Το τμήμα χειρογράφων του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών διαθέτει ένα χειρόγραφο ημερολόγιο [1], γραμμένο από τον Χαράλαμπο Πληζιώτη, που συμμετείχε στην Μικρασιατική εκστρατεία ως απλός στρατιώτης. Το ημερολόγιο καλύπτει τα γεγονότα από τον Απρίλιο του 1920 έως τον Οκτώβριο του 1921. Η αιτία της διακοπής του ημερολογίου δεν είναι γνωστή [2].
Ο Χαράλαμπος Πληζιώτης ανήκει σε μια τυπική πολυμελή μικρασιατική οικογένεια της Σμύρνης και έχει 8 αδέρφια [3]. Έχει γνώσεις τετάρτης δημοτικού (οι ανορθογραφίες του είναι εμφανείς και καταδεικνύουν το επίπεδο των γραμματικών γνώσεων του συγγραφέα και το κείμενο παρατίθεται έτσι, ανορθόγραφο, χωρίς καμία επέμβαση) και το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί αυτός ο άνθρωπος, ναυτικός από τη Σμύρνη με γνώσεις τετάρτης δημοτικού, κρατάει ημερολόγιο; Αξίζει να σημειωθεί ότι τα γνωστά μας «ημερολόγια της εποχής» εκείνης είναι συνήθως γραμμένα εκ των υστέρων, είναι δηλαδή περισσότερο αναμνήσεις, απομνημονεύματα.
Ο συγγραφέας φροντίζει ιδιαίτερα το τετράδιό του. Το ενημερώνει καθημερινά. Οι περιγραφές του είναι μια αναμετάδοση του πολέμου σε πραγματικό χρόνο και διαπνέονται από μια υπνωτική μονοτονία. Θυμίζουν την περιοδικότητα της παλίρροιας, το συνεχές πήγαινε-έλα. Το ενδιαφέρον σε αυτές τις σελίδες είναι ότι ο αναγνώστης μπαίνει ο ίδιος στο στρατιωτικό κλίμα της βαριεστημάρας, της ανίας, της άδειας ζωής, με ξαφνικές όμως εξάρσεις, όπως είναι οι σκηνές της πάλης με το κρύο ή τη ζέστη, της μάχης, της καταστροφής, του θανάτου. Η διατροφή του στρατεύματος, μόνιμη έγνοια, αναφέρεται διεξοδικά και καταγράφεται μέρα με τη μέρα.
Ο Πληζιώτης δεν εκφέρει πολιτικό λόγο (στις εκλογές της 1/11/1920 δηλώνει: «δεν εψήφισα τίποτε») και περισσότερο μιλάει ως φαντάρος, βλέποντας όλη την εκστρατεία με τα μάτια ενός νέου που πολλές φορές απορεί με αυτά που ζει, ενός νέου που «πήζει», που κάνει αγγαρείες, σκοπιές, σκάβει χαρακώματα, πεινάει, κρυώνει, ζεσταίνεται, πονάει, στενοχωριέται και αηδιάζει από τον θάνατο που υπάρχει παντού.
Πολλές φορές ειρωνεύεται τα κακώς κείμενα και περιγράφει μέσα από την δεινή του θέση τα πράγματα με πολύ έξυπνο τρόπο και με καυστικό χιούμορ που ξεκινά από τον αυτοσαρκασμό και φτάνει ίσαμε την ανοικτή ειρωνεία των «εθνικών ιδεωδών».
Δεν προσπαθεί να πάρει το μέρος κανενός, δεν είναι ούτε βενιζελικός, ούτε αντιβενιζελικός, και αυτό βοηθά πολύ στο να καταγράφει τα πράγματα χωρίς ιδεολογικές μέριμνες,όπως ακριβώς τα βλέπει και τα βιώνει. Όσα γράφει και αφορούν την πολιτική κατάσταση τα γράφει ως απλός πολίτης, ως ένας απλός στρατιώτης που βρίσκεται μπροστά στον παραλογισμό (π.χ. η απαγόρευση στους μικρασιάτες να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα σχετικά με την επάνοδο του βασιλιά, ή η προκατάληψη των «παλαιοελλαδιτών αντιβενιζελικών» προς τους κρήτες και μικρασιάτες στρατιώτες).
Ο Πληζιώτης και η οικογένειά του με την κατάρρευση του μετώπου, περνούν στην Ελλάδα και ακολουθούν τη μοίρα όλων των προσφύγων. Αργότερα, ο Χαράλαμπος μεταναστεύει στην Αμερική, όπου και πεθαίνει το 1960.
Παρουσιάζω παρακάτω κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα του ημερολογίου του Πληζιώτη, μέσα από τα οποία βλέπει κανείς πως έζησε ένας απλός στρατιώτης όλα αυτά τα γεγονότα.
Δεν προσπαθεί να πάρει το μέρος κανενός, δεν είναι ούτε βενιζελικός, ούτε αντιβενιζελικός, και αυτό βοηθά πολύ στο να καταγράφει τα πράγματα χωρίς ιδεολογικές μέριμνες,όπως ακριβώς τα βλέπει και τα βιώνει. Όσα γράφει και αφορούν την πολιτική κατάσταση τα γράφει ως απλός πολίτης, ως ένας απλός στρατιώτης που βρίσκεται μπροστά στον παραλογισμό (π.χ. η απαγόρευση στους μικρασιάτες να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα σχετικά με την επάνοδο του βασιλιά, ή η προκατάληψη των «παλαιοελλαδιτών αντιβενιζελικών» προς τους κρήτες και μικρασιάτες στρατιώτες).
Ο Πληζιώτης και η οικογένειά του με την κατάρρευση του μετώπου, περνούν στην Ελλάδα και ακολουθούν τη μοίρα όλων των προσφύγων. Αργότερα, ο Χαράλαμπος μεταναστεύει στην Αμερική, όπου και πεθαίνει το 1960.
Παρουσιάζω παρακάτω κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα του ημερολογίου του Πληζιώτη, μέσα από τα οποία βλέπει κανείς πως έζησε ένας απλός στρατιώτης όλα αυτά τα γεγονότα.
14/6/1920. Οι κάτοικοι (σ.σ. του Γιαγιάκιοϊ) μας υπεδέχθησαν με μεγάλη χαράν. Εμάθαμε δε ότι χθες ήλθεν ένας ουλαμός του Αου λόχου, κάποιος Τούρκος όμως επυροβόλησεν έναν στρατιώτην με δίκανον πιστόλι στα μούτρα. Αυτό ήτο αιτία και έπεσαν οι στρατιώται επάνω τους και σκώτοσαν 15 Τούρκους, αφού τους ρήμαξαν και τα μαγαζιά τους.
17/6/1920. Προχορούντες είδαμε αρκετά πτώματα Τούρκων ξαπλομένα κάτω, ως φένεται τους σκώτοσαν οι προπωρευόμενοι ιππείς.
23/7/1920. Το πρωί δρόμο, πήγαμε σε δύο τουρκικά χωριά (σ.σ. της Ανατολικής Θράκης), περάσαμε πάλι καλά, οι άνθρωποι μας εσέρβειραν ό,τι είχον ευχαρίστεισιν, γάλα, τυρί κτλ…
14/8/1920. Από χθες το απόγευμα ήμαι σκηνοφύλαξ, και έφαγα βροχή που φούσκωσα. Τα πράγματα αρχίζουν πάλι και βρομούνε, μυρίζη προέλασις, και άλλο δεν συλλογειζόμεθα τα πόδια μας, τι έχουν να τραβείξουν, αυτά θα τα πληρώσουν. Το φυσούμαι και δεν κρυώνει.
20/9/1920. Πήγαμε με τον Σιμιτόπουλο στη λίμνη και κάναμε μπουγάδα, όταν γυρείσαμε στο αντίσκηνο, βλέπομε ένα σακούλι καρύδια, ρωτούμε τον Πεζάρον τι συμβαίνη και μας λέγη ότι μέσα στην πόλιν (σ.σ. στην Νίκαια) γίνεται Ανάστα ο Θεός, πηγένομε λοιπόν και μεις μέσα στην πόλιν, οι φαντάροι ήσαν σκορπισμένοι δεξιά και αριστερά μέσα στα σπίτια και στα μαγαζιά, εγίνετο γενική αρπαγή, οι κάτοικοι Τούρκοι είχον φύγη προηγουμένως εκτός μερικών. Έλληνες δεν υπήρχον, διότι προ ημερών τους είχον σφάξη όλους [4].
Μετά πήγαμε μερικοί βόλτα έξω από την Νίκαια για να ιδούμε τους σφαγμένους χριστιανούς, στον δρόμο εβρείσκοντο κεφάλια σκορπισμένα, χέρια και πόδια, και άλλα διάφορα, να τα βλέπη κανείς και να τον πιάνη ντελίριο, παρακάτω τρία πηγάδια γεμάτα έως επάνω, και τέλος το σπήλεον, όπου ήσαν στιβαγμένα μέσα κάπου 400 κορμιά, σφαγμένα διαφοροτρόπως και πάσης ιληκίας, δεν εσταθήκαμε ούτε λεπτό, μας κατέβηκε ζαλάδα, κόντεψε να σκάσομε.
23/9/1920. Λέγουν ότι θα φύγομε στις 10, λοιπόν έχομε καιρόν να πάμε έως την πόλιν για βολτίτσα, εγείναμε μια καλή παρέα και επήγαμε, μέσα όμως οι φαντάροι είχαν δουλειά πολύ, έβαζαν φωτιά στην Νίκαια και από τα δεκατέσσερά της σημεία, αμέσως και εμείς τους βοηθούμε, σπίρτα είχαμε αρκετά, αλλά, έως ότου την κανονίσουμε, είδαμε και πάθαμε, ο ίδρως έτρεχε από επάνω μας ποτάμι. Μετά καθήσαμε κάπου υψηλά και καμαρόναμε, όπως και ο Νέρων μια φορά, όπου έκαυσε την Ρώμην.
25/9/1920. Έως το βράδυ διορθονόμαστε, κατά τον κανονισμό του θαλλάμου δεν επιτρέπεται μέσα να καπνίζομε, να τρώγομε, παρά μόνον έξω, δηλλαδή στον δρόμο, κατόπιν για σωματική ανάγγην πρέπη να πάη κανείς στης ελιές, μια απόστασις 20 λεπτών, να πάη και νάρθη την ημέραν καλά, αλλά την νύκτα; Και αν τον βαστά κανένα κόψιμο; Ας τα κάνη πάνω του! Καλά! Κατόπι σου λέη, δεν επιτρέπεται να πάη κανείς στην πόλιν, εκτός μόνον το βράδυ από 6-8, και υπό τον όρον πρώτον να φορή το ξίφος του, να είναι καλά κουμπομένος, να βαδείζη ανδρικά, να μην πίνη οινοπνευματώδη ποτά, να μην παίζη χαρτιά, να μην τραγουδή και…και… να τους πάρη και να τους σηκώσει όλους γενικώς.
6/10/1920.Το μεσιμέρι διεδώθη ότι θα κρεμάσουν κάποιον χόντζα, ο οποίος εσαμάρωσε στην Νίκαια ένα παππά, επήγαμε να τον ιδούμε, αλλά δεν τον κρέμασαν, του έκαμαν κάτι άλλο καλλήτερο, τον έβαλαν μέσα σε ένα κωφίνι και τον έκλεισαν, κατόπιν τον εκρέμασαν από ένα βίντζι βαποριού και τον βουτούσαν στην θάλλασσαν, και πάλιν τον έβγαζαν και του έκαμαν αυτή την δουλειά τακτικά! Έχομε απενταρία μεγάλη, δεν μπορούμε να το κουνίσομε από τον θάλλαμον, έχομε όμως αποκτείση ένα άλλο καλό αυτές της ημέρες,ψείρες! Άφθονες.
15/10/1920. Το μεσημέρι είδα το Κιοπρού-Χισάρ και εκάπνειζε σαν φουγάρο, ως φένεται, το πλιατσικολογήσανε καλά πρώτα και μετά του κάνανε το πολκάκι του. Έως το βράδυ περάσαμε πολύ καλά, αλλά το κρύο δυνάμωνε πολύ, στας 7 ½ παρέλαβον σκοπός, σκοτάδι δεν υπάρχη, το Κιοπρού-Χισάρ μας φέγγη σαν ηλεκτρικό.
