Η χαμένη ευκαιρία

Του Γιάνη Βαρουφάκη

     Το πρόβλημα με τις νομισματικές ενώσεις, όπως θα ανακάλυπτε η Αργεντινή στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και η Ευρώπη μετά το κραχ του 2008, έγκειται στο απλό γεγονός ότι τα ισοζύγια των εμπορικών συναλλαγών και κεφαλαιακών ροών μπορεί να παραμένουν σε κατάσταση ανισορροπίας για δεκαετίες, αν όχι για αιώνες. Ό,τι κι αν συμβεί, κάποιες από τις περιοχές μιας χώρας (π.χ. η περιοχή της Στουτγάρδης στη Γερμανία, η περιοχή του ευρύτερου Λονδίνου στη Βρετανία ή η περιοχή της Σανγκάης στην Κίνα) θα έχουν πάντα πλεονάσματα στις εμπορικές συναλλαγές τους με κάποιες άλλες περιοχές (π.χ. τα ανατολικά κρατίδια ή Länder, το Yorkshire ή τις δυτικές επαρχίες της Κίνας). Το ίδιο ισχύει και με τις Πολιτείες στα ομοσπονδιακά κράτη: η Αριζόνα δεν θα ισοσκελίσει ποτέ το ισοζύγιο των εμπορικών της συναλλαγών με την Καλιφόρνια και η Τασμανία θα είναι πάντα ελλειμματική έναντι της Victoria και της Νέας Ουαλίας. Δεδομένου ότι αυτά τα εμπορικά ελλείμματα είναι παντονινά, κάπως πρέπει να χρηματοδοτούνται, αλλιώς η συνολική οικονομία της Βρετανίας, της Γερμανίας, των ΗΠΑ, της Αυστραλίας (που αναπόφευκτα εμπεριέχουν τόσο ελλειμματικές όσο και πλεονασματικές περιοχές) θα αποσταθεροποιηθεί με αρνητικό αντίκτυπο σε όλη τους την επικράτεια –τόσο στις πλεονασματικές όσο και στις ελλειμματικές περιοχές, επαρχίες, Πολιτείες.

     Όταν κάθε κρατική οντότητα ή «επαρχία» έχει δικό της νόμισμα, η εξισορρόπηση επέρχεται μέσω της σταδιακής αλλαγής στην συναλλαγματική ισοτιμία. Καθώς το νόμισμα των ελλειμματικών υποχωρεί, απορροφούνται οι εντάσεις που προκαλούνται από τα εμπορικά ελλείμματα, τα οποία και περιορίζονται. Πράγματι, όλοι θυμόμαστε πως πριν τη θέσπιση του ευρώ, τα πλεονάσματα της Γερμανίας έναντι χωρών όπως η Ελλάδα και η Ιταλία οδηγούσαν σε μια σταδιακή υποτίμηση της δραχμής και της λιρέτας σε σχέση με το μάρκο. Με αυτόν τον τρόπο διατηρούνταν η ισορροπία, καθώς οι αυξανόμενες εμπορικές ασυμμετρίες ακυρώνονταν από αντίστοιχες μειώσεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες –με τα εισαγόμενα (εκ Γερμανίας) προϊόντα στις χώρες της περιφέρειας να ακριβαίνουν και τις εξαγωγές μας να γίνονται πιο φτηνές στη Γερμανία.

     Ωστόσο, σε οικονομικές ενώσεις, όπου υπάρχει ενιαίο νόμισμα, π.χ. στις Ηνωμένες Πολιτείες ή στην ευρωζώνη, είναι αναγκαίος ένας άλλος τρόπος για να αμβλύνονται οι εντάσεις που προκαλούνται από τις ανισορροπίες στα ισοζύγια των εμπορικών συναλλαγών και των κεφαλαιακών ροών: κάποιος Μηχανισμός Ανακύκλωσης των Πλεονασμάτων που να παίρνει κεφάλαια από τις πλεονασματικές περιοχές (π.χ. το Λονδίνο ή την Καλιφόρνια) και να τα μεταφέρει στις ελλειμματικές περιοχές (π.χ. την Ουαλία ή το Delaware). Η ανακύκλωση αυτή μπορεί να έχει τη μορφή της απλής μεταφοράς οικονομικών πόρων (π.χ. την καταβολή επιδομάτων ανεργίας στο Yorkshire με χρήματα από τους φόρους που συλλέγονται στο Sussex)  ή κάτι που είναι περισσότερο επιθυμητό τόσο για τις πλεονασματικές όσο και για τις ελλειμματικές περιοχές: την επένδυση σε παραγωγικές δραστηριότητες μέρους των πλεονασμάτων των πλεονασματικών περιοχών στις ελλειμματικές περιοχές (π.χ. την παρότρυνση επιχειρηματιών να φτιάξουν εργοστάσια στη βόρεια Αγγλία ή στο  Ohio).

