Παρασκευή 3 Οκτωβρίου 2008

Οι Αρβανίτες του Έβρου



«Θεωρούμε ότι οι δικοί μας Αρβανίτες, του νομού Έβρου, έχουν μεταναστεύσει γύρω στον 17ο με 18ο αιώνα από την περιοχή της Κορυτσάς, από τα χωριά Βιθκούκι, Κιάφαζετς και Κιοτέσα.
«Κούκι» γνωρίζουμε ότι σημαίνει κόκκινο, το «βιθ» πρέπει να είναι βάθρα ή λακκούβα, εκτός κι αν «μπιθκούκι» σημαίνει κάτι άλλο[1].
Το «Κιάφαζετς» σημαίνει μαύρος λαιμός και η «Κιοτέσα» ίσως να σχετίζεται με νερά που αχνίζανε στην περιοχή αυτή της Κορυτσάς. Αυτά συνάγονται από παραδόσεις και μαρτυρίες».

Η παραπάνω εισαγωγή αποτελεί μέρος των όσων είπε ο τέως Δήμαρχος Φερών [2] και τέως αντινομάρχης Νομού Έβρου, κ.Παναγιώτης Τσέκης στην διημερίδα που διοργανώθηκε από το Πάντειο Πανεπιστήμιο στις 24 & 25 Οκτωβρίου 1998 [3] και εν πολλοίς αποτελεί την επιτομή των όσων γνωρίζουν από πάππου προς πάππου οι Αρβανίτες του νομού Έβρου.
Οι πληθυσμοί των χωριών αυτών βρέθηκαν ανατολικά του Έβρου, στην ανατολική Θράκη. Τα χωριά εγκατάστασής τους τα ονόμασαν : Κιουτέζα (εκ του Κιοτέσα από όπου ήρθαν και το οποίο ονομαζόταν «Ιμπρίκ Τεπέ» στα τούρκικα και «Ίμβρασος» στα ελληνικά), Μπιθκούκι (εκ του ομωνύμου χωριού του τόπου αναχωρήσεώς τους, «Σουλτάνκιοϊ» στα τούρκικα και «Λίβυθρο» στα ελληνικά).

Εκτός από τη συστάδα των δύο χωριών Σουλτάνκιοϊ και Ιμπρίκ Τεπέ, υπήρχε στην περιοχή της Αδριανούπολης το αρβανίτικο χωριό «Μεγάλο Ζαλούφι»[4]. Η κοινωνία των Ζαλουφιωτών, αυστηρά ενδογαμική ως το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν είχε καμία σχέση με τους Αλβανόφωνους της περιοχής ούτε πριν το 1922 ούτε μετά [5] και το Μεγάλο Ζαλούφι μάλλον προέρχεται από την διασπορά των Αρβανιτών του 14ου αιώνα χωρίς να γνωρίζουμε την αρχική κοιτίδα τους [6]. Στην περιοχή υπήρχε επίσης και το αρβανιτόφωνο χωριό Αλτίν Τας (χρυσόλιθος) [7], λίγο πιο ανατολικά από το Ιμπρίκ Τεπέ.

Σχετικά με τα αρβανιτόφωνα χωριά του Έβρου, ο Αριστείδης Κόλλιας [8] αναφέρει (απευθυνόμενος προς τον Π.Τσέκη στην διημερίδα):
«Οι Αρβανίτες στην Θράκη ήρθαν σε μιαν άλλη εποχή, πολύ μεταγενέστερη (σ.σ. από αυτή των αρβανιτών της νοτίου Ελλάδος). Και λέγονται μάλιστα σκιπτάρ (shqiptar), ένα εθνώνυμο που είναι άγνωστο στη νότια Ελλάδα. Τούτο επικρατεί από την Ήπειρο, και βορειότερα μετά τον θάνατο του Σκεντέρμπεη. Εμείς λεγόμαστε Αρβανίτες, «αρβανίτε» (arvanite), όπως και η γλώσσα μας, από το Κριεκούκι μέχρι την Πελοπόνησσο. Υπάρχει και το παλιό εθνώνυμο «αρμπερόρ» (Arberor) και ο προσδιορισμός της γλώσσας ως «αρμπερίστε» (arberishte). Είναι λοιπόν πλησιέστερα τα αρβανίτικα της Θράκης με τη γλώσσα της Κορυτσάς, και γιατί από εκεί έχετε έρθει, αλλά και γιατί μεταναστεύσατε σχετικά πρόσφατα» [9].
Τα χωριά Ιμπρίκ Τεπέ και Σουλτάνκιοϊ βρίσκονταν κοντά το ένα στο άλλο, στα νότια του Εργίνη ποταμού [10].

Η γλώσσα και η αίσθηση της κοινής πολιτισμικής παράδοσης αποτυπωνόταν και στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που βρισκόταν στην ενδιάμεση απόσταση.
Η γιορτή του αγίου και τα κουρμπάνια [11] που γίνονταν ή οι δωρεές που προσφέρονταν, ήταν ο συνεκτικός ιστός που υπενθύμιζε τη σχέση τους [12].
Ήταν αυτό το πανηγύρι που καθιστούσε τα δύο χωριά κέντρο της περιοχής και συνέβαλε στην ανάπτυξη σχέσεων με τις ορθόδοξες περιοχές που ήταν από την άλλη πλευρά του Έβρου ποταμού.
Σε μερικά σημεία του ποταμού τα νερά ήταν πολύ ρηχά, ιδίως στα τέλη του καλοκαιριού και οι Εβρίτες πηγαινοέρχονταν με τα πόδια από τη μία όχθη στην άλλη [13].




Έτσι, κατά μαρτυρίες πληροφορητών, Σουφλιώτες έμποροι και άλλοι κάτοικοι επισκέπτονταν το πανηγύρι και εξαιτίας αυτού δημιουργήθηκαν κουμπαριές, οι οποίες αξιοποιήθηκαν από τους Σουφλιώτες προσκυνητές και εμπορευόμενους για την παροχή φιλοξενίας, αλλά ταυτόχρονα χρησιμοποιήθηκαν από τους εκδιωγμένους από τις εστίες τους για την ομαλή μετάβαση στο καινούργιο καθεστώς.
Τα δύο χωριά αναφέρονται ως αρβανιτόφωνα, τα οποία όμως κατατάσσονται στα ελληνικά χωριά της περιοχής [14].
Παρατηρεί ο αρχιμανδρίτης Νικ.Βαφείδης όσον αφορά την εκπαιδευτική κατάσταση:
«Εκ της οδυνηράς ταύτης καταστάσεως εξαιρείται (ως προς τα σχολικά) το ελληνοαλβανικόν χωρίον Ιβρίκ-Τεπέ ως όασιν εν ερήμω… περιέχον αλληλοδιδακτικήν σχολήν, εις ην φοιτώσιν 95 μαθηταί […] Η ευάρεστος και εξαιρετική αύτη του Ιβρίκ-Τεπέ κατάστασις οφείλεται κυρίως εις τον οικονόμον του χωρίου Παπαδήμον, ως και εις τους δημογέροντας και μουχτάρηδες, οίτινες πάσαν υφίστανται θυσίαν υπέρ της σχολής» [15].


Όσον αφορά αυτό το σημείο, φαίνεται ότι οι δημογέροντες του χωριού δεν είχαν αμφιβολία για τη συνείδησή τους και για την ταυτότητα, που επέλεξαν να εμφυσήσουν στις νεότερες γενιές των Αρβανιτόφωνων. Η εμμονή τους στην στήριξη του ελληνικού σχολείου [16] είναι εύγλωττη για τις προαναφερθείσες διεργασίες. Το χωριό κατατάσσεται στα ελληνικά. Σημειώνει ο Βαφείδης:

"Ιμπρίκ Τεπέ, Έλληνες αλβανόφωνοι 1.500. Δημοτική σχολή, 1 διδάσκαλος, 80 μαθηταί. Παρθεναγωγείον 1 διδασκάλισσα, 40 μαθήτριαι"[17].
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι κάτοικοι είναι Αρβανιτόφωνοι.
Έτσι οι αποφάσεις δεν επιβάλλονται από μία πλειοψηφία, στην οποία αυτοί απλώς υπακούουν. Τα ίδια ισχύουν και για το άλλο χωριό: Σουλτάνκιοϊ, 1.500 έλληνες αλβανόφωνοι, δημ.σχολεία, 1 διδασκάλισσα, 35 μαθητές».