16/10/1920. Στας 2 μας αντικατέστεισε ένας λόχος του 27ου Συντάγματος, εμείς κατεβήκαμε στο Κιοπρού-Χισάρ, το οποίον ήτο ερήπιον. Στας 3 εφύγαμε, έπεφτε και ψιλό ψιλό χιόνι, δρόμο λοιπόν για το Γενή-Σεχήρ, κρύο φοβερό, τυλίχθηκα καλά μέσα σε μια κουκούλα, και τροχάδην, μαζύ μας είχαμε και 60 αιχμαλώτους. Στα πλάγια μας καίονται δύο χωριά, παρακάτω πηγαίνη ο 1ος λόχος να κάψη άλλο ένα, λέγουν ότι θα κάψομε πολλά χωριά, έως ότου να γυρείσομε στην Κίον.
18/10/1920. Τα βουνά γύρω είναι κατάλευκα από το χιώνι, δεν το κουνούμαι ρούπι από την φωτιά. Στας 10 ήλθον όλοι οι κάτοικοι κάπιου χωριού, που είναι κοντά μας, και παραπονούντο ότι τους επείραζαν από τα άλλα χωριά οι Αρμένιοι και οι Έλληνες, ο λοχαγός, αφού τους ήκουσεν, τους ήπε να πάνε πίσω πάλι στο χωριό και δεν είναι τίποται. Όταν έφευγαν ένας είπε γκιαούρηδες, κάποιος τον ήκουσε και το ήπε του λοχαγού, αμέσως τον παραλαβαίνουν και τον καταδικάζουν εις θάννατον διά τουφεκισμού, και πάη λέοντας! Γύρω μας καίονται χωριά, και εμείς καθώμαστε στον γύρω και τα καμαρώνομε.
19/10/1920. Είχαμε προχορείση κάπου δύο χιλιόμετρα, όταν γύρεισα και είδα το Γενή-Σεχήρ να καπνίζη σαν φουγάρο!! Κατά τας 8 φθάνομεν και περνούμε κάποιο χωριό, αλλά και αυτό σε λίγο έγεινε θυσία εις τον θεόν Μολώχ. Έχουν μείνη όμως πολλά χωριά ακόμη, αλλά πίσω μας έρχεται το 27ον και ταξειγά!
20/10/1920. Στας 4 βάρεσε εγερτήρειον, ήμουν προηγουμένως ξηπνός και είχα ανάψη φωτιά, αν και εξακολουθούσε να βρέχη. Ετοιμάζομε τα πράγματά μας και στας 6 φεύγομε, αλλά ο ποταμός ένεκα της βροχής είναι αδιάβατος, αναγγαστικώς λοιπόν ο λόχος μας και ο τρίτος βαδείζομε από αυτό το μέρος του ποταμού, έως ότου φθάσαμε ένα χωριό και είχε ένα γεφυράκι, άλλως θα κολυμβούσαμε. Και βαδείζομε όλο δρόμο αμαξητόν, λάσπη έως τα γόνατα, αλλά ποιος τα ψηφάει τέτοια ψιλά πράγματα προ παντός αφού είναι για την Πατρίδα!!!
23/9/1920. Λέγουν ότι θα φύγομε στις 10, λοιπόν έχομε καιρόν να πάμε έως την πόλιν για βολτίτσα, εγείναμε μια καλή παρέα και επήγαμε, μέσα όμως οι φαντάροι είχαν δουλειά πολύ, έβαζαν φωτιά στην Νίκαια και από τα δεκατέσσερά της σημεία, αμέσως και εμείς τους βοηθούμε, σπίρτα είχαμε αρκετά, αλλά, έως ότου την κανονίσουμε, είδαμε και πάθαμε, ο ίδρως έτρεχε από επάνω μας ποτάμι. Μετά καθήσαμε κάπου υψηλά και καμαρόναμε, όπως και ο Νέρων μια φορά, όπου έκαυσε την Ρώμην.
25/9/1920. Έως το βράδυ διορθονόμαστε, κατά τον κανονισμό του θαλλάμου δεν επιτρέπεται μέσα να καπνίζομε, να τρώγομε, παρά μόνον έξω, δηλλαδή στον δρόμο, κατόπιν για σωματική ανάγγην πρέπη να πάη κανείς στης ελιές, μια απόστασις 20 λεπτών, να πάη και νάρθη την ημέραν καλά, αλλά την νύκτα; Και αν τον βαστά κανένα κόψιμο; Ας τα κάνη πάνω του! Καλά! Κατόπι σου λέη, δεν επιτρέπεται να πάη κανείς στην πόλιν, εκτός μόνον το βράδυ από 6-8, και υπό τον όρον πρώτον να φορή το ξίφος του, να είναι καλά κουμπομένος, να βαδείζη ανδρικά, να μην πίνη οινοπνευματώδη ποτά, να μην παίζη χαρτιά, να μην τραγουδή και…και… να τους πάρη και να τους σηκώσει όλους γενικώς.
6/10/1920.Το μεσιμέρι διεδώθη ότι θα κρεμάσουν κάποιον χόντζα, ο οποίος εσαμάρωσε στην Νίκαια ένα παππά, επήγαμε να τον ιδούμε, αλλά δεν τον κρέμασαν, του έκαμαν κάτι άλλο καλλήτερο, τον έβαλαν μέσα σε ένα κωφίνι και τον έκλεισαν, κατόπιν τον εκρέμασαν από ένα βίντζι βαποριού και τον βουτούσαν στην θάλλασσαν, και πάλιν τον έβγαζαν και του έκαμαν αυτή την δουλειά τακτικά! Έχομε απενταρία μεγάλη, δεν μπορούμε να το κουνίσομε από τον θάλλαμον, έχομε όμως αποκτείση ένα άλλο καλό αυτές της ημέρες,ψείρες! Άφθονες.
15/10/1920. Το μεσημέρι είδα το Κιοπρού-Χισάρ και εκάπνειζε σαν φουγάρο, ως φένεται, το πλιατσικολογήσανε καλά πρώτα και μετά του κάνανε το πολκάκι του. Έως το βράδυ περάσαμε πολύ καλά, αλλά το κρύο δυνάμωνε πολύ, στας 7 ½ παρέλαβον σκοπός, σκοτάδι δεν υπάρχη, το Κιοπρού-Χισάρ μας φέγγη σαν ηλεκτρικό.
16/10/1920. Στας 2 μας αντικατέστεισε ένας λόχος του 27ου Συντάγματος, εμείς κατεβήκαμε στο Κιοπρού-Χισάρ, το οποίον ήτο ερήπιον. Στας 3 εφύγαμε, έπεφτε και ψιλό ψιλό χιόνι, δρόμο λοιπόν για το Γενή-Σεχήρ, κρύο φοβερό, τυλίχθηκα καλά μέσα σε μια κουκούλα, και τροχάδην, μαζύ μας είχαμε και 60 αιχμαλώτους. Στα πλάγια μας καίονται δύο χωριά, παρακάτω πηγαίνη ο 1ος λόχος να κάψη άλλο ένα, λέγουν ότι θα κάψομε πολλά χωριά, έως ότου να γυρείσομε στην Κίον.
18/10/1920. Τα βουνά γύρω είναι κατάλευκα από το χιώνι, δεν το κουνούμαι ρούπι από την φωτιά. Στας 10 ήλθον όλοι οι κάτοικοι κάπιου χωριού, που είναι κοντά μας, και παραπονούντο ότι τους επείραζαν από τα άλλα χωριά οι Αρμένιοι και οι Έλληνες, ο λοχαγός, αφού τους ήκουσεν, τους ήπε να πάνε πίσω πάλι στο χωριό και δεν είναι τίποται. Όταν έφευγαν ένας είπε γκιαούρηδες, κάποιος τον ήκουσε και το ήπε του λοχαγού, αμέσως τον παραλαβαίνουν και τον καταδικάζουν εις θάννατον διά τουφεκισμού, και πάη λέοντας! Γύρω μας καίονται χωριά, και εμείς καθώμαστε στον γύρω και τα καμαρώνομε.
19/10/1920. Είχαμε προχορείση κάπου δύο χιλιόμετρα, όταν γύρεισα και είδα το Γενή-Σεχήρ να καπνίζη σαν φουγάρο!! Κατά τας 8 φθάνομεν και περνούμε κάποιο χωριό, αλλά και αυτό σε λίγο έγεινε θυσία εις τον θεόν Μολώχ. Έχουν μείνη όμως πολλά χωριά ακόμη, αλλά πίσω μας έρχεται το 27ον και ταξειγά!
20/10/1920. Στας 4 βάρεσε εγερτήρειον, ήμουν προηγουμένως ξηπνός και είχα ανάψη φωτιά, αν και εξακολουθούσε να βρέχη. Ετοιμάζομε τα πράγματά μας και στας 6 φεύγομε, αλλά ο ποταμός ένεκα της βροχής είναι αδιάβατος, αναγγαστικώς λοιπόν ο λόχος μας και ο τρίτος βαδείζομε από αυτό το μέρος του ποταμού, έως ότου φθάσαμε ένα χωριό και είχε ένα γεφυράκι, άλλως θα κολυμβούσαμε. Και βαδείζομε όλο δρόμο αμαξητόν, λάσπη έως τα γόνατα, αλλά ποιος τα ψηφάει τέτοια ψιλά πράγματα προ παντός αφού είναι για την Πατρίδα!!!
22/10/1920. Το απόγευμα πήγε το τάγμα μας στην πλατείαν των λουτρών, όπου εγένετο καθέρεσις ενός λοχίου, ενός δεκανέα και 5 στρατιωτών κατηγορουμένων άλλων επί λιποταξία και άλλων επί κλοπή.
1/11/1920. Εκλογαί, δεν εψίφισα τίποται [5].
22/11/1920. Ετοιμαζόμεθα, μας έδοσαν άρτον και γαλλέταν, επίσης και δύο ημερών εφεδρικήν τροφήν. Κατά τα φαινόμενα, μυρείζη Εσκή-Σεχήρ. Έγινε και το Δημοψήφισμα [6], εμείς όμως οι Μικρασιάται δεν ψηφείζομαι, διότι ήμεθα Εθελονταί!!!... Και συνεπώς δεν μας ενδιαφέρει ποιος θα είναι ο βασιλεύς της Ελλάδος… Τι τραβούμαι και μεις οι Εθελονταί,αλλά δεν πταίη κανείς άλλος… εκείνος ο κοιλαράς ας όψεται!
8/12/1920. Θεωρία από τον νέον ανθυπασπιστήν, είναι ένα κέ….βερνικομένον. Μετά στη λιακάδα. Συσσίτιον ρύζι-κρέας. Από το μεσημέρι παρέλαβα θαλαμοφύλαξ!
10/12/1920. Το πρωί θεωρία από το κέ… Το μεσημέρι βγήκα περίπολος έως τας 3.Το βράδυ συσσίτιον ρύζι-λάχανο-πιλάφι. Από 9-12 περίπολος.
23/12/1920. Στας 6 επήγα περίπολος έως τας 9. Εν τω μεταξύ μάθαμαι ότι θα φύγομαι.
1/11/1920. Εκλογαί, δεν εψίφισα τίποται [5].
22/11/1920. Ετοιμαζόμεθα, μας έδοσαν άρτον και γαλλέταν, επίσης και δύο ημερών εφεδρικήν τροφήν. Κατά τα φαινόμενα, μυρείζη Εσκή-Σεχήρ. Έγινε και το Δημοψήφισμα [6], εμείς όμως οι Μικρασιάται δεν ψηφείζομαι, διότι ήμεθα Εθελονταί!!!... Και συνεπώς δεν μας ενδιαφέρει ποιος θα είναι ο βασιλεύς της Ελλάδος… Τι τραβούμαι και μεις οι Εθελονταί,αλλά δεν πταίη κανείς άλλος… εκείνος ο κοιλαράς ας όψεται!
8/12/1920. Θεωρία από τον νέον ανθυπασπιστήν, είναι ένα κέ….βερνικομένον. Μετά στη λιακάδα. Συσσίτιον ρύζι-κρέας. Από το μεσημέρι παρέλαβα θαλαμοφύλαξ!
10/12/1920. Το πρωί θεωρία από το κέ… Το μεσημέρι βγήκα περίπολος έως τας 3.Το βράδυ συσσίτιον ρύζι-λάχανο-πιλάφι. Από 9-12 περίπολος.
23/12/1920. Στας 6 επήγα περίπολος έως τας 9. Εν τω μεταξύ μάθαμαι ότι θα φύγομαι.
‘Εξω από το χωριό αποθέσαμαι, εκεί ο νέος διοικητής του τάγματος Φοτώπουλος μας ήπε μερικές πατριωτικές σαχλαμάρες και ότι αύριον ή μεθαύριον γοίνεται επίθεσις, και αν λάβομε διαταγήν θα βαδείσομαι μέχρι του Εσκή-Σεχήρ! Και ότι εκεί θα αναπαυθώμεν! Είναι η τελευταία πωρία που κάμομαι!! Και από εκεί θα πάμε στα σπίτια μας!... σιδηροδρομικώς…και….άλλες πολλές αρλούμπες. Στας 2 αναλάβεται τον γυλιόν στην πλάτη και αγάντα ποδαράκια μου…
26/12/1920. Περνούμαι σε λίγο ένα χωριό όπου καιγότανε, οι δε κάτοικοι ήσαν μαζευμένοι όλοι έξω στην παιδιάδα και το καμάρωναν.