     Ο λόγος για τον οποίο η ζώνη του δολαρίου, οι ΗΠΑ, είναι μια επιτυχημένη νομισματική ένωση, ενώ η ευρωζώνη μόνο επιτυχημένη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί, είναι ότι ενώ η Ευρώπη δεν έχει κανέναν, η Αμερική διαθέτει δύο Μηχανισμούς Ανακύκλωσης Πλεονασμάτων:

α) ένας απλός Μηχανισμός Μεταβίβασης Πόρων [Transfer Union], ο οποίος θεσμοθετήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1930 στο πλαίσιο του New Deal και ο οποίος διασφαλίζει ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Washington πληρώνει για τα επιδόματα ανεργίας και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στις ελλειμματικές Πολιτείες αντλώντας τα ποσά από τους φόρους που συλλέγονται στις πλεονασματικές Πολιτείες, π.χ. στην Καλιφόρνια και στη Νέα Υόρκη, και

β) ένας πιο περίπλοκος Μηχανισμός Ανακύκλωσης που λειτουργεί μέσω του Στρατιωτικού-Βιομηχανικού Συμπλέγματος [Military-Industrial Complex]. Ο τελευταίος αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1940 και αντανακλά μια ακόμα πολιτική διευθέτηση: όταν το Πεντάγωνο αναθέτει σε μια εταιρεία, όπως η Boeing, την κατασκευή ενός νέου πολεμικού αεριωθούμενου ή ενός πυραυλικού συστήματος, μια από τις ρήτρες του συμβολαίου ορίζει ποια από τα νέα εργοστάσια θα χτιστούν σε οικονομικά χειμαζόμενες, ελλειμματικές Πολιτείες. Αυτή η μορφή ανακύκλωσης πλεονασμάτων δεν παίρνει τη μορφή δανείων αλλά των παραγωγικών επενδύσεων σε ελλειμματικές περιοχές που χρησιμοποιούν τα πλεονάσματα που δημιουργούνται στις πλεονασματικές περιοχές για να συνεχίζουν, εντέλει, να αγοράζουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες που παράγουν σωρηδόν οι ….πλεονασματικές περιοχές.

Πράγματι, χωρίς τουλάχιστον έναν αποτελεσματικό Μηχανισμό Ανακύκλωσης Πλεονασμάτων, μια νομισματική ένωση είναι καταδικασμένη να υποκύψει στις υποχθόνιες κινήσεις των τεκτονικών πλακών της οικονομίας που αργά ή γρήγορα θα προκαλέσουν τόσο μεγάλες ρωγμές, ώστε τελικά η ένωση θα καταρρεύσει.

     Η ανακύκλωση των πλεονασμάτων γίνεται ακόμα πιο επιτακτική όταν οι διάφορες περιοχές συνδέονται μέσω ενός ενιαίου νομίσματος ή κάποιου είδους σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας. Αν δεν υπάρχει ένας Μηχανισμός Ανακύκλωσης των Πλεονασμάτων (με τη μορφή επενδύσεων) από τις περιοχές που παράγονται στις ελλειμματικές περιοχές, τότε η ζώνη του ενιαίου νομίσματος αργά ή γρήγορα θα διαλυθεί. Καθώς οι «φτωχές» περιοχές της νομισματικής ένωσης θα αδυνατούν να υποτιμήσουν το νόμισμά τους για να μειώσουν τη συσσώρευση εμπορικών ελλειμμάτων, οι πιέσεις εξαιτίας της σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας ή του ενιαίου νομίσματος θα εντείνονται συνεχώς μέχρι να καταρρεύσει το σύστημα. Αυτό συνέβη στην Αργεντινή στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν, ελλείψει Μηχανισμού Ανακύκλωσης των Πλεονασμάτων, το επιδεινούμενο έλλειμμα της χώρας είχε ολέθριες επιπτώσεις εξαιτίας της σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας του νομίσματος της Αργεντινής με το δολάριο. Η ίδια αρνητική δυναμική, μετά την Κρίση του 2008, έβαλε την ευρωζώνη στην τροχιά της κατάρρευσης.  