Οι διωγμοί.
Και οι δύο συστάδες χωριών διατρέχονται από το κοινό νήμα των περιπετειών των Ελλήνων στα χρόνια μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο.
Πλήθος διωγμών προετοιμάζουν την προσφυγιά, τη διχοτόμηση και την τελική αναδιάταξη του χώρου.
Έτσι, κοινό γνώρισμα είναι η εκτόπιση.


Οι κάτοικοι του Ιμπρίκ Τεπέ και του Σουλτάνκιοϊ στέλνονταν στο εσωτερικό της Ανατολικής Θράκης:

"Αεραπόλ το λέγανε. Κοντέψαμε να πάμε ως την Μικρασία. Πήγαμε σακεί. Όλοι δεν πήγαμε, όμως εμείς πήγαμε. Εκάτσαμε 3 χρόνια εκεί. Το Αεραπόλ ήταν μεγάλη πόλη. Δεν ήταν θάλασσα εκεί. Δούλευαν εκεί, είχαν στάρια, δούλευαν, ύστερα ήρθαμε πάλι στο χωριό. Μας έδωναν ένα βόδι εμένα, ένα βόδι εσένα και φτιάχναμε ζευγάρι και ερχόσουν και τρία χρόνια έκατσαν εκεί και έκαναν πάλι νοικοκυριό. Λέω για πέρα. Έκαναν πράγματα και ζώα, όλα τα έκαναν. Από εκεί ύστερα εκάτσαμε τρία χρόνια εκεί. Κι μπαμπάς μου που ήταν φαντάρος στην Τουρκία, δούλεψε, έκανε και ζώα και ύστερα μας σήκωσαν πάλι και ήρθαμε εδώ" [18].

Είναι η περίοδος των μετέωρων βημάτων της προσφυγιάς. Οι απλοί άνθρωποι δοκίμασαν στο πετσί τους τις αναδιατάξεις. Έχασαν τις περιουσίες τους. Κάθε μετακίνηση συνεπαγόταν απώλεια των υπαρχόντων τους. Γύριζαν πάλι πίσω. Και ξανά απόπειρες να στήσουν το νοικοκυριό τους. Άνθρωποι με περιουσία κατάντησαν να επαιτούν τη βοήθεια των Τούρκων συγχωριανών. Γυναίκες έγιναν δούλες, υπηρέτριες. Οι εκτοπίσεις λειτούργησαν ως μια θυελλώδης, τακτική ανατάραξη, που ανέτρεψε τις υπάρχουσες ισσοροπίες, αναδιένειμε τον πλούτο και προκάλεσε νέες σχέσεις στις εθνολογικές ομάδες:

«οι δικοί μας ήταν φτωχοί, δεν μπορούσαμε να βγάλουμε σοδειές ή να πάρουμε ζώα γιατί μετά από 2-3 χρόνια θα μας έδιωχναν. Μόλις έκανες περιουσία, σε έδιωχναν και τα έπαιρνε ο Τούρκος. Ερχόσουν στο χωριό με δύο ξερά χέρια. Δίπλα υπήρχαν τουρκικά χωριά και πήγαινες σα δούλος στους Τούρκους και σε δυο μήνες σου δίνανε μια μέρα άδεια να πας να δεις τα παιδιά σου και τη γυναίκα σου και να φέρεις πέντε παράδες» [19].



Οι εκτοπίσεις δεν καλλιεργούν την αίσθηση του ιστορικού συμβαντολογικού χρόνου στους υφιστάμενους τα γεγονότα [20].
Γι’αυτούς όλα όσα πέρασαν, είναι παλινωδίες της ιστορικής κίνησης, οι οποίες επαναλαμβάνονται περιοδικά.
Πρόκειται για μετεωρισμούς που προσδοκούν ότι θα αποκατασταθούν.
Το σταθερό χρονικό σημείο στη μνήμη τους είναι ο εκτοπισμός του 1922 που εξελίχθηκε σε μόνιμη προσφυγιά. Ακριβώς αυτή η μονιμοποίηση του μετέωρου βήματος μετέτρεψε το γεγονός σε χρονικό σύνορο, που οργανώνει τη μνήμη τους στα πριν και μετά την πέρα του ποταμού μετεγκατάσταση.
Ο ξεριζωμός.
«Το ’22 που έγινε ο μικρασιατικός πόλεμος, ήτανε όλοι στο μοναστήρι του Άη Γιάννη.
Ήρθε τότες η διαταγή ότι έγινε πόλεμος και έπρεπε όλοι να φύγουμε από εκεί.
Περνούσαμε έπειτα με τα αμάξια μας μέσα από τον Έβρο. Ήταν καλοκαίρι» [21].
Για μια φορά ακόμη οι ελληνικοί πληθυσμοί της Ανατολικής Θράκης ετοιμάστηκαν για μετακίνηση:
«Τον Σεπτέμβριο του 1922, διαταχθείσης της εκκενώσεως της Ανατολ.Θράκης, οι Ζαλουφιώται παραλαβόντες ό,τι ήτο δυνατόν να παραλάβουν επί μιας βοϊδαμάξης, πέρασαν τον Έβρον ποταμόν»[22].
Ο Άγγελος Γερμίδης, Ανδριανουπολίτης, γράφει:

«Επί 15 ημέρες, φάλαγγες ατελείωτες κάρρων, βοϊδάμαξων και κάθε λογής μεταφορικών μέσων, διέσχιζαν κάτω από ένα βαρεία συννεφιασμένο ουρανό, πένθιμα και σιωπηλά, τους δρόμους της Θράκης, για να περάσουν στη δυτική όχθη του Έβρου, τους έλληνες κατοίκους και τα λίγα υπάρχοντα, που έφερναν μαζί τους.
Ήτανε ημέρες συγκινητικώτατες και το πένθος βαρύτατο για τους εκπατριζόμενους πληθυσμούς, που αφίνανε την πατρώα γη με δάκρυα στα μάτια και τον αβάσταχτο πόνο, που νοιώθουν εκείνοι, που χάνουν την πατρίδα τους, για πάντα.
Και μονάχα εκείνοι που αντίκρυσαν με τα μάτια τους το φοβερό εκείνο ξερρίζωμα του αιωνόβιου θρακιώτικου ελληνισμού, που από χιλιάδες χρόνια στάθηκε όρθιος στις επάλξεις, μονάχα αυτοί μπορούν να συλλάβουν την έκταση της φρικτής εκείνης συμφοράς.
Εκκλησίες πανάρχαιες, μοναστήρια που είχαν κτισθή από τους πρώτους ακόμα αιώνες του Χριστιανισμού, Σχολεία και Μορφωτικές Οργανώσεις που ακτινοβολούσαν και έξω από τη Θράκη, νεκροταφεία στα οποία εκοιμόταν τον αιώνιο ύπνο τους πατέρες, μητέρες κι αδέλφια τους, σπίτια, μαγαζιά γεμάτα, ανθούσες επιχειρήσεις και εύφορα χωράφια, τα αφίνανε όλα πίσω, φεύγοντες τον επερχόμενο κατακτητή.
Μέχρι της 5ης Οκτωβρίου εκκενώθηκε η περιοχή ως τη γραμμή, Μήδεια-Ανακτόριο-Τσερκέσκιοϊ.
Στις 7 Οκτωβρίου μέχρι τη γραμμή Σαμμακόβι-Βιζύη-Τυρολόη-Σηλύβρια, στις 9 Οκτωβρίου μέχρι τη γραμμή Σκοπός-Αρκαδιούπολις(Λουλέ-Μπουργάζ)-Ραιδεστός, στις 11 μέχρι τη γραμμή, 40 εκκλησίαι, Χάφσα-Παυλίκιοϊ-Κεσσάνη και στις 18, η υπόλοιπη μέχρι τον Έβρο περιοχή.
Στις 18 Οκτωβρίου, τα τελευταία ελληνικά τμήματα, εγκατέλειπαν την Αδριανούπολι, αφίνοντα για φύλαξί της Γάλλους στρατιώτες. Στις 10 το πρωί της ημέρας αυτής, γινόταν στο Στρατηγείο της Στρατιάς Θράκης, η υποστολή της Ελληνικής σημαίας και η έπαρση της Τουρκικής»[23].
Για πρώτη φορά, η μετακίνηση θα γινόταν προς το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Για τους ίδιους όμως, ήταν κομμάτι των προηγούμενων διωγμών και ήθελαν να πιστεύουν ότι σύντομα θα κατακάθιζε ο κουρνιαχτός και θα επέστρεφαν και πάλι στις πατρογονικές εστίες, για να συνεχίσουν το πανηγύρι του Αη Γιάννη του Προδρόμου, που έμεινε και αυτό στη μέση.
Αυτές οι σκέψεις τους έκαναν να επιλέξουν περιοχές που βρίσκονταν κοντά στα δικά τους χώματα [24].
Το ίδιο μαρτυρείται από τον Γ.Τολίδη, από το Μεγάλο Ζαλούφι, ο οποίος καταθέτει και την προσωπική του μαρτυρία από την αδημονία του πατέρα του, που συχνά ρωτούσε: «Τι νέα; Πότε θα πάμε πέρα;».