29/12/1920. Κατά το μεσημέρι περνούμε το Ασάκιοϊ και τον ποταμόν. Όλοι οι κάτοικοι του χωριού Έλληνες είχον φύγη, διότι, ενώ έφευγε ο στρατός, ήτο δύσκολον πλέον να καθήσουν. Ο σταθμός του σιδιροδρόμου εκαίετο.
26/12/1920. Περνούμαι σε λίγο ένα χωριό όπου καιγότανε, οι δε κάτοικοι ήσαν μαζευμένοι όλοι έξω στην παιδιάδα και το καμάρωναν.
29/12/1920. Κατά το μεσημέρι περνούμε το Ασάκιοϊ και τον ποταμόν. Όλοι οι κάτοικοι του χωριού Έλληνες είχον φύγη, διότι, ενώ έφευγε ο στρατός, ήτο δύσκολον πλέον να καθήσουν. Ο σταθμός του σιδιροδρόμου εκαίετο.
Προχορούμαι και στον δρόμον βλέπομε δεξιά και αριστερά τους κατοίκους που φεύγουν, γέροι, γρηές, νέες, παιδιά και με ό,τι ημπορούσαν να σηκώσουν στην πλάτη, κίτρινοι και κατεπτοημένοι, από τον φόβον και την λύπην!
Το απόγευμα φθάνομε στο Μπιλετζίκ, και εδώ οι κάτοικοι όλοι αναστατωμένοι έτρεχον επάνω και κάτω σαν τρελλοί, και μας έβλεπον όλοι με ένα βλέμα που δεν γνωρείζω τι εσήμενε, μας ελυπούντο όπου εφεύγαμε; μας εμησούσαν γιαυτό; μας ικέτευον να τους προστατεύσομε; δεν ξεύρω.
Από το πρώτο χωριό που περάσαμε… έχη χαλάση πολύ η καρδιά, περπατό σκυφτά και δεν ημπορώ να σηκώσω το κεφάλι μου να ηδώ κανέναν. Εν τω μεταξύ διέταξε ο μέραρχος όλοι οι κάτοικοι να μείνουν στα χωριά των, επίσης και όσοι έχουν προχορείση εμπρός να τους γυρείσουν οπίσω, διότι δεν υπήρχε κανείς κύνδινος διαυτούς!!
Το βράδυ φθάνομε και κατασκηνόνομαι στο χωρίον Πέλδος, έρημον και αυτό από τους κατοίκους, φεύγουν κι ακόμη φεύγουν, επί τέλους, κακοπόνια έχουν από τον ελληνικόν στρατόν; αφού τους ηλευθέρωσε από τον τουρκικόν ζυγόν, τι άλλο θέλουν; Καημένοι άνθρωποι! Ζούσαν, όπως κιάν έχη, κάπως καλά,ήσυχα… όταν μια ωραίαν πρωίαν βλέπουν τους αδελφούς των Έλληνας να έρχονται ως Άγγελοι παρρηγορίας και Ελευθερωταί!! Τώρα τι έχει να γείνη μετά 2-3 ημέρας σαυτά όλα τα χωριά της Απελευθερωμένης αυτής περιφερίας, ο θεός γνωρείζη!!
31/12/1920. Στας 6 φεύγομε. Η ίδια ιστορία στο δρόμο με τους κατοίκους, άλλοι φεύγουν, άλλοι γυρείζουν πίσω… και γύρω ο κάμπος και τα βουνά είναι γεμάτα από ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους, τρέχουν από δω κιαποκεί, δεν ξεύρουν τι κάμουν, είναι πραγματικώς για λύπη! Περνούμαι το Κιοπρού-Χισάρ και την γέφυραν, και σταματούμαι παρακάτω για να πάρομαι τρόφιμα.
31/12/1920. Στας 6 φεύγομε. Η ίδια ιστορία στο δρόμο με τους κατοίκους, άλλοι φεύγουν, άλλοι γυρείζουν πίσω… και γύρω ο κάμπος και τα βουνά είναι γεμάτα από ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους, τρέχουν από δω κιαποκεί, δεν ξεύρουν τι κάμουν, είναι πραγματικώς για λύπη! Περνούμαι το Κιοπρού-Χισάρ και την γέφυραν, και σταματούμαι παρακάτω για να πάρομαι τρόφιμα.
Καθήσαμε επί 3 τέταρτα της ώρας, αφού πέρασεν όλος ο στρατός, το μηχανικό ανετίναξεν την γέφυραν, και από το άλλο μέρος της γέφυρας έμειναν αρκετοί από τους κατοίκους που μας ακολουθούσαν, συνάμα δε πολλών μητέρων τα παιδιά είχον περάση από το μέρος μας, και εκείναι έμενον από το άλλο, και άλλου είχε περάση η γυναίκα, άλλης ο άνδρας, και πολλά και διάφορα άλλα σχέδια, καλά και αγαθά της Ελευθερίας!! Και του Πολιτισμού! Τέλος πάντων αυτή η προέλασις έγεινε να καταστρέψωμε αρκετά χωριά και κάμποσες χιλιάδες ησύχων ανθρώπων, επίσης να τραβήξομαι και μεις αυτά τα μυστήρια!
10/1/1921. Βραδυνό σισοίτιον φασόλια (;) έκαμα όμως μερικές βουτιές, αλλά δεν βρήκα τίποται!
12/1/1921. Την νύκτα φύλαξα και δύο ώρας σκοπός, είδα δε και ένα όνοιρον ότι ήσαν μαζευμένοι όλοι οι αρχηγοί της Ελληνικής επαναστάσεως Μάρκος Μπότζαρης, Τζαβέλας, Κολοκοτρώνης, Καραϊσκάκης, και τα ρέστα, και έκαμαν συμβούλιον υπέρ της εξακολουθήσεως του πολέμου! Έχει γούστο να σηκωθούν και αυτοί, και μαζύ μας να εξακολουθήσουν τον Απελευθερωτικόν αγώνα μας!!!! Και χαιρέτα μου τα….
13/1/1921. Παγωνιά!Κρύο! Και τουρτούρα. Μετά το τσάι κάθησα στην καλύβα κοντά στο αγαπητό μανκαλάκι, και σκέπτομαι και παραβάλλω τον περυσινό χειμώνα με τας βενκέρους του, και τον φετεινόν με τα χιόνια, της βροχές του, κρύα του, βουνά,λάσπες, πείνες,πορείας, τσέτες, Τούρκους, αδεκαρίες κτλ. κτλ. Αλλά έλα πάλι, που τα υποφέρη κανείς, όταν σκεφθή ότι πρόκειται για το Μεγαλείον της Πατρίδος!!!
15/1/1921. Εφύλλαξα έως τας 3 και μετά παρέδωσα φορτομένος στο χιόνι, επήγα και κάθησα στο αντίσκηνο και έγραφα τα πάθη μου, συνάμα τινάζω τακτικά το αντίσκηνο για να μην με πλακώση το χιόνι, το οποίο αρχίζη και το ρίχνει με το τσουβάλι, ο δε αέρας δυνάμωσε και θερίζη. Και τα πράγματατα βλέπωμε πολύ σκούρα, το μόνον που ημπορή να μας σώση είναι η φωτιά, και μας απασχολή το ζήτημα, απού να προμηθευθώμεν ξύλα, αλλιώς θα ψοφήσομε από το κρύο. Πήγαν λοιπόν 5-6 παιδιά με τον δεκανέα Βαρδάκη τον Τρανόν και έφεραν μερικά ξύλα κι ένα κουτσουράκι, ακριβώς 3ών μέτρων μήκους και ένα πλάτους, ολόκληρος κορμός δέντρου, και το βάλλαμε αμέσως εις ενέργειαν. Κατόπιν καθήσαμε και φάγαμε ρέγγες. Στας 6 το χιόνη είχε φθάση 1 ½ μέτρον, το αντίσκηνόν μου λίγο θέλη να σκεπάση έως επάνω, και βαστώ πότε πότε ένα πτύο και το ξεσκεπάζω, αλλά δεν το προφθένω, κατά τα φαινόμενα, όπως πάη, θα σκεπάση και εμάς, και ίσως καμιά φορά μας εύρουν οι αρχαιολόγοι και μας για αρχαίους.
21/1/1921. Στας 8 ½ δουλιά, κασμά και φτυάρι, εκάμαμε την παρατήρησιν στον ανθυπολοχαγόν ότι δεν κοιμηθήκαμε χθες την νύκτα και να εργασθώμεν ολιγότερον. Γιατί να μην κοιμηθήτε, μας λέγη. Σας είπον να επαγρηπνήται και όχι να αγρηπνήται! Έχει δίκαιον ο Κος Ανθυπολοχαγός,εμείς πταίομεν!
10/1/1921. Βραδυνό σισοίτιον φασόλια (;) έκαμα όμως μερικές βουτιές, αλλά δεν βρήκα τίποται!
12/1/1921. Την νύκτα φύλαξα και δύο ώρας σκοπός, είδα δε και ένα όνοιρον ότι ήσαν μαζευμένοι όλοι οι αρχηγοί της Ελληνικής επαναστάσεως Μάρκος Μπότζαρης, Τζαβέλας, Κολοκοτρώνης, Καραϊσκάκης, και τα ρέστα, και έκαμαν συμβούλιον υπέρ της εξακολουθήσεως του πολέμου! Έχει γούστο να σηκωθούν και αυτοί, και μαζύ μας να εξακολουθήσουν τον Απελευθερωτικόν αγώνα μας!!!! Και χαιρέτα μου τα….
13/1/1921. Παγωνιά!Κρύο! Και τουρτούρα. Μετά το τσάι κάθησα στην καλύβα κοντά στο αγαπητό μανκαλάκι, και σκέπτομαι και παραβάλλω τον περυσινό χειμώνα με τας βενκέρους του, και τον φετεινόν με τα χιόνια, της βροχές του, κρύα του, βουνά,λάσπες, πείνες,πορείας, τσέτες, Τούρκους, αδεκαρίες κτλ. κτλ. Αλλά έλα πάλι, που τα υποφέρη κανείς, όταν σκεφθή ότι πρόκειται για το Μεγαλείον της Πατρίδος!!!
15/1/1921. Εφύλλαξα έως τας 3 και μετά παρέδωσα φορτομένος στο χιόνι, επήγα και κάθησα στο αντίσκηνο και έγραφα τα πάθη μου, συνάμα τινάζω τακτικά το αντίσκηνο για να μην με πλακώση το χιόνι, το οποίο αρχίζη και το ρίχνει με το τσουβάλι, ο δε αέρας δυνάμωσε και θερίζη. Και τα πράγματατα βλέπωμε πολύ σκούρα, το μόνον που ημπορή να μας σώση είναι η φωτιά, και μας απασχολή το ζήτημα, απού να προμηθευθώμεν ξύλα, αλλιώς θα ψοφήσομε από το κρύο. Πήγαν λοιπόν 5-6 παιδιά με τον δεκανέα Βαρδάκη τον Τρανόν και έφεραν μερικά ξύλα κι ένα κουτσουράκι, ακριβώς 3ών μέτρων μήκους και ένα πλάτους, ολόκληρος κορμός δέντρου, και το βάλλαμε αμέσως εις ενέργειαν. Κατόπιν καθήσαμε και φάγαμε ρέγγες. Στας 6 το χιόνη είχε φθάση 1 ½ μέτρον, το αντίσκηνόν μου λίγο θέλη να σκεπάση έως επάνω, και βαστώ πότε πότε ένα πτύο και το ξεσκεπάζω, αλλά δεν το προφθένω, κατά τα φαινόμενα, όπως πάη, θα σκεπάση και εμάς, και ίσως καμιά φορά μας εύρουν οι αρχαιολόγοι και μας για αρχαίους.
21/1/1921. Στας 8 ½ δουλιά, κασμά και φτυάρι, εκάμαμε την παρατήρησιν στον ανθυπολοχαγόν ότι δεν κοιμηθήκαμε χθες την νύκτα και να εργασθώμεν ολιγότερον. Γιατί να μην κοιμηθήτε, μας λέγη. Σας είπον να επαγρηπνήται και όχι να αγρηπνήται! Έχει δίκαιον ο Κος Ανθυπολοχαγός,εμείς πταίομεν!
Το μεσημέρι σισσίτιον στιφάδο, αφού έφαγα, κοιμήθηκα καμιά ώρα,και μετά το τσάι στα καταναγγαστικά έργα. Βραδυνόν σισσίτιον μακαρόνια και μισή ρέγγα. Απόψε φύλαξα σκοπός από 10-11 ½ και από 5-6, είχε όμως σκοτάδι πολύ!
27/1/1921. Σήμερον έχομεν και μισθόν!! του μηνός Δεκεμβρίου. Μεγαλεία. Μας είπον δε να αφήσωμεν ότι έχομε ευχαρίστησιν δια τους πρόσφυγας του Μπιλετζίκ (σ.σ. βλ.29/12/1920) και των άλλων χωρίων, δηλλαδή εκείνων των χωρίων τα οποία «Απελευθερώσαμε» τοις προ άλλες. Αφήσαμε από μια δραχμή! Κάμποσα λεπτά! Αλλά μήπως και ειμείς δεν είμεθα χειρότεροι από εκείνους; Ας όψονται οι καταστροφείς των!
28/1/1921. Άρχισαν πάλι να διαδείδονται προελάσεις, Άγκυρες, Εσκή-Σεχίρ και τα λοιπά, και όσο τα ακούμε λυώνουν τάντερά μας.Τι έχομε ακόμη να τραβήξομε, κανείς δεν το ηξεύρη, ας παν στο διάβολο! Δεν θέλω να ακούω τίποται πειά!
2/2/1921. Έμαθον και το χαρμόσυνον άγγελμα ότι με επήρε η διαταγή για δεκανέα!!
3/2/1921. Στας 2 ½ πήγαν οι άλλοι στα χαρακώματα, εγώ δεν πήγα. Δεκανεύς για! Αρχίζω να κάμω χρήσιν του βαθμού μου, οι δεκανείς δεν πηγένουν ούτε αγγαρία, ούτε να σκάβουν στα χαρακώματα! Επίσης δεν φυλλάττουν…σκοποί! Μάλλους λόγους ανέλαβον από σήμερον υψηλά καθήκοντα!!!
23/2/1921. Επήγα στο καφενείον, στας 7 γύρισα στον λόχον, εκεί έμαθα ότι κατά διαδόσεις ο 3ος λόχος και ο ιδικός μας θα πάμε μέχρι το Γενή-Σεχήρ προς αναγνώρεισιν! Όταν το ήκουσα, κόπηκε το αίμμα μου, Αλάχ! Που λέγη και ο Καλλιγέρης, τι έχομε να τραβήξομε, εάν αληθεύει αυτό.
27/1/1921. Σήμερον έχομεν και μισθόν!! του μηνός Δεκεμβρίου. Μεγαλεία. Μας είπον δε να αφήσωμεν ότι έχομε ευχαρίστησιν δια τους πρόσφυγας του Μπιλετζίκ (σ.σ. βλ.29/12/1920) και των άλλων χωρίων, δηλλαδή εκείνων των χωρίων τα οποία «Απελευθερώσαμε» τοις προ άλλες. Αφήσαμε από μια δραχμή! Κάμποσα λεπτά! Αλλά μήπως και ειμείς δεν είμεθα χειρότεροι από εκείνους; Ας όψονται οι καταστροφείς των!
28/1/1921. Άρχισαν πάλι να διαδείδονται προελάσεις, Άγκυρες, Εσκή-Σεχίρ και τα λοιπά, και όσο τα ακούμε λυώνουν τάντερά μας.Τι έχομε ακόμη να τραβήξομε, κανείς δεν το ηξεύρη, ας παν στο διάβολο! Δεν θέλω να ακούω τίποται πειά!
2/2/1921. Έμαθον και το χαρμόσυνον άγγελμα ότι με επήρε η διαταγή για δεκανέα!!
3/2/1921. Στας 2 ½ πήγαν οι άλλοι στα χαρακώματα, εγώ δεν πήγα. Δεκανεύς για! Αρχίζω να κάμω χρήσιν του βαθμού μου, οι δεκανείς δεν πηγένουν ούτε αγγαρία, ούτε να σκάβουν στα χαρακώματα! Επίσης δεν φυλλάττουν…σκοποί! Μάλλους λόγους ανέλαβον από σήμερον υψηλά καθήκοντα!!!
23/2/1921. Επήγα στο καφενείον, στας 7 γύρισα στον λόχον, εκεί έμαθα ότι κατά διαδόσεις ο 3ος λόχος και ο ιδικός μας θα πάμε μέχρι το Γενή-Σεχήρ προς αναγνώρεισιν! Όταν το ήκουσα, κόπηκε το αίμμα μου, Αλάχ! Που λέγη και ο Καλλιγέρης, τι έχομε να τραβήξομε, εάν αληθεύει αυτό.
Αργά, όπου ήλθον οι σαλπιγκταί, εμάθαμε ότι ήκουσαν τον διοικητήν λέγοντα ότι αύριον θα πάνε στρατιώται του 3ου και 2ου λόχου να κόψουνε κάποια δένδρα εις ένα μέρος έξω του χωριού για γυμνάσια, λοιπόν δεν αληθεύη το πρώτον, δηλλαδή η αναγνώρεισις, πρόκειται περί αγγαρίας, όχι μόνον αύριον, αλλά και όλην την εβδομάδα πηγαίνω να βγάζω δένδρα, φθάνη μόνον να μην μας λέγουν Γενή-Σεχήρ, Κιοπρού-Χισάρ, Εσκή-Σεχήρ και τα ρέστα. Δεν θέμε να ακούγομαι αυτά τα συχαμένα ονόματα!! Γιατί μας χαλούν το κέφι!
2/3/1921 Σισσίτιον πατάτες, μετά κατέβηκα κάτω και έκαμα την σωδειάν μου, καπνό, σιγαρόχαρτα, σπίρτα, κτλ. επήρα και μισή οκά τσήπουρο και το ήπιαμε με τον Κώτσον, γενήκαμε τήφλα και οι δύο!!
3/3/1921. Το κεφάλι μου είναι καζάνι! Έχω χάλια! Όπως είμαι να με πιάσουν με μια μασιά και να με πετάξουν κάπου… Ετοιμαζόμεθα… Στας 10 ήρθε ο λοχαγός και μας ενέπλησε ενθουσιασμού με κάμποσα πατριωτικώτατα λόγια!! Εμπρός τα κορόιδα!
7/3/1921 […] από εκεί έμαθα ότι τον διεκόμισαν (σ.σ.τον αδελφό του) εις Μουδανιά και ότι πάσχη από δυσεντερίαν. Πάσχω όμως και εγώ από φοβερή αδεκαρίαν!
8/3/1921. Αύριο φεύγομε, ετοιμάζεται επίθεσις! Επήγα στην πλύστρα και της ήπα να ετοιμάση τα ρούχα μου.
2/3/1921 Σισσίτιον πατάτες, μετά κατέβηκα κάτω και έκαμα την σωδειάν μου, καπνό, σιγαρόχαρτα, σπίρτα, κτλ. επήρα και μισή οκά τσήπουρο και το ήπιαμε με τον Κώτσον, γενήκαμε τήφλα και οι δύο!!
3/3/1921. Το κεφάλι μου είναι καζάνι! Έχω χάλια! Όπως είμαι να με πιάσουν με μια μασιά και να με πετάξουν κάπου… Ετοιμαζόμεθα… Στας 10 ήρθε ο λοχαγός και μας ενέπλησε ενθουσιασμού με κάμποσα πατριωτικώτατα λόγια!! Εμπρός τα κορόιδα!
7/3/1921 […] από εκεί έμαθα ότι τον διεκόμισαν (σ.σ.τον αδελφό του) εις Μουδανιά και ότι πάσχη από δυσεντερίαν. Πάσχω όμως και εγώ από φοβερή αδεκαρίαν!
8/3/1921. Αύριο φεύγομε, ετοιμάζεται επίθεσις! Επήγα στην πλύστρα και της ήπα να ετοιμάση τα ρούχα μου.
Στον δρόμο είδα τα παιδιά του σχολείου, τα εσχόλασαν, διότι, λέγη, απέθανε ο Πατριάρχης [7]. Δεν επέθαινε καλλίτερα αυτός που διέταξε την επίθεσιν. Τι κρίμμα αλήθεια!
10/3/1921. Περνούμε χωριά, Μπαϊρκιοϊ,κατόπιν το Καπητσιλάρ, το οποίον εκαίετο, μετά το Γιουγούρ-ντερέ, κιαυτό εκαίετο, παρακάτω άλλο χωριό, κιαυτού φωτιά!
11/3/1921. Στας 7 ξεκινούμε, δεξιά μας βαδείζουν τα συντάγματα 27ον και 28ον. Στα πλάγιά μας καίονται έρημα χωριά! Αντίκρυ μας εκαίετο ένα χωριό, από κοντά μας σε λίγο περνούσε το 27ον Σύνταγμα, όλοι οι μεταγογικοί ήσαν φορτομένοι από κόττες, αυγά, τυριά, και ό,τι τέλος πάντων ημπορή να έχη ένα χωριό, πριν καή!
14/3/1921. Αφού διήρκεσε η μάχη ώρας, βλέπωμε τους Τούρκους να το βάζουν στα πόδια, και εμείς όλοι στο πόδι, Αέρα και κυνείγι, φθάνομε τα χαρακώματά των, σκωτομένοι αρκετοί, σφαίρες, όπλα, σακίδια, κουβέρτες, καπνά, γαλέτα και άλλα ήσαν εν αφθονία μέσα στα χαρακώματα και έξω σκορπισμένα. Πιάσαμε και μερικούς αιχμαλώτους. Τραυματίαι του λόχου μας 8, νεκρός κανείς. Όλον το σύνταγμα μαζύ έχει 150 τραυματίας και κάπου 30 νεκρούς! Και έτσι τελείωσε η μάχη του Ακ-Μπουνάρ! Προχορούμε, φθάνομε στο χωριό και στεκόμεθα λίγο, τόσον όσω έφθασε να πλιατσικολογηθή το χωριό καλά και κατόπιν να καή!! Μετά προχορούμε λίγο ακόμη, και φθάνομε εις ένα άλλο χωριό και μένουμε εκεί, μετά μίαν ώραν ήρχισε το χωριό και μας έφεγγε καλά μέχρι το πρωί!!
15/3/1921. Μόλις σκοτίνιαζε, μας εσήκωσαν κάπου 10 με τον ανθυπασπιστήν Οικονόμου, και μας έστειλαν προς ενύσχησιν του δεξιού, πηγέναμε όλο από χαραδρίτσες, Τούρκοι ξαπλομένοι δεξιά και αριστερά, άλλος δίχως χέρι, άλλος δίχως κεφάλι, και πολλά άλλα σχέδια, και τα αίμματα χυμένα επάνω στα χιόνια… Έως ότου να φθάσομε στον προορισμόν μας, εκάμαμε κάπου 3 τέταρτα της ώρας. Με όλην όμως την φρίκην που εσθανόμεθα από τους σκωτομένους, τους πέρναμε την γαλέτα των, διότι ήτο σταρένια και πολύ γλυκειά!!
17/3/1921. Η μάχη εν τη δόξει της. Νεκροί και τραυματίαι αρκετοί. Το σύνταγμα αρεώνεται από τους στρατιώτας τρομακτικά, από επιθετικοί γενήκαμε αμυνόμενοι, τα πράγματα σοβαρεύουν, εσθάνομε τον εαυτό μου όχι καλά, είμαι πλέον εξαντλημένος!
( σ.σ. Ο Χαράλαμπος τραυματίζεται στο χέρι και μεταφέρεται στην Αθήνα όπου και νοσηλεύεται. Έπειτα λαμβάνει άδεια και πηγαίνει στην πατρίδα του την Σμύρνη . Την 5η Ιουνίου 1921 περνάει από επιτροπή που θα αποφασίσει αν μπορεί να πολεμήσει).
Στας 5 του Ιουνίου, ημέραν Δευτέραν, επέρασα από την επιτροπήν η δε αυτού εξοχώτης ο διευθυντής του 1ου Στρατιωτικού Νοσοκομείου Σμύρνης, αντισυνταγματάρχης Κος Πασχάλης, με όλας τας αντιρίσεις των συναδέλφων του της επιτροπής, με έκρινε ικανότατον, διότι, λέγη, τα άλλα δύο δάκτυλα είναι αρκετά όπως εργασθούν το όπλον!
Τώρα με ποιον να τα βάλλη κανείς, με την φύσιν, που μας φόρτοσε ένα σορό δάκτυλα, ενώ είναι άχρηστα κατά τον Κον Πασχάλην διευθυντού του 1ου Στρ.νοσοκομείου Σμύρνης; ή με αυτό το κέρατο που το έχη στραβώση το κομματικόν πάθος και ξεσπά σε όσους έτυχε να κατάγωνται από την Μικρασίαν ή την Κρήτην και τα ρέστα;
1/9/1921. Ο λόχος μας μετονομάζεται 2ος λόχος υποδοχής και διοχετεύσεως ενισχύσεων Τ.Τ. 920 α’! Και η δουλειά μας θα είναι να ετοιμάζομαι σισσίτιον των αποστολών και οικοίματα διά να μένουν την νύκτα.