Αυτή η επιθυμία συνόδευσε σε όλη τους τη ζωή τους πρόσφυγες της πρώτης γενιάς, καθώς ο καημός έγινε τροφή για τα όνειρά τους:
«Παπούς έλεε, παιδί μου, που ήρθαμε εδώ, καθήσαμε εδώ για να είμαστε κοντά στην πατρίδα μας.
Περιμέναμε μια μέρα για να πάμε πίσω στο Γιαούπ.
Δήθεν ότι ήρθαμε εδώ προσωρινά. Θυμάμαι τον παππού μου που έλεγε»[25].
Η μετακίνηση έγινε με κάρα:
«Ήρθα μια κοπέλα. Γω ήμουν δεκατριώ χρονών, όταν ήρθαμε εδώ. Από κει ήρθαμε, πήγαμε με το αμάξι, περάσαμε σε ένα ποτάμι έτσι με τα γελάδια από πάνω. Ήταν με τον καιρό καλό και ήρθαμε με τα γελάδια, ήταν φαντάροι στο Σουφλί. Πήγαμε στο Σουφλί, ύστερα όλοι εκεί εκάτσαμε τρεις μήνες, ύστερα ήρθαμε εδώ στο Μπίντικλι [26] και τώρα το λένε Τυχερό» [27].
Το κάρο μπορούσε να ήταν ιδιόκτητο. Αυτό ήταν σπάνιο και μπορούσε να φιλοξενήσει τους συγγενείς. Στις πιο πολλές περιπτώσεις τη μεταφορά έκαναν οι Τούρκοι, καραγωγείς που αναλάμβαναν έναντι αμοιβής αυτό το εργολαβικό έργο.
Οι πέραν του Έβρου Θρακιώτες πέρασαν το ποτάμι με την κινητή τους περιουσία – σε αντίθεση με τους Μικρασιάτες οι οποίοι εγκατέλειψαν την περιοχή της Σμύρνης σε κατάσταση πανικού [28].
Έπειτα, το ταξίδι της προσφυγιάς ήταν πολύ μικρό, ήταν ζήτημα 2-3 ωρών, σε αντίθεση με τις απελπιστικές συνθήκες μετακίνησης των ποντίων που ήρθαν από τον Καύκασο ή την Τραπεζούντα, πολλοί εκ των οποίων πέθαναν κατά την διάρκεια του ταξιδιού.

«Με κάρο ήρθαμε και ένα αμάξι που μας έδωσαν οι Τούρκοι, τι να βάλεις εκεί πρώτα.
Είχαμε εκείνο το χρόνο στάρι, μια κάμαρα γεμάτη.
Και ό,τι είχαμε, δεν το πήραμε.
Ένα πάπλωμα πήραμε, μια κατσαρόλα, ένα ταψί και δύο σακιά στάρι, γιόμισε ένα κάρο.
–Το κάρο ήταν δικό σας δηλαδή;
-Δεν ήταν δικό μας. Οι Τούρκοι μας έφεραν και μετά γύρισαν. Ήταν σαν εργολάβοι. Τους πλήρωναν. Τους έδωσαν ένα αμάξι, τους λέει θα τους πάτε, θα τους παραδώσετε» [29].

Οι παραπάνω περιγραφές των πληροφορητών αποδεικνύουν ότι η μετακίνηση έγινε υπό ομαλές συνθήκες, με την βοήθεια των γηγενών Τούρκων (επ’αμοιβή) και δεν παρατηρήθηκαν οι σφαγές που έγιναν στον Πόντο και στην περιοχή της Σμύρνης.
Άλλωστε οι μετακινηθέντες Αρβανίτες ήταν βέβαιοι ότι και αυτή η μετακίνηση θα ήταν προσωρινή, ενώ αντίθετα οι αστοί της Ανδριανούπολης είχαν πλήρη επίγνωση της κατάστασης και γνώριζαν ότι επρόκειτο για οριστικό ξεριζωμό:
«Λίγες μέρες πριν από τις 18 Οκτωβρίου (σ.σ.1922), στις 9 του μηνός γινόταν στον Μητροπολιτικό Ναό της Αδριανουπόλεως η τελευταία λειτουργία, σαν εκείνη την τελευταία λειτουργία της Αγίας Σοφίας, την παραμονή της Αλώσεως. Και με δάκρυα στα μάτια, οι παρευρισκόμενοι σε αυτή, ακούγανε το γέρο Μητροπολίτη Πολύκαρπο, να αναπέμπη, με διακοπτόμενη από τη συγκίνηση φωνή, τη στερνή προς τον Ύψιστο επίκλησι. Ήταν ο τελευταίος Μητροπολίτης της Αγιωτάτης Μητροπόλεως Αδριανουπόλεως» [30].

Με τον ίδιο τρόπο ξεσηκώθηκαν και οι γείτονες του Ιμπρίκ Τεπέ, οι ελληνόφωνοι κάτοικοι του Γιαούπ [31].
Οι μαρτυρίες ωστόσο διαφοροποιούνται για τα πράγματα που δικαιούνταν να πάρουν. Μπορούσαν να φορτώσουν δύο βοϊδά (ή βουβαλά-)μαξες:
«Οι δικοί μας πρέπει να ξεκίνησαν γύρω στις 10 Οκτωβρίου και η μεταφορά γινόταν με βοϊδάμαξα.
Είχαν δικαίωμα 2 και 3 φορές να μεταφέρουν στην απέναντι όχθη του ποταμού Έβρου.
Διότι η διαδρομή μεταξύ Γιακούμπ Μπέη και Σουφλί ήταν κάνα δυο τρεις ώρες.
Κατά μαρτυρίες γονέων μας, βροχή ραγδαία και χαλάζι [32] χονδρό χτυπούσε τους δυστυχείς γονείς μας.
Η διαδρομή γινόταν με πλωτά μέσα.
Είχαν στρατιωτικές σχεδίες, βάρκες, και βάζαν 2-3 κάρα και τα τραβούσαν με συρματόσχοινα.
Οι πρώτοι οι πιο πολλοί εγκαταστάθηκαν στο Σουφλί.
Μερικοί πέρασαν απέναντι απ’το Διδυμότειχο.
Με τους Σουφλιώτες αν και μακριά είχανε το πάρε δώσε.
Οι αραμπατζήδες (καροποιοί) μαστόροι Σουφλιώτες φτιάχνουν τα ξύλινα βοϊδάμαξα και αργαλειούς, κ.λπ.»[33].

Οι πρόσφυγες ήταν έμπειροι σε τέτοιου είδους μετακινήσεις.
Ταυτόχρονα, η σκέψη τους ήταν στραμμένη στα πατρογονικά χώματα.
Έτσι, μπορεί να εξηγηθεί και η επιλογή του χώρου για τη δημιουργία του οικισμού τους.
Οι Αρβανιτόφωνοι κινήθηκαν παράλληλα προς τον Έβρο και νοτιοανατολικά του Σουφλίου. Δεν εγκαταστάθηκαν όλοι στην ίδια κατεύθυνση.
Οι μισοί και παραπάνω προτίμησαν να κονακέψουν κοντά στο ποτάμι, σχεδόν πάνω στην δυτική του όχθη, και σχεδόν απέναντι από τα χωριά που έφυγαν.
Οι πιο πολλοί πήγαν στον κάμπο, όπου υπήρχαν δύο οικισμοί: ο Χάντζιας (Τάρσιον) νοτιότερα, κι ένα χιλιόμετρο βορειότερα το Τσακιρτζί (Πυρόλιθος). Μεγαλύτερος οικισμός ήταν ο Χάντζιας, που διέθετε και ορθόδοξη εκκλησία, απομεινάρι της βουλγαρικής παρουσίας στην περιοχή.
Στο Μπίντικλι (Τύχιο) και λίγα χιλιόμετρα δυτικά (μακριά από το ποτάμι) κατέλυσαν 80 οικογένειες [34].




Οι άλλοι κινήθηκαν λίγο πιο μέσα, μαζί με τους αρβανιτόφωνους του Αλτίν Τας σε άλλους οικισμούς: Φέρες, Πέπλος, Γεμιστή, Κήποι, Αρδάνιο, Καβησό, Πυλαία Έβρου και στην Παραδημή του νομού Ροδόπης.
Οι Αρβανιτόφωνοι του Μεγάλου Ζαλουφιού σκόρπισαν στα βόρεια του νομού Έβρου: Χειμώνιο, Θούριο, Πύθιο, Ρήγιο, Σάκκος, Δίκαια και Καβύλη [35]. Επίσης, υπάρχουν μαρτυρίες για εγκατάσταση Αρβανιτών από την Μανδρίτσα της Βουλγαρίας στο Σουφλί και στο Πρωτοκκλήσι Έβρου[36].

Κάπως έτσι έφτασαν οι Αρβανίτες από την Ανατολική Θράκη στον νομό Έβρου. Σε επόμενο θέμα θα ασχοληθούμε με τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στην νέα τους πατρίδα αλλά και για την εθνική τους συνείδηση.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω δημόσια τον κ. Γρ.Αυδίκο, επίκουρο Καθηγητή Λαογραφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, δρ.Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διότι το έξοχο βιβλίο του με τίτλο «Από τη Μαρίτσα στον Έβρο» (βλ.υποσημ.12) που έγραψε σχετικά με την ιστορία του Τυχερού Έβρου, του χωριού μου, ήταν η αιτία να κάνει να κάνει αρκετούς από εμάς, τους σημερινούς Τυχεριώτες να ψάξουμε, να ερευνήσουμε και να μπούμε στην μηχανή του χρόνου αναζητώντας τα ίχνη των προγόνων μας και εγκύπτοντας στην υπάρχουσα βιβλιογραφία να σπάσουμε τα ταμπού και τις προκαταλήψεις σχετικά με την γλώσσα των παππούδων και των πατεράδων μας, τα αρβανίτικα, σπάζοντας την σιωπή και καταστρέφοντας τον μηχανισμό της λήθης που τέθηκε πολύ νωρίς σε λειτουργία μέσω ενός περίεργου συνδυασμού κρατικής επιβολής και αυτοχειρίας των αρβανιτών, ώστε να ξεχαστεί όσο το δυνατόν συντομότερα το ότι είμαστε Αρβανίτες και ότι οι γονείς μας, οι παππούδες και οι πρόγονοί μας μιλούσαν Αρβανίτικα. Το εν λόγω βιβλίο αποτέλεσε την κύρια πηγή του παρόντος θέματος. Επίσης, πλήθος παραπομπών και πηγών του παρόντος θέματος, βρίσκονται σε αυτό το βιβλίο.