1/9/1921. Ο λόχος μας μετονομάζεται 2ος λόχος υποδοχής και διοχετεύσεως ενισχύσεων Τ.Τ. 920 α’! Και η δουλειά μας θα είναι να ετοιμάζομαι σισσίτιον των αποστολών και οικοίματα διά να μένουν την νύκτα.
Μας λέγουν ότι και εμείς οι δεκανείς θα κάμομε αγγαρίας και σκοποί θα φυλλάγομε και οτιδήποτε χρειασθή ανάγγη. Επίσης και οι λοχίαι θα εργάζονται κιαυτοί!! Πολύ καλά ότι θένε θα κάνομε, μόνον να ευρισκόμεθα μερικά χιλιόμετρα μακράν από τον Σαγγάριον. Συνάμα δε μας συστείνουν, έτσι για να ξέρομε, ότι με το παραμικρόν παράπτωμα του κανείς θα αντικαταστήνεται και θα αποστέλλεται στον Σαγγάριον!! Ακρειβώς, όπως μας φοβέριζαν μικρούς με τον μπαμπούλαν, έτσι μας φοβερίζουν τώρα με τον Σαγγάριον!!
8/10/1921. Έχω αρκετάς ημέρας να γράψω τίποται, αλλά και τι να γράψω;
8/10/1921. Έχω αρκετάς ημέρας να γράψω τίποται, αλλά και τι να γράψω;
***
Τα περισσότερα από όσα έγραψε ο στρατιώτης Πληζιώτης δεν συνάδουν με το εθνικοπατριωτικό πνεύμα της επίσημης ελληνικής ιστοριογραφίας. Αποτελούν μεγάλη παραφωνία και χαλάνε όλη τη μαγική και πλαστή εικόνα που με υποδειγματική πειθαρχία στήνει τόσα χρόνια το επίσημο ελληνικό κράτος.
Μέσα από αυτή τη μονοσήμαντη και εθνικοποιημένη παρουσίαση των γεγονότων, το ελληνικό κράτος προσπαθεί να αποσείσει από επάνω του τις τεράστιες ευθύνες που έχει για την εξόντωση του ελληνισμού στην Ιωνία (τον παρέδωσε συνειδητά στην σφαγή, απαγορεύοντάς του να διαφύγει και να σωθεί) και να στρέψει τον μέσο ανυποψίαστο έλληνα, όχι στον ηθικό αυτουργό, αλλά στον δράστη[8].
Ο Πληζιώτης δεν είναι ο παλαιοελλαδίτης φαντάρος που δεν του αρέσει να πολεμά για τους Μικρασιάτες (θυμίζω ότι περίπου 90.000 ήταν οι λιποτάκτες), δεν είναι ο κομμουνιστής φαντάρος που εμφορείται από αντιπολεμικά αισθήματα και μποϋκοτάρει συνειδητά τον πόλεμο θεωρώντας τον ως μια επιχείρηση προς εξυπηρέτηση των ιμπεριαλιστικών σχεδίων των άγγλων.
Ο Πληζιώτης είναι ένας έλληνας Μικρασιάτης, που το 1913, μαζί με τον φίλο του Κώστα Σώτο, φεύγει κρυφά από το σπίτι του για να πάει να πολεμήσει στους βαλκανικούς πολέμους. Ζει τον πόλεμο, τον παραλογισμό του στρατού και των εντολών των ανωτέρων του.
Εκτελεί παρ’όλα αυτά τις διαταγές, πολεμά, τραυματίζεται, υποφέρει και υπομένει τα δεινά του πολέμου.
Το ημερολόγιο του Πληζιώτη είναι (για να παραφράσσω τον Καρυωτάκη[9]) το παιδάκι που γκρεμίζει το κάστρο που χτίζουν στην άμμο αυτοί που βλέπουν την ιστορία ως μια ευκαιρία για να φανατίσουν τον πολίτη και να τον κάνουν πιο εύκολα υποχείριό τους, δείχνοντας απέναντι τον μπαμπούλα που καραδοκεί…
doctor
________________________________________________
[1] Μαθητικό τετράδιο, 0,15 Χ 0,20, γραμμένο με μολύβι (μελανί). Κάθε σελίδα περιέχει 19-21 αράδες και είναι πυκνογραμμένη με πολύ λεπτά πλάγια γράμματα. Σύνολο σελίδων 196. Λευκές σελίδες 159-167, 196. Το ημερολόγιο καλύπτει τις σελίδες 1-158, και οι υπόλοιπες σελίδες 168-195 καλύπτονται από τραγούδια της εποχής. Το χειρόγραφο δακτυλογραφήθηκε από τη Μαρία Ασβέστη και βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών με αριθμό κατάταξης Α/Α 477, Μ.Ασία,Γεν.12. Η πολύ ωραία εισαγωγή του βιβλίου (μέρη της οποίας αναδημοσιεύω στο παρόν θέμα) έχει γίνει από την Ματούλα Ρίζου-Κουρουπού.
Πληροφορίες για το βιβλίο: http://www.perizitito.gr/authors.php?authorid=32689
[2] Από μια φράση που έχει γραφτεί δύο μέρες νωρίτερα, σε συνδυασμό με την όλο και αραιότερη τήρηση του ημερολογίου, θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι ο Χαράλαμπος έχασε πια το ενδιαφέρον του, κουράστηκε ή βαρέθηκε: «έχω αρκετάς ημέρας να γράψω τίποτε, αλλά και τι να γράψω;» (8.10.1921).
[3] Ο πατέρας του, Δημήτρης, είναι καπετάνιος, κατάγεται από την Άνδρο, η μητέρα του, Σοφία, είναι γέννημα θρέμμα Σμυρνιά. Ο Χαράλαμπος έχει 4 αδερφούς και 4 αδερφές.
[4] Από το αρχείο προφορικής παράδοσης (Βιθυνία, φάκ.97, μαρτυρία του Θωμά Αναστασιάδη στον Ερμόλαο Ανδρεάδη: «Στις 14/8/1920 […] οι τσέτες μάζεψαν όλον τον ελληνικό πληθυσμό της Νίκαιας, 87 οικογένειες, και τον οδήγησαν έξω από το Λέφκε καπουσού, ανατολικά, στ’αμπέλια. Εκεί έσφαξαν όλους τους Έλληνες με γερμανικές ξιφολόγχες. Τα πτώματα τα πέταξαν στη σπηλιά και τα έκαψαν. Δεν σεβάστηκαν και τον Οίκο του Θεού, έκαναν ρημαδιό την εκκλησία. Βίασαν γυναίκες στην Αγία Τράπεζα. Είκοσι μέρες μετά τη σφαγή μπήκε ο ελληνικός στρατός, έμεινε 3 μέρες κι έφυγε. Δεν εφάρμοσε αντίποινα στους ντόπιους Τούρκους, που δεν έφταιγαν σε τίποτε».
[5] Οι εκλογές τις 1 Νοεμβρίου 1920, έγιναν ανάμεσα σε δύο παρατάξεις για πρώτη φορά στην Ελληνική κοινοβουλευτική ιστορία. Το ένα ήταν το κυβερνών Κόμμα των Φιλελευθέρων και το άλλο η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις, η οποία ήταν η ένωση όλων των υπολοίπων κομμάτων (Κόμμα Εθνικοφρόνων, Συντηρητικό Κόμμα, Μεταρρυθμιστικό Κόμμα, Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα, κ.α. μικρότερα). Σε αυτές τις εκλογές ψήφισαν για πρώτη και τελευταία φορά η μόλις απελευθερωμένη Ανατολική Θράκη. Κυβέρνηση σχηματίζει ο Δημήτριος Ράλλης και στις 24 Ιανουαρίου 1921 ο Ν. Καλογερόπουλος ενω στο Μικρασιατικό μέτωπο φαίνονται τα πρώτα σύννεφα. Στις 26 Μαρτίου 1921 ο Δ. Γούναρης και μετά στις 22 Μαρτίου ο Π. Πρωτοπαπαδάκης. Τον Αύγουστο επέρχεται η Μικρασιατική Καταστροφή. Μετά έχουμε κυβερνήσεις των Ν. Τριανταφυλάκου και Στ.Γονατά (πηγή: wikipedia).
Πληροφορίες για το βιβλίο: http://www.perizitito.gr/authors.php?authorid=32689
[2] Από μια φράση που έχει γραφτεί δύο μέρες νωρίτερα, σε συνδυασμό με την όλο και αραιότερη τήρηση του ημερολογίου, θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι ο Χαράλαμπος έχασε πια το ενδιαφέρον του, κουράστηκε ή βαρέθηκε: «έχω αρκετάς ημέρας να γράψω τίποτε, αλλά και τι να γράψω;» (8.10.1921).
[3] Ο πατέρας του, Δημήτρης, είναι καπετάνιος, κατάγεται από την Άνδρο, η μητέρα του, Σοφία, είναι γέννημα θρέμμα Σμυρνιά. Ο Χαράλαμπος έχει 4 αδερφούς και 4 αδερφές.
[4] Από το αρχείο προφορικής παράδοσης (Βιθυνία, φάκ.97, μαρτυρία του Θωμά Αναστασιάδη στον Ερμόλαο Ανδρεάδη: «Στις 14/8/1920 […] οι τσέτες μάζεψαν όλον τον ελληνικό πληθυσμό της Νίκαιας, 87 οικογένειες, και τον οδήγησαν έξω από το Λέφκε καπουσού, ανατολικά, στ’αμπέλια. Εκεί έσφαξαν όλους τους Έλληνες με γερμανικές ξιφολόγχες. Τα πτώματα τα πέταξαν στη σπηλιά και τα έκαψαν. Δεν σεβάστηκαν και τον Οίκο του Θεού, έκαναν ρημαδιό την εκκλησία. Βίασαν γυναίκες στην Αγία Τράπεζα. Είκοσι μέρες μετά τη σφαγή μπήκε ο ελληνικός στρατός, έμεινε 3 μέρες κι έφυγε. Δεν εφάρμοσε αντίποινα στους ντόπιους Τούρκους, που δεν έφταιγαν σε τίποτε».
[5] Οι εκλογές τις 1 Νοεμβρίου 1920, έγιναν ανάμεσα σε δύο παρατάξεις για πρώτη φορά στην Ελληνική κοινοβουλευτική ιστορία. Το ένα ήταν το κυβερνών Κόμμα των Φιλελευθέρων και το άλλο η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις, η οποία ήταν η ένωση όλων των υπολοίπων κομμάτων (Κόμμα Εθνικοφρόνων, Συντηρητικό Κόμμα, Μεταρρυθμιστικό Κόμμα, Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα, κ.α. μικρότερα). Σε αυτές τις εκλογές ψήφισαν για πρώτη και τελευταία φορά η μόλις απελευθερωμένη Ανατολική Θράκη. Κυβέρνηση σχηματίζει ο Δημήτριος Ράλλης και στις 24 Ιανουαρίου 1921 ο Ν. Καλογερόπουλος ενω στο Μικρασιατικό μέτωπο φαίνονται τα πρώτα σύννεφα. Στις 26 Μαρτίου 1921 ο Δ. Γούναρης και μετά στις 22 Μαρτίου ο Π. Πρωτοπαπαδάκης. Τον Αύγουστο επέρχεται η Μικρασιατική Καταστροφή. Μετά έχουμε κυβερνήσεις των Ν. Τριανταφυλάκου και Στ.Γονατά (πηγή: wikipedia).
[6] Το δημοψήφισμα διενεργήθηκε από την κυβέρνηση Δ. Ράλλη στις 22 Νοεμβρίου (παλ. ημερ) / 5 Δεκεμβρίου 1920. Στο δημοψήφισμα δεν πήραν μέρος οι Φιλελεύθεροι. Στις 6 Δεκεμβρίου (παλ. ημερ) / 19 Δεκεμβρίου ξαναγύρισε ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος Α'.
[7] Ο Δωρόθεος Προύσσης, τοποτηρητής του οικουμενικού πατριαρχείου 1918-1921. Πέθανε στο Λονδίνο στις 6 Μαρτίου 1921.