doctor

____________________________________________________

[1] σ.σ. : Β(Μπ)υθ(ι)κούκ(ι) στα αρβανίτικα σημαίνει «κόκκινος κώλος».
[2] Φέρες Έβρου:
wikipedia
[3] Τα όσα ελέχθησαν στην διημερίδα συμπεριλήφθηκαν ως ειδικό κεφάλαιο («Τα αρβανίτικα») του βιβλίου που εξέδωσε το Κ.Ε.Μ.Ο. (Κέντρο Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων) με τίτλο «Γλωσσική Ετερότητα στην Ελλάδα», εκδ.Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2001. Η διημερίδα διεξήχθη με την συμμετοχή Καθηγητών Πανεπιστημίων και ομιλητών της αρβανίτικης γλώσσας από όλα τα σημεία της Ελλάδας. Η συνάντηση ανάμεσα σε κοινωνικούς ερευνητές και σε ομιλητές των γλωσσών, η ζεύξη δηλαδή της βιωματικής αφήγησης με την επιστημονική ανάλυση, αποτέλεσε το μεθοδολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε η κάθε συζήτηση. Το απόσπασμα από την τοποθέτηση του κ.Τσέκη βρίσκεται στην σελίδα 291 του εν λόγω βιβλίου.
[4] Γ.Τολίδης, «Η συμβολή της Θράκης στους αγώνες και τις θυσίες του Έθνους. Το μεγάλο Ζαλούφι της Ανδριανούπολης», Θρακικά, 40 (1970), σσ.80-138.
[5] Ν.Μελλίδου-Κεφαλά, «Σημειολογική λειτουργία παραδοσιακής γυναικείας φορεσιάς», Πρακτικά Συμποσίου Λαογραφίας του Βορειοελλαδικού χώρου. Η ιστορική, αρχαιολογική και λαογραφική έρευνα για τη Θράκη», Θεσσαλονίκη 1991, σ.233.
[6] «Η γλωσσική ετερότητα στην Ελλάδα», σ.291 (Τσέκης).
[7] Δ.Γκιοκτσέ, «Παραμύθια από την Πυλαία Έβρου», Αλεξανδρούπολη 1998. Βλ.επίσης «Γλωσσική Ετερότητα στην Ελλάδα», σ.291 (Τσέκης).
[8] Αριστείδης Κόλλιας (1944-2000). Ερευνητής, εκδότης του περιοδικό «Άρβανον», συγγραφέας. Έργα: «Οι Αρβανίτες και η καταγωγή των ελλήνων», Θάμυρις, Αθήνα, 1985, «Η προκήρυξη του Αρβανίτικου Συνδέσμου. Ένα ιστορικό ντοκουμέντο του 1899» (επιμ.), Θάμυρις, Αθήνα 1996.
[9] «Η γλωσσική ετερότητα στην Ελλάδα» (Α.Κόλλιας), σ.337. Βλ.επίσης, Κόλλιας, «Μικρό αφιέρωμα στα αρβανιτοχώρια της Θράκης»,Μπέσα,25 (1993), σ.5-8.
[10] «Ο Εργίνης ή Αγριάνης (στα τουρκικά Εργκενέ), ο οποίος διασχίζει την πεδιάδα της Ανατολικής Θράκης, δέχεται τα νερά πολλών μικρών ποταμών, ποτίζει τα πλούσια μποστάνια της Μακράς Γέφυρας (Ουζούν Κιοπρού) και συναντάει τον Έβρο στο ύψος περίπου της κωμόπολης Κύψελα (Ύψαλα)», Μαριάνα Κορομηλά, «Θρακική Τοπογραφία», Αθήνα 1994, Πολιτιστική Εταιρεία «Πανόραμα», σ.8.
[11] Στη Θράκη το σφάξιμο των ζώων-τα κουρμπάνια- που γίνονταν (και εξακολουθούν να γίνονται) κοντά σε αγιάσματα ή στο προαύλιο των εκκλησιών, που φέρουν το όνομα των Αγίων που θέλουν να τιμήσουν, διατηρούνται αλλά και συναρπάζουν. Η θυσία των ταύρων και των κριών στη Βορειοανατολική Θράκη περικλείει στοιχεία που σήμερα μπορεί κάποιος να αντιληφθεί μόνο αν επισκεφθεί χωριά της κοιλάδας του Εβρου, οι κάτοικοι των οποίων, και μέχρι σήμερα τα συνεχίζουν, γιατί έτσι τα βρήκαν από τους πατεράδες τους,από τους παππούδες τους.
Σε πολλά χωριά στον Εβρο,μέχρι και σήμερα, πραγματοποιείται το κουρμπάνι του Αγίου Αθανασίου.Παλαιότερα στην πόλη του Διδυμοτείχου το κουρμπάνι τη μέρα του Αγίου γινότανε σε τέσσερα διαφορετικά σημεία. Εξάλλου ο Αγιος Αθανάσιος είναι ο πολιούχος της πόλης. Σήμερα το συνεχίζουν μόνο οι ψαράδες, που μένουν δίπλα τον Ερυθροπόταμο.
Πολλά όμως χωριά της επαρχίας Διδυμοτείχου την ίδια μέρα κάνουν το κουρμπάνι, όπως το Ισαάκιο,το Πραγγί,το Ασημένιο,το Σοφικό.
Και στην επαρχία Σουφλίου εξακολουθούν να το πραγματοποιούν, όπως οι κάτοικοι της Κορνοφωλιάς και της Δαδιάς.
[12] Ευάγγελος Γρ.Αυδίκος, επίκουρος Καθηγητής Λαογραφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, δρ.Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, «Από την Μαρίτσα στον Έβρο» σελ.27. Για την σχέση των θρησκευτικών κέντρων ως πόλων συνοχής βλ.: S.Silverman, Three Bells of Civilization. The life of an Italian Town, New York and London, σ.152. Ακόμη, πβ. «Το μοναστήρι της αγίας Αναστασίας ήταν κατά την πανήγυριν ο τόπος συγκεντρώσεως των Ελλήνων των πέριξ κωμοπόλεων και χωρίων» Θ.Μαυρομάτης «Το μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας Φαρμακολυτρίας το εις τον Εύξεινον Πόντον», Αρχείον του Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού, 25 (1960), σ.209. Μ.Βαρβούνης, Λαϊκή λατρεία και θρησκευτική συμπεριφορά των κατοίκων της Σάμου, διδακτορική διατριβή, Αθήνα 1992.
[13] Μ.Κορομηλά, ο.π., σ.9.
[14] Αρχιμανδρίτης Νικόλαος Βαφείδης, «Εκκλησιαστικαί Επαρχίαι της Θράκης και ο φάκελλος 434 της βιβλιοθήκης της Βουλής περί Θράκης», «Αρχείον του Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού,ΙΗ’ (1953), σ.87.
[15] Βαφείδης, ο.π. σ.61.
[16] Α.Δημαράς, «Η εκπαίδευση φορέας διαμόρφωσης και εγχάραξης της ελληνικότητας», στον τόμο: Δ.Τσαούση (επιμέλεια), Ελληνισμός και ελληνικότητα. Ιδεολογικοί και Βιωματικοί Άξονες της Νεοελληνικής Κοινωνίας, Αθήνα 1983, σσ.235-241. J.Singleton, “Implications of Education as Cultural Tansmission”, στο G.Spindler (επιμέλεια), Education and Cultural Process: toward an Anthropology of Education, New York, 1974, σσ.26-38. Πβ.Τ. Kuwayama, “Gasshku:Off-Campus Training in the Japanese School”, Anthropology and Education Quarterly, 27:1 (1996),σ.113.
[17] Βαφείδης, ο.π. σ.77.
[18] Μαρτυρία της Σύρμως Γκίρδα, Αυδίκος, ο.π., σ.31.
[19] Μαρτυρία του Μιχαήλ Γιαννούλη, Αυδίκος, ο.π.σ.31.
[20] Η αίσθηση αυτή είναι αποτέλεσμα της ανατροπής της κοινωνικής δομής, όπως εκδηλώνεται σε συνθήκες ιστορικής αβεβαιότητας και μετάβασης σε ένα νέο καθεστώς, βλ.Μ.Sahlins, Islands of History, Chicago and London, 1985,σ.138. S.Condor”Social Identity and Time”, στο βιβλίο: W.P. Robinson, Social Groups and Identities. Developing the Legacy of Henri Taifel, Oxford 1996, σς.302-6. A.Von Plato, “An Unfamiliar Germany.Some Remarks on the Past and Present Relationship Between East and West Germans”, Oral History, 21:1(1993), σσ.35-42. Πβ.A.Gell, The Anthropology of Time, Oxford, 1996.
[21] Μαρτυρία Σουλτάνας Κουρτίδου, Αυδίκος, ο.π. σ.33.
[22] Γ.Τολίδης, ο.π. σ.101. Πβ.Μαυρίδης, Β.Μπεζιργιαννίδης, «Μνήμες από τις αξέχαστες πατρίδες», Νέα Ορεστιάδα 1996, σσ.54-58.
[23] Άγγελος Γερμίδης, Υποστράτηγος ε.α., «Η Απελευθέρωσις της Αν.Θράκης τον Ιούλιον του 1920 και η δραματική εγκατάλειψίς της τον Οκτώβριο του 1922», Εκδόσεις Θρακικού Κέντρου, Αθήνα, 1972. Όλο το κείμενο βρίσκεται εδώ:
http://alex.eled.duth.gr/EthM/germidis/Kef05.htm .
«Στην Ανδριανούπολη έκανε την είσοδό του ο ελληνικός στρατός το 1920, αφού το 1912 την είχαν καταλάβει οι Βούλγαροι και το 1913 την είχαν ανακαταλάβει οι Τούρκοι, για να υποχρεωθεί όμως να αποσυρθεί το 1922, με τη συνθήκη που επισφράγισε τη μικρασιατική καταστροφή, ακολουθούμενος από 30.000 Έλληνες Ανδριανουπολίτες και άλλες προσφυγικές στρατιές απ’όλη την Ανατολική Θράκη», Θοδώρου Καρζή, «Οι πατρίδες των Ελλήνων», Γ’ Τόμος, Ανατολική Θράκη-Ανατολική Ρωμυλία, σ.246.
“Με την ανακωχή των Μουδιανών, 28 Σεπτεμβρίου 1922, ορίστηκε να αποσυρθούν τα ελληνικά στρατεύματα δυτικά του Έβρου σε 20 περίπού μέρες ενώ οι πολιτικές αρχές να μεταβιβαστούν στους Τούρκους σε ένα μήνα μετά την εκκένωση της Θράκης από τους Έλληνες. Η συνθήκη των Μουδανών δεν έθετε κανένα όρο για να εγκαταλείψουν τον τόπο τους οι Έλληνες της Ανατολικής Θράκης. Ποιος όμως μπορούσε να τους συγκρατήσει; Οι πληροφορίες των κατοίκων της Θράκης για τις εκτεταμένες σφαγές των Ελλήνων στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας και της Σμύρνης και οι Τούρκικές συμμορίες, πού είχαν εμφανιστεί στην περιοχή της Ανατολικής Θράκης, είχαν τρομοκρατήσει τους ελληνικούς πληθυσμούς και τους προειδοποιούσαν τι τους περιμένει, όταν Θα έφταναν στον τόπο τους οι βάρβαροι Τούρκοι (Θεοδώρου Κυρκούδη, «Η προσφορά των Θρακών στους αγώνες του Έθνους 1453-1923»,Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας, Πρόγραμμα διαπολιτισμικής εκπαιδευτικής στήριξης Θράκης, Αθήνα, 1998)Βλ.:
http://alex.eled.duth.gr/kirkoudis1/index.html
[24] Η τάση αυτή, να επιλέγουν δηλαδή κάποιοι πρόσφυγες γειτονικές περιοχές, με την προσδοκία της επιστροφής, είναι κοινός τόπος στην προσφυγική βιβλιογραφία. N.North, “Narratives of Cambodian in the Collection of Reffugee Stories”, Oral History, 23:2 (1995), σ.33-48. Δ.Σεϊτανίδης, «Το Σουφλί και η ιστορία του από το 1910 μέχρι το 1950», Αρχείον Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού, 24 (1959), σσ.233-68.
[25] Μαρτυρία της Μαρίας Χατζοπούλου, Αυδίκος, ο.π. σ.34. Το Γιαούπ ήταν ένα (ελληνόφωνο και όχι αρβανιτόφωνο) χωριό κοντά στο Ιμπρίκ Τεπέ.
[26] Μπίντικλι λεγόταν το τούρκικο χωριό το οποίο εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του το 1922 και εκεί πήγαν 80 οικογένειες αρβανιτόφωνων από το Ιμπρίκ Τεπέ. Το χωριό ονμάστηκε Τύχιο και από το 1953 (Β.Δ.23.7.53, ΦΕΚ 193/31.7.53, τεύχος Α’) ονομάζεται Τυχερό και είναι η έδρα του ομώνυμου Δήμου.
[27] Μαρτυρία Σύρμως Γκίρδα, Αυδίκος, ο.π., σ.34.
[28] Βλ. Λάμπρος Μπαλτσιώτης, ιστορικός, «Ανταλλαγές Πληθυσμών και προσφυγιά στην Ελλάδα και την Τουρκία. Οι προϋποθέσεις και τα αποτελέσματα δύο εθνικών αφηγήσεων», περιέχεται στο «Η ελληνοτουρκική ανταλλαγή των πληθυσμών», Κέντρο ερευνών μειονοτικών ομάδων (Κ.Ε.Μ.Ο.), σ.488.
[29] Μαρτυρία Αγλαΐας Πράφτσα, Αυδίκος, ο.π., σ.35.
[30] Άγγελος Γερμίδης, ο.π.
[31] Οι άριστες σχέσεις μεταξύ Γιαούπ και Ιμπρίκ Τεπέ συντέλεσαν ώστε οι Γιαουπιώτες να ακολουθήσουν τους αρβανίτες στην μετακίνησή τους και να καταλύσουν και πάλι σε διπλανό χωριό (Φυλακτό) μετά το πέρασμα από τον Έβρο.
[32] Η σφοδρή κακοκαιρία του Οκτωβρίου του 1922 στην Ανατολική Θράκη μαρτυρείται επίσης και από τον Γερμίδη στην περιγραφή του για την εκκένωση της Ανδριανούπολης, λίγα χιλιόμετρα πιο βόρεια, Γερμίδης, ο.π.
[33] Μαρτυρία Βασίλη Μιχαηλίδη, Αυδίκος, ο.π. σ.35.
[34] Στην απογραφή του 1928 το Τύχιο έχει πληθυσμό 529 άτομα.
[35] Κόλλιας, «Μικρό αφιέρωμα στα αρβανιτοχώρια της Θράκης»,Μπέσα,25 (1993), σ.5-8.
[36] «Κέντρο όλων των Αρβανιτάδων της Μανδρίτσας, που μετανάστευσαν από τη Βουλγαρία το 1914, είναι οι Μάνδρες του Κιλκίς. Από την Μανδρίτσα εγκαταστάθηκαν επίσης αρκετοί στο Σουφλί, στο Πρωτοκκλήσι Έβρου, στον Καλό Αγρό Δράμας, στη Θέρμη, στο Ζαγκλιβέρι και στη Σουρωτή Θεσσαλονίκης, αλλά οι περισσότερες οικογένειες ήρθαν στις Μάνδρες. Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν χτίστες. Δεν έχουμε καταλήξει ακόμα, μέσα από τις παραδόσεις των γεροντότερων, για τον αρχικό τόπο καταγωγής. Μια παράδοση σχετίζεται με αναγκαστικό εκπατρισμό στην Τουρκοκρατία από τη Μάνδρα Αττικής. Μια άλλη εκδοχή λέει ότι και εμείς είμαστε από την περιοχή, από το Βιθκούκι». Τα παραπάνω είπε ο Κω/νος Βασδραβανίδης, τ.πρόεδρος της κοινότητας Μανδρών Κιλκίς, στην διημερίδα για τα Αρβανίτικα (βλ.υποσημείωση 3), «Η Γλωσσική ετερότητα στην Ελλάδα», ο.π., σ.292.
[37] Η παρούσα εργασία, όπως εύκολα αντιλαμβάνεται ο καθένας, επικεντρώθηκε στους Αρβανίτες του νοτίου Έβρου και δεν αναφέρθηκε παρά αποσπασματικά και σποραδικά στους Αρβανίτες που προήλθαν από το Μεγάλο Ζαλούφι και εποίκισαν τον Βόρειο νομό Έβρου. Ο λόγος είναι η καταγωγή του γράφοντος, το Τυχερό Έβρου, και τίποτα περισσότερο. Είναι όμως στις άμεσες προθέσεις μου να μελετήσω και να γράψω και για τους Αρβανίτες του βορείου Έβρου.