[8] Γράφει ο πρίγκηπας Ανδρέας προς τον Ι.Μεταξά (Σμύρνη, 19.12.21):«Απαίσιοι πραγματικώς είναι οι εδώ Έλληνες, εκτός ελαχίστων.Θα άξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ διά να τους πετσοκόψει όλους αυτούς τους αχρείους, οι οποίοι φέρονται ούτω κατόπιν του φοβερού αίματος όπερ εχύσαμεν εδώ.Αίματος της Παλαιάς Ελλάδος δε, διότι όλα τα παιδιά των οπωσδήποτε καλυτέρων οικογενειών των ενταύθα υπηρετούν εις την Σμύρνην και τα μετώπισθεν, αλλοίμονον δε αν εν οιονδήποτε τμήμα ευρεθή σχηματισμένον μόνον από Μικρασιάτας και ενώπιον του εχθρού! [10].Στην ίδια επιστολή, γράφει ο πρίγκηπας Ανδρέας:«Πρέπει να γίνη κάτι το ταχύτερον δια ν’απαλλαχθώμεν του εφιάλτου της Μικράς Ασίας.Δεν γνωρίζω τι πρέπει να γίνη, πρέπει όμως να παύσωμεν μπλοφάροντες και ν’αντιμετωπίσωμεν την κατάστασιν οία πραγματικώς είναι.Διότι επιτέλους τι είναι καλύτερον;Να πέσωμεν εις την θάλασσαν ή να φύγωμεν προ του λουτρού;» [«Η κατάσταση του ελληνικού στρατού τον χειμώνα του 1921-1922. Επιστολή του πρίγκιπα Ανδρέα στον Ιωάννη Μεταξά (Σμύρνη, 19/12/1921)», όπως παρατίθεται από τον Γ.Μαργαρίτη, καθηγητή νεότερης και σύγχρονης ιστορίας στο ΑΠΘ, «Η ιστορία των ελλήνων», ΔΟΜΗ, τ.12, σ.185].
[7] Ο Δωρόθεος Προύσσης, τοποτηρητής του οικουμενικού πατριαρχείου 1918-1921. Πέθανε στο Λονδίνο στις 6 Μαρτίου 1921.
[8] Γράφει ο πρίγκηπας Ανδρέας προς τον Ι.Μεταξά (Σμύρνη, 19.12.21):«Απαίσιοι πραγματικώς είναι οι εδώ Έλληνες, εκτός ελαχίστων.Θα άξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ διά να τους πετσοκόψει όλους αυτούς τους αχρείους, οι οποίοι φέρονται ούτω κατόπιν του φοβερού αίματος όπερ εχύσαμεν εδώ.Αίματος της Παλαιάς Ελλάδος δε, διότι όλα τα παιδιά των οπωσδήποτε καλυτέρων οικογενειών των ενταύθα υπηρετούν εις την Σμύρνην και τα μετώπισθεν, αλλοίμονον δε αν εν οιονδήποτε τμήμα ευρεθή σχηματισμένον μόνον από Μικρασιάτας και ενώπιον του εχθρού! [10].Στην ίδια επιστολή, γράφει ο πρίγκηπας Ανδρέας:«Πρέπει να γίνη κάτι το ταχύτερον δια ν’απαλλαχθώμεν του εφιάλτου της Μικράς Ασίας.Δεν γνωρίζω τι πρέπει να γίνη, πρέπει όμως να παύσωμεν μπλοφάροντες και ν’αντιμετωπίσωμεν την κατάστασιν οία πραγματικώς είναι.Διότι επιτέλους τι είναι καλύτερον;Να πέσωμεν εις την θάλασσαν ή να φύγωμεν προ του λουτρού;» [«Η κατάσταση του ελληνικού στρατού τον χειμώνα του 1921-1922. Επιστολή του πρίγκιπα Ανδρέα στον Ιωάννη Μεταξά (Σμύρνη, 19/12/1921)», όπως παρατίθεται από τον Γ.Μαργαρίτη, καθηγητή νεότερης και σύγχρονης ιστορίας στο ΑΠΘ, «Η ιστορία των ελλήνων», ΔΟΜΗ, τ.12, σ.185].
Βλ.περισσότερα σε προηγούμενο θέμα:
[9] Κ. Καρυωτάκης, "ΦΘΟΡΑ"
"Στην άμμο τα έργα στήνονται μεγάλα των ανθρώπων,
"Στην άμμο τα έργα στήνονται μεγάλα των ανθρώπων,
και σαν παιδάκι τα γκρεμίζει ο Χρόνος με το πόδι". ("Ελεγεία και σάτιρες") http://www.papaki.panteion.gr/teuxos2/_private/kariotakis/karyoindex.htm
44 σχόλια:
"Ο Πληζιώτης πήρε τ´ όπλο του."
Μου θύμισες την ταινία του Τράμπο, doctor!
"O Τζόνι πήρε τ'όπλο του"
Καλημέρα.
Εκατέρωθεν αγριότητες. Τους βλέπω ήδη τους ελληνάρες να διαμαρτύρονται "αφού οι τουρκαλάδες έκαναν τρισχειρότερα".
Μετά όμως από τόση στάχτη και μπούρμπερη , "γίνεται τούρκος" ο οθωμανός ή δε γίνεται; Όχι, πείτε μου!
Σπίθα, ωραίος ο παραλληλισμός.
Ένα θέμα που έχει θαφτεί δεόντως (το ερευνώ σιγά σιγά) είναι αυτό των δεκάδων χιλιάδων λιποτακτών, πολλοί εκ των οποίων ήταν στα βουνά της Ελλάδος για να γλυτώσουν την επιστράτευση και να μην πάνε στο μέτωπο.
Ένα άλλο, η σύμπραξη του ΣΕΚΕ (μετέπειτα ΚΚΕ) με τους φιλοβασιλικούς του Γούναρη στις εκλογές του 1920. Όλοι εναντίον του Βενιζέλου, με σύνθημα "σταματήστε τον πόλεμο"...
Δυστυχώς σήμερα οι περισσότεροι κρίνουν εκείνη την εποχή με τα σημερινά κριτήρια και γι'αυτό και οι κρίσεις τους είναι λάθος.
Η κατίσχυση του εθνικισμού στην σημερινή σκέψη και η αυθαίρετη προβολή της σε κοινωνίες εντελώς διαφορετικές από την σημερινή δημιουργεί παραμορφώσεις της πραγματικότητας, με αποτέλεσμα πραγματικές διηγήσεις, όπως αυτή του Πληζιώτη, να φαίνονται ψεύτικες.
Υπάρχει δηλαδή η σύγκρουση της "εθνικής" με την αντικειμενική πραγματικότητα.
doctor
Cyverius, δυστυχώς, η πολιτική των νεότουρκων και των κεμαλιστών μετά ήταν η εξόντωση των μειονοτήτων και η δημιουργία ενός καθαρού κορμού, με βάση την θρησκεία (μουσουλμανισμό).
Αυτό όμως σε τίποτα δεν δικαιολογεί την συνειδητή εγκατάλειψη του ελληνικού στοιχείου της Ιωνίας στον επερχόμενο τουρκικό στρατό.
Η συμπίεση των οθωμανών λόγω της ελληνικής προέλασης, αναμφισβήτητα συνέτεινε στην γρηγορότερη ένταξη των οθωμανών μουσουλμάνων στο όραμα του Κεμάλ.
Η πολυδαίδαλη και πολύπλοκη κατάσταση αυτής της περιόδου απαιτεί σκληρή και επίπονη μελέτη, όλων των αποχρώσεων, όλων των τάσεων.
Ο περιορισμός όλης αυτής της περιόδου στην λεπτομερή περιγραφή της καταστροφής της Σμύρνης αποτελεί την επιτομή της επιδερμικής ανάγνωσης της ιστορίας.
doctor
Σαν να λέμε
Pliziotis.blogspot.com........
Μπράβο Doctor όλο για βιβλία μας στέλνεις , υπάρχει και οικονομική κρίση.
Πραγματικα κάτι σαν μπλογκ της μικρασιατικής εκστρατείας , θα μπορούσε κάποιος να το ανέβαζε , σε real time , σαν μόλις να το έγραφε ο Πληζιώτης.
Takis, στο ημερολόγιο του Χαράλαμπου δεν υπάρχουν σχόλια.
Ή είχε moderation και δεν πρόλαβε να τα απελευθερώσει, ή δεν είχε ανοίξει καθόλου τα σχόλια (όπως ο πιτσιρίκος).
Όπως και να'χει, είναι ένα ημερολόγιο που έχει να πει πολλά.
Ο συγγραφέας δεν λογοκρίνεται, τα γράφει χύμα και σταράτα και μέσα από την αφέλεια της νιότης του καθώς και μέσα από την παντελή έλλειψη αυτολογοκρισίας μπορούμε σήμερα να αντλήσουμε πολύ χρήσιμα στοιχεία.
Το βασικότερο όλων στο ημερολόγιο είναι το φαγητό. Κάτι που για εμάς είναι αυτονόητο, για τον Χαράλαμπο είναι ζητούμενο. Ο Χαράλαμπος γράφει ως τροφοσυλλέκτης και κάθε ημέρα, μα κάθε ημέρα αναφέρει το φαγητό που έφαγε ή δεν έφαγε...
Επίσης πόνεσε πολύ. Μια το δόντι του, μια το τραύμα στο χέρι του.
Κρύωσε. Πάγωσε. Μέσα από το ημερολόγιό του βλέπει κανείς ότι ο χειμώνας του 1920-21 ήταν πολύ βαρύς, με πολύ χιόνι και παγωνιά.
doctor
Et in Arcadia ego, έλα βρε, 12 ευρώ κάνει το βιβλίο.
Εδώ κάνει 5,70 ο φρέντο στο Θησείο.
Έτσι κι αλλιώς δεν καπνίζω και έχω κόψει την Κυριακάτικη εφημερίδα οπότε έχω γύρω στα 100 ευρώ το μήνα για βιβλία!
doctor
Η ματιά του "αγράμματου" δίνει μια αμεσότητα που είναι ξεχασμένη για πιο επαγγελματίες γραμματιζούμενους.
Εύγε και πάλι!
Doctor
Η Ιστορία δεν είναι κείμενα ανεξερένητα ούτε προς αφομοίωση γνώσης.
Το ξέρεις πολύ καλά ό,τι είναι ένα συνεχές πεδίο αναζήτησης. Πο υδεν παραβλέπεις τις τότε συνθήκες αλλά συνεχώς τις επανεξετάζεις και τις απαναδιατυπώνεις.
Άλλωστε όποιος κατέχει την ιστορία, τότε κατέχει το παρόν και το μέλλον.
Γι'αυτό έχουμε συνεχώς τις διαμάχες για την ιστορία.
Είναι πολύ σημαντικό και πολύ δύσκολο αυτό που κάνεις.
Αυτό δεν είναι μία καθημερινή μάχη και μια επαναστατική πράξη;
Αυτό εννοώ αγώνα και στάση ζωής.
Παραγωγή σκέψης και ένας συνεχής προβληματισμός που ενεργοποιεί και τους άλλους.
Τ' άλλα τάχουμε πεί.
Σε λίγο θα μάθω κι'εγώ ιστορία:)
Την καληνύχτα μου.
kitsosmitsos, και όμως, αυτή η αμεσότητα του λόγου, αυτή η αθώα καταγραφή, είναι πολύ σημαντική.
Πολλοί υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί όταν μετά από χρόνια έγραψαν τα απομνημονεύματά τους, αυτολογοκρίθηκαν, και προσάρμοσαν τα βιώματά τους στην "εθνική" γραμμή.
Ο Στρατηγός Π.Δεμέστιχας γράφει: «τις καταστροφές στις πόλεις και τα χωριά απ’όπου περάσαμε, τους εμπρησμούς και τις άλλες ασχήμιες, δεν είμαι ικανός να τις περιγράψω και προτιμώ να μείνουν στην λήθη» (Παναγιώτης Δεμέστιχας, Απομνημονεύματα, Αθήνα 2002, σ.104).
doctor
Σπίθα, η ενασχόληση με την ιστορία είναι για μένα πάνω απ'όλα διασκέδαση, ψυχαγωγία.
Το παιχνίδι χάνεται κατ'εμέ όταν μέσα από την ιστορία ψάχνεις να βρεις κάτι ώστε να "κουμπώσει" με την ιδεολογία σου, έτσι ώστε η ιστορία να μοιάζει με αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Η περίοδος 1909 (μετά το κίνημα στου Γουδή/στο Γουδί) μέχρι και την ανταλλαγή των πληθυσμών είναι εξαιρετικά μπερδεμένη, πολύπλοκη, και με πολύ έντονο διπλωματικό παρασκήνιο.
Οι εύκολες κρίσεις πρέπει να αποφεύγονται και όσο πιο νηφάλιος είναι κάποιος τόσο το καλύτερο.
Εγώ προσωπικά μέσα από τη μελέτη, αλλάζω συνεχώς ρότα και πορεία, πολλές φορές έρχομαι στο ίδιο σημείο, ξαναφεύγω και συνεχίζω.