46 σχόλια:

Ποντος και Αριστερά είπε...

Μπράβο βρε... άξιος. Πολύ ενδιαφέρουσες και χρήσιμες οι πληροφορίες.

-----

...αλλά το ΚΕΜΟ τι πάει να κάνει; να συστηματοποιήσει την αρβανίτικη ταυτότητα στην Ελλάδα; να τους κατηγοριοποιήσει ως εθνοτική οντότητα "αρβανίτες" από τον Έβρο ως το Μοριά;

Δηλαδή όταν γίνει ένα ευρύτερο παμβανκανικό συνέδριο, οι Ανατολικοθρακιώτες αρβανίτες, όπως και οι Μοραϊτες αρβανίτες, θα μελετηθούν ενιαία με τους εθνικά Αλβανούς;

Μήπως πάμε, εκτός από το νοερόν κάποιοι να φτιάξουν και το ρεαλιστικόν; Μήπως... λέω!

Όχι ότι υπάρχει πραγματικό ζήτημα... αλλά στην (βαλκανική) αναμπουμπούλα ο λύκος χαίρεται!

doctor είπε...

Πόντε, το ΚΕΜΟ κάνει έρευνα και τίποτα περισσότερο.
Αν διαβάσεις το βιβλίο δεν θα δεις τίποτα από όλα αυτά.
Καλησπέρα και ευχαριστώ!

Zaphod είπε...

!!! ομολογω πως περί Αρβανιτών στον Έβρο δεν είχα ιδέα!

Thanx Doc!

Λωτοφάγος είπε...

Πολύ ενημερωτικό κείμενο, Γιατρέ. Το Τυχερό το ήξερα ως ένα χωριό όνομα και πράγμα, του οποίου οι αξιοθαύμαστοι κάτοικοι είχαν τη φαεινή να καλλιεργήσουν σπαράγγια για εξαγωγή και να πλουτίσουν αντί να κοροϊδεύουν την Ε.Ε. για επιδοτήσεις!

Meropi είπε...

Καλημέρα Δόκτωρ μου,
πολύ ενδιαφέρουσες και οι νέες πληροφορίες που μας έδωσες. Μόλις τέλειωσα να διαβάζω την ανάρτηση σου φωναχτά, για να ακούει και ο άντρας μου, ο οποίος ενθουσιάστηκε που έμαθε ότι υπάρχουν Αρβανίτες και στον Έβρο.

ramon είπε...

καλώς ήρθες doctor!

mtryfo είπε...

Βασανισμένοι άνθρωποι doc,
με μεγάλο απόθεμα ψυχής!
ούτε που μπορούμε να φανταστούμε τους εαυτούς μας στη θέση τους...

doctor είπε...

zaphod, ο Έβρος αποτελείται από 100 φυλές! Έχει ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς! Ακόμη και Κρητικούς που ήρθαν όταν ο Βενιζέλος ίδρυσε την Αλεξανδρούπολη στην θέση ενός μικρού και άσημου τούρκικου χωριού, του Δεδέ Αγάτς!

***

Λωτοφάγε, ο Δήμος Τυχερού είχε την τύχη να έχει έναν απίστευτα δημιουργικό και τετραπέρατο Δήμαρχο, τον κ.Χατζόπουλο, τώρα υπερνομάρχη Έβρου-Ροδόπης.
Έκανε απίστευτα πράγματα, βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών, και αποτέλεσε τον Δήμο υπόδειγμα όσον αφορά την απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων.
Δήμαρχοι μεγάλων Δήμων τον παίρνουν ακόμη και τώρα τηλέφωνο για να τους δώσει συμβουλές όσον αφορά τα κοινοτικά κονδύλια!
Αλλά και ο σημερινός Δήμαρχος είναι επάξιος αντικαταστάτης του κ.Χατζόπουλου.
Όσο για τα σπαράγγια έχουν γίνει πασίγνωστα στην Γερμανία όπου και εξάγονται κατά κόρον.

***

Μερόπη, χαίρομαι πραγματικά για το ότι συγκινώ -μέσω των ποστ μου- τον σύζυγό σου. Αλήθεια, μιλάει τα αρβανίτικα;

doctor

doctor είπε...

ramon, κωλώς σας βρήκα! Καλωσήρθες κι εσύ!