Τίποτα δεν είναι σταθερό, κάθε φορά βλέπεις ή διαβάζεις κάτι καινούργιο.
Κλείνοντας να πω ότι η σειρά βιβλίων και DVD του Σκάι, "εμείς οι έλληνες" είναι απογοητευτική. Πιο αποστειρωμένη, άνευρη και εμπορική εξιστόρηση δεν έχω ξαναδιαβάσει.
Για εμπορικούς λόγους η σειρά προσπαθεί να ικανοποιήσει καταρχήν την μάζα και έτσι αποφεύγει να αναφερθεί σε δύσκολες στιγμές, οπότε αναπαράγει μια mainstream εκδοχή της ιστορίας, δηλαδή δεν προσφέρει τίποτε απολύτως στο τραπέζι του προβληματισμού.
Τα βιβλία είναι γραμμένα εκλαϊκευμένα, χωρίς πηγές και παραπομπές.
Η ιστορία του ελληνικού έθνους (Εκδοτική Αθηνών) και η ιστορία των ελλήνων (ΔΟΜΗ) είναι κλάσεις ανώτερες και κάθε σύγκριση αποβαίνει μοιραία για τον Σκάι.
Κρίμα γιατί ο Βερέμης είναι καλός και τα βιβλία του πολύ αξιόλογα.
doctor
Doctor
"Σπίθα, η ενασχόληση με την ιστορία είναι για μένα πάνω απ'όλα διασκέδαση, ψυχαγωγία.
Το παιχνίδι χάνεται κατ'εμέ όταν μέσα από την ιστορία ψάχνεις να βρεις κάτι ώστε να "κουμπώσει" με την ιδεολογία σου, έτσι ώστε η ιστορία να μοιάζει με αυτοεκπληρούμενη προφητεία."
...........................
Σπίθας
Δεν είχα καμία αμφιβολία γι΄αυτό, doctor. Είναι εμφανές στα ποστ σου, (σε μένα τουλάχιστον).
Αυτό είναι που κάνει την διαφορά.
Η διασκέδαση και ψυχ-αγωγία σου όμως, είναι θετικές ως προς τους άλλους.
Αυτό ξεχωρίζει τους ανθρώπους.
Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι εγώ το κάνω πάντα σ' όλα μου τα ποστ και το ξέρω:)
Η διασκέδασή μου και η ψυχαγωγία μου περνά σ΄ένα μέρος των ποστ μου (δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν ξέρω)
Δεν έχω αυτή τη δυνατότητα.
Ίσως λόγω συγκυριών.
Είναι όμως πολύ σημαντικό αυτό που λες.
Να διαβάζω ξέροντας ότι δεν πας να "κουμπώσεις" ή να το οδηγείς κάπου.
Υ.Γ.
Ας πούμε στα ιστορικά, έστω:)
Έτσι για να αφήνουμε και καμία πόρτα για "αντιθέσεις":)
Καλό Σ/Κ, doctor.
Εξαιρετικό κέιμενο. Μέσα από την αφέλεια της πολιτικής, μέσα από το οξύ μάτι ενός ημιμαθούς ανθρώπου διαγράφεται όλη η αλήθεια ακι τα παράπονα των Μικρασιατών ακι των στρατιωτών. Μπράβο σου για την ανάρτιση.
Πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτιση. Εΰχαριστώ!
> Κλείνοντας να πω ότι η σειρά βιβλίων και DVD του Σκάι, "εμείς οι έλληνες" είναι απογοητευτική. Πιο αποστειρωμένη, άνευρη και εμπορική εξιστόρηση δεν έχω ξαναδιαβάσει.
Οπότε παίρνουμε και μια ιδέα για το πώς θα παρουσιαστούν οι επερχόμενοι "Μεγάλοι Έλληνες" από τον ίδιο σταθμό. Θα κάνουν εκπομπή και για τον "Άγνωστο Στρατιώτη"? Ικανούς τους έχω.
Πέρα από την πλάκα, ο ΣΚΑΪ τουλάχιστον ξεχωρίζει από την υπόλοιπη ημεδαπή τηλεσαβούρα. Βέβαια, στο βωμό της τηλεθέασης, δεν πάει κόντρα στο ρεύμα και θυσιάζει πονεμένες ιστορικές αλήθειες (μην βγει το παπαδαριό και οι ελληνάρες και του κάψουν τα στούντιο... να μη σκεφτώ καν τι θα γινόταν αν έθιγε και τίποτα κομμουνιστικά "ινδάλματα")
Δεν στέλνεις το βιβλίο στον ελεινό και τρισάθλιο ψωμιάδη?
"Γενή-Σεχήρ, Κιοπρού-Χισάρ, Εσκή-Σεχήρ" Στο Αι Σιχτίρ πήγανε? (Το ξέρω πως είναι τραγικό σαν αστείο).
Δείμε, delta kappa, ευχαριστώ.
***
Cyverius, για τον Σκάι τοποθετήθηκα και στην πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση στο "Ελληνάκι".
Τι να πει κανείς, δύο air balls στην σειρά...
Γιάννη, είναι τραγικό αστείο και ο ίδιος ο Χαράλαμπος έτσι το έγραφε. Άρχισαν αυτά τα ονόματα να γίνονται "σιχαμερά" ακόμη και για έναν μικρασιάτη. Το ξανατονίζω, ο συγγραφέας δεν είναι επτανήσιος ή αθηναίος, είναι μικρασιάτης και αυτό λέει πολλά, πάρα πολλά.
Ο Ψωμιάδης δεν πρόκειται να καταλάβει τίποτε, ακόμη κι αν διαβάσει αυτό το βιβλίο. Η ιδεολογική πραγματικότητα πάντα θα επιβάλλεται της αντικειμενικής.
doctor
Δόκτωρ, έδωσες ρέστα στο "Ελληνάκι" (αξιόλογο blog by the way) Χείμαρρος!
Ποσο διαφορετικά θα μπορούσαν να ειναι κάποια πράγματα, αν αντι για την συγκεκριμμένη "ιστορία" που διαβάσαμε και μας "διάβασαν" στα σχολειά μας απανταχού της Ελλάδας μηδε των ελλήνων του εξωτερικού εξαιρουμένων... είχαμε βάλει το μυαλό μας να "δουλέψει" διαβάζοντας τέτοια ημερολόγια οπως του Πληζιώτη... Νομίζω ότι θάκανε τη διαφορά ακόμη και σε οπαδούς του Ψωμιάδη ή του Καρατζαφέρη... (μήπως ειμαι υπερβολική? Αν ναι γιατρέ μου δεν φταίω εγώ...οι αναρτήσεις σου φταίνε!)
Παρ'οτι εχουν περάσει τοσα χρονια, και δεν νομιζω να υπαρχουν σημερα πολλοι που εζησαν αυτα τα γεγονοτα, λυπηθηκα για τις καταστροφες, και τις χαμενες και καταστρεμενες ζωες και απο τις δυο πλευρες. Αυτη η ιστορια πρεπει να διδασκεται σε ολους, ακομα και απο τους γονεις οταν η επισημη ιστορια του κρατους δεν χωρα τετοιες μνημες.
Δεν δικαιολογειται σημερα στον 21ο αιωνα οι περισσοτεροι να μην γνωριζουν την πραγματικη ιστορια αλλα μονο την εθνικιστικη προπαγανδα. Προσφατα ειχα μια πολυ μεγαλη συζητηση με ατομα που νομιζουν οτι ξερουν την ιστορια για την Επανασταση το 1821. Εκει να δεις τι ακουσα.. οτι ειμαι αμορφωτος εως πρακτορας των εχθρων της Ελλαδας.
Τελος παντων, παλι ευχαριστω για την ενημερωση.
Νομίζω ότι προσφέρεις μεγάλη υπηρεσία ξεσκεπάζοντας τα εθνικιστικά στερεότυπα. Ο πόλεμος είναι πόλεμος! Και εξαγριώνει καθένα που συμμετέχει σ'αυτόν, ιδίως όταν αυτός είναι ήδη έτοιμος να κάνει "και μωρά παιδιά να κλαιν χωρίς μανάδες".
Δυστυχώς λίγο να ψάξεις στο Διαδίκτυο ή τη Τηλεόραση, παντού βρίσκεις το κόμμα του πολέμου...Λες και οι πολεμοκάπηλοι ενθεν και ενθεν του Αιγαίου είναι διαφορετικοί, ή ότι οι "δικοί μας" δεν κάνουν τα ίδια...!
Μόλις παρουσιάστηκε ο ανεκδιήγητος Τούρκος δολοφόνος αιχμαλώτων, βγήκανε και οι αντίστοιχες αποκαλύψεις για δολοφονίες αιχμαλώτων Ελλήνων από Έλληνες κατά το πραξικόπημα που προηγήθηκε της εισβολής. Φαίνεται όμως ότι τέτοια γίνανε μόνο μεταξύ ελλήνων!!!!
Χθες ακόμη και με αφορμή την ταινία για το Κατύν, ένας επιστολογράφος στο Βήμα (13/2/09) γράφει για ομαδική δολοφονία 180 αξιωματικών του Εθνικού Στρατού από τον ΔΣΕ. Φυσικά παραλείπει να αναφέρει την αντίστοιχη βιομηχανία εκτελέσεων των αιχμαλώτων από τα στρστοδικεία εκείνης της εποχής ή τη συστηματική δολοφονία των αιχμαλώτων "Κ/Σ" από τους Εσατζήδες μετά τις μάχες (βλ. το κατατοπιστικό σχετικό πόνημα του Καθ. Μαργαρίτη).
Πάντα υπάρχει δικαιολογία για εκτελέσεις αιχμαλώτων. Είτε είναι ο Ψαρρός του 5/42, είτε οι εκτελέσεις των 19ετών γυναικών του ΔΣΕ, πάντα οι δικοί μας έχουν δίκιο και οι άλλοι είναι ανθρωπόμορφα τέρατα!
Η Ιστορία δε γράφεται μόνο μέσα από τη δράση των ηγετών και των επωνύμων αλλά και των απλών, καθημερινών ανθρώπων.Το βιβλίο του Πληζιώτη αποτελεί πολύτιμη πηγή για τη συγκεκριμένη περίοδο.
Συγχαρητήρια για την παρουσίασή του.Γνωρίζετε ότι στο νέο βιβλίο της Γ΄Λυκείου(Ιστορία του νεότερου και του σύγχρονου κόσμου), καλύπτεται η Μικρασιατική εκστρατεία με το κεφάλαιο "Μικρασιατικός πόλεμος(1919-1922)"σε έξι σελίδες μόνο;
Και μια απορία: Γουδί ή Γουδή;
Σας ευχαριστώ
To χειρότερο είναι ότι μέσα από το κείμενο διακρίνει κανείς τον πλήρη εθισμό του Πληζιώτη σε πυρπολήσεις και εκτελέσεις.
Άνθρωπος εν πολέμω-ότι πιο απάνθρωπο μπορεί να υπάρξει...
Αυτά για να τα διαβάσεις πρέπει να έχεις γερό στομάχι και νεύρα...
Πριν από αρκετές δεκαετίες με είχε απασχολήσει πολύ η μικρασιατική καταστροφή, μετά από ερεθίσματα του καθηγητή της Φυσικής στο γυμνάσιο, ο οποίος είχε βρεθεί έφεδρος αξιωματικός στη Θράκη και μας έλεγε κάπου κάπου διάφορα. Νύξεις βέβαια, γιατί εκείνοι οι καιροί ήταν παράξενοι. Ετσι, βρέθηκα να ψάχνω στο Μοναστηράκι για παλιά βιβλία και, θυμάμαι, είχα βρει 14 που τα διαβάσαμε μαζί με τον πατέρα μου, τα ξεσκονίσαμε κυριολεκτικά προσπαθώντας να βγάλουμε άκρη αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Τα βιβλία, που χάθηκαν σε αλλεπάλληλλες μετακομίσεις, ήταν γραμμένα από ανθρώπους όλων των παρατάξεων, τα περισσότερα από στρατιωτικούς. Με χτυπητό τρόπο τα περισσότερα, ένα κραυγαλέο πατριωτικό στόμφο. Ενα-δυο, από όσο θυμάμαι, πλησίαζαν μια αντικειμενική περιγραφή, αλλά ωμότητες αυτού του είδους δεν είχα βρει σε κανένα. Επιαναν το θέμα από πολιτικ(ολογικ)ή σκοπιά κυρίως και αφ' υψηλού. Ο πατέρας μου είχε πει ότι γράφαν αρλούμπες -σοφός άνθρωπος- και'γώ εψαχνα πίσω από τις γραμμές να ανακαλύψω τι συνέβη. Από τον Φυσικό μας και από ένα πρόσφυγα είχα μάθει περισσότερα από όσα είχαν γράψει επιφανείς "αυτόπτες" μάρτυρες.
Με το σημερινό που παρουσιάζεις, ξεκαθαρίζουν αρκετά πράγματα και θα το παραγγείλω οπωσδήποτε!
..σχετικά με το Βερέμη δεν έχω και τόσο καλή γνώμη..
Αλλάζει η πάστα του ανθρώπου άραγε;
Cyverius, ήταν ένα ξέσπασμα γι'αυτή την κιτς κίνηση του Σκάι.
Απ'ότι έμαθα όμως δεν ήταν δική του ιδέα, αλλά την αντέγραψε από το εξωτερικό. Εκεί δεν γνωρίζω πόσο ....βαθιά στο χρόνο ήταν οι υποψήφιοι...
***
Mtryfo, σίγουρα θα ήταν όλοι διαφορετικοί. Ξέρεις, εμπιστεύομαι το διαδίκτυο διότι πολλοί νέοι, έφηβοι και μαθητές μπορεί να πέσουν πάνω σε αυτές τις γραμμές, ενώ το βιβλίο του Πληζιώτη κανείς δεν θα το πρόσεχε, ξεχασμένο σε κάποιο ράφι ενός βιβλιοπωλείου.
Και είναι πολλά αυτά τα βιβλία, και καλό είναι να τα διαβάσουμε.
Η γνώση σήμερα δεν ελέγχεται καθολικά. Το διαδίκτυο δεν ελέγχεται και αυτό είναι καλό για την Δημοκρατία. Λογοκρισία δεν μπορεί να υπάρξει διότι η Ελλάδα είναι στην Ε.Ε., αν και πολλοί θα ήθελαν να μην υπάρχουν διαφορετικές φωνές και πολυχρωμία.
Να πω τέλος ότι οι ψηφοφόροι του Ψωμιάδη δεν είναι τρελοί. Απλώς είναι παιδιά της τηλεόρασης και έχουν διδαχθεί να σκέφτονται όπως τους έμαθε η οικογένεια, το σχολείο, ο στρατός, τα ΜΜΕ.
Κάθε άλλη πηγή γνώσης τους είναι ξένη, εχθρική και ενίοτε αποκρουστική.
doctor
Andros, νομίζω ότι οι έλληνες του εξωτερικού είναι πολύ καθεστωτικοί όσον αφορά την ιστορία.
Πολλές φορές είναι πιο ακραίοι από τους δικούς μας ακραίους.
Ο νόστος της πατρίδας είναι όμως μια μεγάλη δικαιολογία.
Θυμάμαι μια φορά, στον σταθμό Λαρίσης, αρχές του 1990, που ένας πόντιος που ήρθε από την τέως ΕΣΣΔ, μόλις βγήκε από το τρένο, γονάτισε και φίλησε πολλές φορές την αποβάθρα του τρένου.
Ένιωσα παράξενα. Αυτό το συναίσθημα το νιώθω όταν πηγαίνω στον Έβρο. Βέβαια εγώ προτιμώ να πάω για ψάρεμα στο ποτάμι παρά να φιλήσω το χώμα!
doctor
Αργόσχολε, δεν κάνω και τίποτα σπουδαίο, απλώς μοιράζομαι μαζί σας κάποια πράγματα.
Για τον εμφύλιο, σήμερα νομίζω ότι μπορούμε να μιλάμε χωρίς φανατισμό, διότι οι τότε μαχητές είτε έχουν πεθάνει, είτε είναι υπέργηροι. Ξέρετε, τα προσωπικά βιώματα της εποχής ήταν πολύ έντονα και δύσκολα κάποιος που τα έζησε θα ήταν νηφάλιος και ψύχραιμος.
***
Eva Neocleous, δεν τρέφω αυταπάτες για την σχολική εκπαίδευση.
Εκεί το μόνο που σώζει την κατάσταση είναι η ποιότητα του διδάσκοντος, η οποία δυστυχώς δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Γουδή ή Γουδί; Οι απόψεις διίστανται αν κι εγώ θεωρώ το "Γουδί" πιο οικείο.
Δες εδώ περισσότερα: http://periglwssio.blogspot.com/2005/12/blog-post.html
Καλωσόρισες στο φτωχικό μου!
doctor
Αθεόφοβε, ο Πληζιώτης βλέπει στις μάχες χέρια, πόδια, ακέφαλα πτώματα, αίμα, πολύ αίμα, και η σκηνή όπου παίρνει από το χέρι ενός σκοτωμένου τούρκου την γαλέτα για να την φάει αυτός δεν αποτελεί πράξη βαρβαρότητας, αλλά πράξη επιβίωσης.
Σε όλο το ημερολόγιο υπάρχει ένας εναγώνιος αγώνας για την εξασφάλιση της τροφής, κάτι που εμείς δεν το καταλαβαίνουμε διότι το θεωρούμε δεδομένο...
Το βιβλίο είναι πολύ δυνατό, παρά την υπνωτική του εξέλιξη και τις απλές αναφορές σε θέματα καθημερινότητας.
***
Ασκαρδαμυκτί, όλη αυτή η περίοδος είναι έντονα συναισθηματικά φορτισμένη, ειδικά για όσους (όπως ο γράφων) κατάγονται από πρόσφυγες.
Είναι όμως κάτι λυτρωτικό και το επιζητώ, το επιδιώκω.
***
Rodia, σήμερα, ευτυχώς, υπάρχει άφθονο υλικό για την Μικρασία και τον Πόντο και μάλιστα αξιόλογο υλικό.
Υλικό που αν το διαβάσει κανείς θα εξοργιστεί ακόμη περισσότερο που οι ιδεολογικοί απόγονοι των βασιλικών και του Γούναρη (ΛΑΟΣ, Χρυσή Αυγή κ.λπ.) αυτοαποκαλούνται προστάτες της ιστορικής μνήμης της Σμύρνης και του Πόντου.
doctor
Να σημειώσω επίσης ότι το ημερολόγιο του Πληζιώτη καταρρίπτει τον μύθο ότι τις ασχήμιες και τις πυρπολήσεις ο ελληνικός στρατός τις έκανε κατά την υποχώρησή του.
Οι περιγραφές του Πληζιώτη αφορούν ΜΟΝΟ την προέλαση του ελληνικού στρατού και αυτό λέει πολλά.
doctor
Doctor
Το δεύτερο σχόλιο (διπλοτυπωμένο) ξέφυγε κατά λάθος και το αφαίρεσα, όταν το είδα αμέσως την επόμενη ημέρα.
Την καλημέρα μου και καλή εβδομάδα.
Πόσο μη ηρωϊκός και κυνικά μονότονος είναι τελικά ο πόλεμος?
Κρίμα. Παλιά δεν ήταν έτσι λέγανε τα βιβλία στο σκολιό... Είχε μια κάποια γκλαμουριά να ξεκοιλιάζεις τον Άλλον!
Α ρε Χριστόδουλε, κι εσύ (...κ ο κεφτές σου) φύγατε νωρίς!
Περιγραφή πραγματικού πολέμου!!
Doc, τα σέβη μου !
Σπίθα, be my guest! Σαν στο σπίτι σου!
***
salvatore1789, ο πόλεμος είναι βρώμικος, πάντα και παντού.
Οι επικές περιγραφές και οι πατριωτικές σαχλαμάρες που εκστομίζουν οι "επίσημοι" στις παρελάσεις απλώς πλάθουν μια ονειρική πραγματικότητα.
***
glam, να'σαι καλά.
doctor
doctor,
ξεκινώ από το τελευταίο σχόλιό σου: η πραγματικότητα ποτέ δεν μπορεί να μην είναι ονειρική, γιατί ακριβώς οι σημασίες και νοηματοδοτήσεις (όλες) ΚΑΙ είναι ΚΑΙ δεν είναι πραγματικές ταυτόχρονα. ό,τι μπορεί να λεχθεί για τις εθνι(κι)στικές νοηματοδοτήσεις μπορεί να λεχθεί για τη νοηματοδότηση του υπεύθυνου ορθολογικού ατόμου ή την νοηματοδότηση του ειρηνιστή και αντιμιλιταριστή.
τα όσα έγραψες στην ανάρτηση είναι ενδιαφέροντα τόσο, ώστε σκέφτομαι να το πάρω το βιβλίο. ωστόσο δεν βρίσκω εκ μέρους του στρατιώτη κάποια αντιεθνικιστική καταγγελία. βρίσκω πολυ λογικό κάποιος που πολεμά 9 χρόνια να σκέφτεται το φαγητό: το ένα δεν αποκλείει το άλλο. αλλά ας μη ξεχνάται ότι τα λεγόμενά του ήταν λεγόμενα κάποιου μικρασιάτη εθελοντή στους βαλκανικούς, κοντολογίς εθνικιστή, δηλαδή δεν οδηγούν στην απαξίωση της μικρασιατικής επιχείρησης. και, ασφαλώς, δίπλα στις περιπτώσεις των λιποτακτών, των κομματικώς σκεπτόμενων ή όσων απλώς απόκαμαν, θα υπάρχουν και όσοι πίστεψαν και δεν έπαψαν να πιστεύουν ότι καλώς έγινε η απελευθέρωση της ιωνίας.
Γιάννη, πουθενά δεν έγραψα ότι ο στρατιώτης Πληζιώτης είναι πολιτικά συνειδητοποιημένος και ότι γράφει αντιπολεμικά.
Έγραψα πολλές φορές ότι μέσα από την αφελή ενίοτε καταγραφή ενός απλού ημερολογίου (αυτό κάνει ο Χαράλαμπος, απλώς καταγράφει την στρατιωτική του καθημερινότητα) και μέσα από αυτές τις απλές πληροφορίες βλέπουμε ότι η εικόνα που πάει να πλάσει εκ των υστέρων η εθνοκεντρική ιστοριογραφία πόρρω απέχει από την πραγματικότητα.
Αυτό το εξαιρετικά απλό έγραψα και μάλιστα το έγραψα πολλάκις για να μην δω σχόλιο σαν το δικό σου!
Τέλος πάντων, θα σε συγχωρήσω λόγω προτέρου έντιμου βίου αγαπητέ Γιάννη!
Επίσης θα σου καταλογίσω ως ελαφρυντικό το ότι πιθανόν να διάβασες το ποστ και τα σχόλια διαγώνια και γρήγορα (κι εγώ το κάνω όταν πιέζομαι χρονικά).
Σε κάποιες φάσεις, οι περιγραφές του Πληζιώτη θυμίζουν την βαρεμάρα του Κέβιν Κόστνερ στο χορεύοντας με τους λύκους (που ήταν μόνος στο φυλάκιο και πριν γνωρίσει τους γείτονες ινδιάνους) ή του Τομ Χανκς στον ναυαγό.
doctor
Φίλε doc, εξαιρετικό το ημερολόγιο που ανακάλυψες! Το διάβασα με αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι την τελευταία λέξη! Αυτά να βλέπουν όλοι οι πολεμοχαρείς φανατικοί, που σπρώχνουν τους λαούς στην αιματοχυσία...
Ανορθόδοξε, σε ευχαριστώ πολύ.
Οι πολεμοχαρείς φανατικοί δεν πρόκειται να καταλάβουν τίποτα, ούτε με λοβοτομή...
doctor
Θυμάμαι στο σχολείο όταν είχα πρωτομάθει για την Μικρασιατική Εκστρατεία, ήδη κάτι μου βρώμαγε. Δεν θυμάμαι σε ποια τάξη την κάναμε, αλλά ακόμα και τότε, ακόμα και με την προπαγάνδα που ακόμα υπάρχει στα σχολικά βιβλία, κάτι δεν μου πήγαινε καθόλου καλά.
Υποθέτω πως αν τολμούσαν να περιγράψουν τα γεγονότα έστω και λίγο πιο σφαιρικά, η "συγχρονη αντιπαλότητα" με τους Τούρκους στο μυαλό του μέσου Έλληνα, θα κατέρεε αμέσως.
Άσχετο, αλλά αυτή η disa γράφει στα κινεζικά σε πολλά μπλογκς που έχω σχολιάσει, μου έρχονται τα σχετικά emails στο gmail και τα κάνω "αναφορά ανεπιθύμητων".
Ευχαριστω για το πολυ ενδιαφερον αρθρο. Eχω χρησιμοποιηση τα στοιχεια της παραπομπης #4 (Αρχείο προφορικής παράδοσης, Βιθυνία, φάκ.97, μαρτυρία του Θωμά Αναστασιάδη στον Ερμόλαο Ανδρεάδη) σε αρθρο στη σελιδα μου. Μπορειτε να με στειλετε την ολοκληρη μαρτυρια του Θωμα Αναστασιαδη; Θα ημουν πολυ ευγνωμων. Email: info@greek-genocide.net
Δημοσίευση σχολίου