***

mtryfo, είναι πολύ συγκινητική και η συνέχεια: η προσπάθεια αυτών των ανθρώπων να στεριώσουν στην νέα τους πατρίδα.
Οι δυσκολίες μεγάλες, και να σκεφτεί κανείς ότι μετακινήθηκαν μόνο λίγα χιλιόμετρα (αν δείτε και τον δορυφορικό χάρτη που παραθέτω, θα δείτε ότι η απόσταση ΙμπρίκΤεπέ-Τυχερού είναι πολύ μικρή).

doctor

ένας στρατολάτης είπε...

Κι εγώ νόμιζα ότι το Τυχερό έγινε διάσημο από την διαμονή μου εκεί κατά τα χρόνια της θητείας μου ως δόκιμος. Ντόκτορ έχεις επαφές εκεί;

doctor είπε...

Στρατολάτη, έλα τώρα να βγούμε ότι πίναμε και μπύρες εκεί!
Από εκεί είμαι, εκεί γεννήθηκα, εκεί μεγάλωσα, εκεί είναι η οικογένειά μου.
Μόνο που εγώ έκανα την μ.... και επέλεξα την Αθήνα...!

doc

ένας στρατολάτης είπε...

Ντόκτορ, έμεινα στο Τυχερό από το Σεπτέμβριο του 1998 ως τον Σεπτέμβριο του 1999. Ήμουν δόκιμος στο 642. Δεν ξέρω αν έχουμε πιεί μπύρες αλλά τότε είχε ανοίξει ένα πολύ χαριτωμένο μικρό γωνιακό καφέ, δεξιά απ' την εθνοφυλακή. Εκεί έπινα τα καφεδάκια μου. Έμενα στην άκρη του χωριού, πίσω από το γήπεδο.

pølsemannen είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσα ανάρηση για κάτι που όπως ανέφερε και ο πρόεδρος του Γαλαξία, Ζαφόνδιος Βηβελβρόξιος, δεν είχαμε ιδέα!

doctor είπε...

Στρατολάτη, Σεπτέμβριο του 98 ήμουν εκεί!
Όσο για την καφετέρια, ναι, είναι το ater ego και είναι όντως πολύ καλή (έχει μεγαλώσει τώρα μιας και επεκτάθηκε και στο δίπλα κατάστημα).

***

Πόλσε, σε επόμενο ποστ θα διαβάσεις για τους Λάπωνες του Λασιθίου!!!

doc

xasodikis είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση.

Μία απορία:
Αναφέρει ο κ. Κόλλιας ότι "λέγονται [οι Αρβανίτες της Θράκης] μάλιστα σκιπτάρ (shqiptar), ένα εθνώνυμο που είναι άγνωστο στη νότια Ελλάδα". Το εθνώνυμο μπορεί να είναι άγνωστο στη νότια Ελλάδα, αλλά σαν τοπωνύμιο το "Σκίπιζα", προφανώς από την ίδια ρίζα, είναι μάλλον συνηθισμένο σε πολλά βουνά της χώρας (για να μην πάμε μακριά, υπάρχει στην Πάρνηθα) υποδηλώνοντας την αετοφωλιά.
Αυτό δεν υποδεικνύει κοινή γλωσσική ρίζα;

KitsosMitsos είπε...

Αν και τα είχα περιδιαβεί εκείνα τα μέρη ως φαντάρος, δεν ήξερα την ιστορία τους! να'σαι καλά!

Γιάννα Χατζηπέμου είπε...

Αγαπητέ Doctor! Αποκαλύψου! Ή δώσε μας σαφέστερα στοιχεία ταυτότητας για να καταλάβουμε ποιός είσαι!
Μόλις ανακάλυψε η Σοφία (Ξενώνας Θράσσα)το blog σου και έχουμε εντυπωσιαστεί! Πέσ'μας ΠΟΙΟΣ ΕΙΣΑΙ!

Γιάννα-ΤΥΧΕΡΟ (πατρίδα σου!)Έβρου!

Ποντος και Αριστερά είπε...

Eίδες το ποίημα που μας χάρισε ο Πολυχρονίδης ο (τελείως) δόκτωρ

------------------------------

ΔΙΑΤΙ ΣΑΛΤΑΡΙΣΑΝ ΑΙ ΗΡΩΙΚΑΙ ΣΟΥΛΙΩΤΙΣΑΙ: (ΔΙΑ ΤΟ ΕΤΕΡΟΝ ΗΡΩΙΚΟΝ ΗΜΙΣΥ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΡΒΑΝΙΤΟΥ ΟΜΕΡ,
ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΟΚΤΟΡΟΣ)

Μετά από τούτην την τροπήν του ιστορικού διλόγου,
πού η ιστορία εγινε δουλεια διαβητολογου,
πάραυτα εξεμέευσα γνώμην διαιτολόγου,
διά την ηρωικήν στιγμήν του απέλπιδος Ζαλόγγου.
Αμέσως καταλήξαμε, πώς αι ένδοξαι γυναίκαι,
πρίν να σαλτάρουν θέλησαν ψάρι πλακί να φτιάξουν,
ούσαι πολιορκούμεναι όμως υπό ασκερίου,
δεν ηδυνήθησαν να ευρούν τεμάχιον καρχαρίου,
ούτε άνθη απαραίτητα διά την γαρνι-τούραν,
πούφερναν μετά φαγητόν ηδυπαθήν μαστούραν
Κι ευθύς από τά στήθια τους άσμα πικρόν ηκούσθη,
πού κατεγράφη άλλωστε στόν οίκον του προκρούστη:
“Στήν στεριάν δεν ζεί το ψάρι, κι ούτε ανθός στήν αμουδιά, κι Σουλιωτησες σαλτάρουν σαν δεν φτιιάχνουν φαγητά”

doctor είπε...

Χασοδίκη, θα ψάξω αν η "Σκίπιζα" προέρχεται από την ίδια ρίζα. Είναι καθαρά γλωσσολογικό και θέλει ψάξιμο.

doctor

doctor είπε...

kitsosmitsos, επ'ώμου αρμ!

doctor

doctor είπε...

yanna, κανονικά πρέπει να μείνω ένα ερωτηματικό, ένα μυστήριο, ένα φάντασμα διότι έτσι έχει σασπένς.
Παρ'όλα αυτά, αν και αερικό, θα δώσω ένα στίγμα (σε μια dan brownίστικη εκδοχή): υπάρχει ένας Στέφανος στο χωριό, είναι τοπογράφος, φίλος καλός και παλιός μου συμμαθητής.
Θα τον βρεις και θα του πεις ότι ένας συγχωριανός σου που μένει στην Αθήνα λέει: "οι πατεράδες σας μοχθούν στα χωράφια, και σεις δεν τους δίνετε μια χαρά;".
Θα σας πει τότε ποιος είμαι!
Ίσως σας δώσει κάποιον κύλινδρο που θα πρέπει να ξεκλειδώσετε για να πάτε παραπέρα!!!

Να'στε καλά και ευχαριστώ.

Ανώνυμος είπε...

παρα πολύ ωραίο post. Νομίζω ότι και ένας πρώην πρωθυπουργός της Αλβανίας, ο Fan Noli προέρχεται από το Ibrik Tepe.

Christos είπε...

Πρώτη φορά τώρα εντόπισα το ιστολόγιό σου και ομολογώ ότι μου προξένησε θετικότατη εντύπωση. Έχοντας κοινή με σένα καταγωγή οφείλω να σου επισημάνω ότι α) Το βιβλίο του Αυδίκου είναι μιά προχειροδουλειά μικρής έως ασήμαντης επιστημονικής αξίας, απλά είναι μιά πρώτη καταγραφή. β) Περιέχονται σε αυτό ανακρίβειες τραγικές που στηρίζοντες σε δοξασίες κι όχι σε ιστορικά ντοκουμέντα. γ) Πεδίο λαμπρό εις τους κατοικούντες στο κλεινόν άστυ παρέχει η βιβλιοθήκη της Βουλής. Εκεί μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι αποχωρώντες από το Τυχερό οι μουσουλμάνοι, πρώτοι εγκαθίστανται οι Πόντιοι (για θυμήσου που κατοικούν οι ποντιακές οικογένειες στο Τυχερό)κι έπονται οι αρβανίτες από τα χωριά Ταρσός και Πυρόλιθος. δ) Το χωριό μας οφείλει το όνομά του στην μετάφρασή του Μπίντικλι στο ουσιαστικό "το Τυχερό". Ομοίως χωριό στη Ροδόπης με τουρκόφωνους αποκαλείται στα τουρκικά "Μπούντουκλου" και στα ελληνικά "Τυχηρό". Αντίθετα δεν αυτοαποκαλούνται έτσι ούτε οι Ζαλουφιώτες ούτε οι Μανδριτσιώτες.
ε) "Σκιπιτάρ" αυτοαποκαλούνται οι δικοί μας (Ιμπρικ Τεπέ - Σουλτάν Κιόι - Αλτιν Τας) επειδή η αποχώρησή τους από τις περιοχές της Κορυτσάς δεν έγινε τον 15ο αιώνα αλλά μόλις στα τέλη του 18ου αιώνα.
Αν στις φιλοδοξίες σου είναι να ασχοληθείς πιό επισταμένα με τα των αρβανιτών είμαι στη διάθεσή σου για οποιαδήποτε πληροφορία, βιβλιογραφία κλπ
Χρήστος Χατζηπέμου

Adriano Xhafaj είπε...

Δοκτωρ !Μου αρεσε και νομιζω οτι δεν ειταν ετσι το αρχικο κιμενο.Φενετε οτι εχετε γινι πιο ιπεφτινος γατρε .
Κανις δεν εχει δικεωμα να παρουσιαζι τους αρβανιτες σαν την περουσια του, με το γνοστο αλβανο-αρβανιτικο ετσι θελο,ετσι παρουσιαζο .Και οι καιροι ειναι απροβλεπτη.Ποτε μη λες ποτε.

ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ είπε...

Νάτος ο μαϊντανος Adriano Xhafaj παντου μεσα σε ολα τα blog να κανει την προπαγανδα του για τους Aλβανους Ακου τι ειπε εδω ο αθεοοφοβος...Αλβανο-Αρβανιτικο ετσι θελω ... ΒΡΕ ΟΥΣΤ ΑΠΟ ΔΩ ΠΡΑΚΤΟΡΙΣΚΩ ΤΟΥ ΧΟΤΖΑ ΒΡΟΜΟΣΚΥΛΟ που θα κανεις τους ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ ίδια με τος Αλβανου. Χαμενε έ χαμενε σε βαρεθηκαμε επιτελους.

Αβδηριτης είπε...

Χρήστο Χατζηπέμο χάιρομαι για όσα γράφεις για τους Αρβανίτες, μα περισσότερο χαίρομαι γιατί γνώριζα την οικογένειά σου και την γιαγιά που ήταν τόσο πρόσχαρη τόσο ανοιχτή, τόσο γλυκειά, μα πιο πολύ γιατί ήταν περήφανη που ήταν Αρβανίτισά Είμαι ο Τσέκης ο Παναγιώτης από τις φέρες και θελω να συμβάλλω στο διάλογο που γίνεται με θέμα τους Αρβανίτες´θέλω να σημειώσω πως οι Αρβανίτες του νότιου Έβρου από το 1769, που φύγανε διωγμένοι οι πρόγονοί μας από την περιοχή της Κορυτράς και τα χωριά μας εκεί Βυθκουκι, Κιάφ Ζές, Κιοτέζα, γίναμε πρόσφυγες ξανά μετά 250 χρόνια, εγκαταλείψαμε τα χωριά μας ανατολικά του Έβρου και εγκατασταθήκαμε δυτικά του Έβρου,στους τρέις νομούς της Θράκης. Η νέα προσφυγιά έγινε ομαλά με βάσει την συμφωνία ανταλλαγής πληθυσμών με την Συνθήκη της Λωζάνης και την μετά τον Α ´ παγκόσμιο πόλεμο δημιουργία των Κρατών-Εθνών. Πιστέυω ότι μιά καλή προσπάθεια για τους Αρβανίτες της Θράκης έγινε από Δαλάτσης τον θεολόγος. Θα ήταν καλό να συνεχισθέι ηπροσπάθεια για μία πιο εμπιρεστομένη μελέτη της ιστορίας των αρβανιτών.(Σκυπιτάρ) της Θράκης, από την Βυζαντινή περίοδο μέχρι σήμερα. Εμείς δίνουμε πληροφορίες, ομελετητής-ιστορικός ας τις τεκμηριώσει.

gunma.top είπε...

Having read this I thought it was very enlightening. I appreciate you taking the time and energy to put this informative article together. I once again find myself spending a significant amount of time both reading and commenting. But so what, it was still worth it!

타이마사지

𝖇𝖊𝖙𝖘𝖆𝖗𝖆𝖓𝖌885♡ είπε...

May I simply just say what a relief to discover someone that actually knows what they are talking about online. You actually know how to bring an issue to light and make it important. 바카라사이트

casinosite777.info είπε...

This article is very helpful and interesting too. Keep doing this in future. I will support you.
온라인카지노

baccaratsite.top είπε...

Your article is very interesting. I think this article has a lot of information needed, looking forward to your new posts.온라인카지노

sportstototopcom είπε...

Hello, I enjoy reading all of your article post.
I like to write a little comment to support you 스포츠토토 .

gostopsite.com είπε...

This article gives the light in which we can observe the reality. This is very nice one and gives in-depth information. Thanks for this nice article



섯다 팁
고스톱

gostopsite.com είπε...


It is in point of fact a great and useful piece of information. I am
satisfied that you simply shared this useful information with us.

Please stay us up to date like this. Thank you for sharing.


토토사이트
메이저사이트 목록
먹튀검증

gostopsite.com είπε...

Your way of explaining everything in this paragraph is actually nice,
all can simply know it, Thanks a lot.



토토사이트웹
먹튀검증

gostopsite.com είπε...

한국야동 I really like what you guys are up too. Such clever work and exposure!
Keep up the wonderful works guys I've included you guys
to my own blogroll.


stevefreya3 είπε...

Great blog here! Also your web site loads up very fast!

What host are you using? Can I get your affiliate link to your host?
I wish my web site loaded up as fast as yours lol 토토사이트

stevefreya3 είπε...

Woah! I'm really enjoying the template/theme of this
blog. It's simple, yet effective. A lot of times it's difficult to get that "perfect balance" between user friendliness and appearance.
I must say you have done a awesome job with this.
In addition, the blog loads extremely fast for me on Internet
explorer. Outstanding Blog! 토토사이트

stevefreya3 είπε...

My companion referenced to me your blog, so I thought I'd read it for myself. Interesting experiences, will be back for additional!
온라인카지노

stevefreya3 είπε...

Aw, this was a really good post. 온라인카지노사이트
Spending some time and actual effort to produce a very good article… but what can I say… I put
things off a whole lot and never manage to get anything done.
plenty of fish natalielise

roulettesitetop είπε...

i certainly inspired after study this because of a few high-quality work and informative thoughts 온라인카지노

baccaratsite.info είπε...

We like to honor numerous other world wide web websites around the web, even though they aren’t linked to us, by linking to them. Beneath are some web pages really worth checking out. 카지노

casinosite.one είπε...

I have read this put up and if I may I desire to recommend you some interesting things or tips. Maybe you can write next articles regarding this article. I wish to learn more issues approximately it! 온라인카지노

NOMO είπε...

Your ideas inspired me very much. 크레이지슬롯 It's amazing. I want to learn your writing skills. In fact, I also have a website. If you are okay, please visit once and leave your opinion. Thank you.


NOMO είπε...

Excellent read, I just passed this onto a friend who was doing a little research on that. And he actually bought me lunch as I found it for him smile Therefore let me rephrase that: Thank you for lunch. 룰렛".


NT είπε...

I have been looking for articles on these topics for a long time. 카지노사이트 I don't know how grateful you are for posting on this topic. Thank you for the numerous articles on this site, I will subscribe to those links in my bookmarks and visit them often. Have a nice day


beakchan είπε...

Your post has really helped me a lot. I live in a different country than you, but I believe it will help a lot in my country. 카지노사이트 Thank you very much. Can I refer to your post on my website? Your post touched me a lot and helped me a lot. If you have any questions, please visit my site and read what kind of posts I am posting. I am sure it will be interesting.