Πηγή: Γιάνης Βαρουφάκης, Παγκόσμιος Μινώταυρος, οι πραγματικές αιτίες της Κρίσης, Αθήνα 2011, σσ.131-7.

12 ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΑ ΛΑΓΝΟ-ΕΥΡΩ ΨΕΜΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΥ ΠΙΚΡΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ (Μέρος Α')

12 ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΑ ΛΑΓΝΟ-ΕΥΡΩ ΨΕΜΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΥ ΠΙΚΡΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ (Μέρος Α')

Σήμερα διάβασα ένα κείμενο που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο στο οποίο γίνεται μία προσπάθεια νομιμοποίησης της ολοσχερούς οικονομικής καταστροφής που βιώνει η χώρα μας τα δύο τελευταία έτη. Το κείμενο αυτό έχει αναδημοσιευθεί σε πολλά sites και blogs και όσο κι αν έψαξα δεν κατάφερα να βρω την αρχική πηγή ή τον συγγραφέα αυτού του κειμένου. Η αλήθεια είναι ότι το τελευταίο διάστημα άοκνοι  κονδυλοφόροι του συστήματος έχουν αποδοθεί σε μία άνευ προηγουμένου εκστρατεία παραπληροφόρησης του μέσου Έλληνα με κύριο στόχο την μετατροπή της αδιέξοδης εφαρμοζόμενης πολιτικής σε νομοτελειακή σταθερά του συστήματος, σε αναπόδραστη και αναπόφευκτη πραγματικότητα, σχεδόν με τη βεβαιότητα ενός φυσικού φαινομένου το οποίο απλώς πρέπει να υπομείνουμε ως μία φυσική καταστροφή (π.χ. σεισμός, πυρκαγιά).[1]

Στη συνέχεια του κειμένου, θα προσπαθήσουμε να φέρουμε υπό το φως της αληθείας και της λογικής την … πολύ πικρή αλήθεια την οποία διατείνεται ότι κατέχει ο «σοφός» συγγραφέας του κειμένου αυτού και μπαίνει στον κόπο να μεταλαμπαδεύσει ως άλλος Προμηθέας στους κοινούς θνητούς που ζούνε σαν δεισιδαίμονες χωρικοί στον μεσαίωνα…

12 "ΑΝΤΙΜΝΗΜΟΝΙΑΚΑ -ΑΝΤΙΕΥΡΩ" ΨΕΜΑΤΑ - ΚΑΙ Η ΠΟΛΥ ΠΙΚΡΗ ΑΛΗΘΕΙΑ

·         Ψέμα Πρώτο

Όπου έχει αναλάβει το ΔΝΤ βύθισε την οικονομία στην ύφεση.

Το ΔΝΤ από τις 20 χώρες που έχει χρηματοδοτήσει οι 13 αναπτύχθηκαν και οι 2 τώρα βρίσκονται στους G20(Τουρκία, Βραζιλία).

Ο άλλες 7 απλά δεν εφάρμοσαν το σταθεροποιητικό πρόγραμμα (βλέπε Ελλάδα).

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι της Αγγλίας το 1979 που μπήκε στο ΔΝΤ και εφαρμόζοντας πολιτικές απελευθέρωσης της αγοράς, γνώρισε την μεγαλύτερη ανάπτυξη της ιστορίας της.

Απάντηση:

Έργα και ημέρες του ΔΝΤ

Παρά τις ωραιοποιήσεις και τις άοκνες προσπάθειες που εσχάτως καταβάλλονται στην Ελλάδα ώστε να παρουσιαστεί ουδέτερο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπηρετεί κατά κανόνα τα αμερικανικά συμφέροντα .

Κατά τη διάρκεια των ετών που ακολούθησαν την ίδρυσή του το 1944, το ΔΝΤ, όπως και η Παγκόσμια Τράπεζα, αποτελούσε τρόπον τινά τον οικονομικό βραχίονα της αμερικανικής κυριαρχίας στον ψυχροπολεμικό κόσμο. Συνεργάστηκε με αυταρχικά-δικτατορικά καθεστώτα που ήταν φιλικά προσκείμενα στις ΗΠΑ παρέχοντάς τους απαραίτητους πόρους για την επιβίωσή τους εις βάρος των λαών τους που υπερχρεώνονταν.

Μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ και τη διαφαινόμενη παγίωση ενός μονοπολικού κόσμου, ασυγκράτητο πλέον το ΔΝΤ ανοικτά προώθησε και, όπου χρειάστηκε, προστάτευσε τα αμερικανικά συμφέροντα, τα οποία τυλίγει συνήθως με τον ιδεολογικό μανδύα της ελεύθερης αγοράς. Αλλες φορές πάλι η προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων γίνεται απροκάλυπτα.

Η αρχή του τέλους. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, όταν η θεωρία περί του «τέλους της Ιστορίας» δεν είχε ακόμα αποδειχτεί μια απλή μεγαλοστομία, η κατάρρευση της ΕΣΣΔ και η ανάδειξη στην ηγεσία της Ρωσίας του Μπόρις Γέλτσιν δίνει μια χρυσή ευκαιρία στις ΗΠΑ να βυθίσει τη χώρα που αποτελούσε το αντίπαλον δέος.

Ο Γέλτσιν και οι εγκέφαλοι του οικονομικού προγράμματος της κυβέρνησής του (Τσουμπάις, Γκαϊντάρ) αποδεικνύονται πρόθυμοι μαθητές του ΔΝΤ. Από το 1991 εφαρμόζεται μια «θεραπεία σοκ» στη χώρα, όπως ακριβώς συνιστούσαν οι «μάγοι» του Ταμείου. Είχε ως αιχμή του δόρατος της πολιτικής της τις ιδιωτικοποιήσεις, όπως ευφημιστικά ονομάστηκε το ξεπούλημα κρατικού πλούτου σε εξευτελιστικές τιμές σε μέλη της πάλαι ποτέ νομενκλατούρας, τα οποία έμελλε να γίνουν οι διαβόητοι Ρώσοι ολιγάρχες.

Η Ρωσία με απόφαση του Γέλτσιν είχε αναλάβει το σύνολο του χρέους της πρώην ΕΣΣΔ, μολονότι ο πληθυσμός της αποτελούσε περίπου το μισό αυτού της Σοβιετικής Ενωσης. Ξεκίνησε δηλαδή την πορεία της στο παγκόσμιο στερέωμα κουβαλώντας την πέτρα του χρέους δεμένη στον λαιμό της.

Μέχρι το 1998, οπότε και ήρθε η χρεοκοπία της χώρας, το ΔΝΤ είχε διοχετεύσει στη χώρα πολλά κεφάλαια, τα οποία ήξερε πως θα χάνονταν κάπου μέσα στο σάπιο καθεστώς Γέλτσιν, καθώς ήδη από το 1996 Ρώσοι οικονομολόγοι είχαν μιλήσει ανοικτά για το επερχόμενο αδιέξοδο. Τη στιγμή μάλιστα που οι επί μήνες απλήρωτοι μισθοί και συντάξεις έφταναν τα 12,5 δισεκατομμύρια δολάρια, το καλοκαίρι του 2008 εξασφαλιζόταν δάνειο του Ταμείου ύψους 22,5 δισ. για να πληρωθούν οι ξένοι δανειστές.

Τα λεφτά όμως εξατμίστηκαν με το που έφτασαν στη Ρωσία - πέντε δισ. εκλάπησαν την ίδια στιγμή. Ο Τζορτζ Σόρος, που έχοντας διεισδύσει στη Ρωσία από τα χρόνια της περεστρόικα και αποτελούσε τον ενδιάμεσο μεταξύ των ντόπιων ολιγαρχών και των διεθνών χρηματοπιστωτικών κύκλων, εμφανίζεται να ζημιώθηκε περί τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια από τη ρωσική περιπέτεια.

Οι συνέπειες βέβαια ήταν πραγματικά οδυνηρές μόνο για τον ρωσικό λαό που πέρασε αρκετά χρόνια εξαθλίωσης μέχρι να αρχίσει η οικονομία να ανακάμπτει με λοκομοτίβα την κρατική Gazprom. Το κωμικό της υπόθεσης είναι ότι το ΔΝΤ δύο μέρες πριν από την κήρυξη πτώχευσης βράβευε για τα επιτεύγματά του τον Τσουμπάις...

Στην Ουκρανία

Εκτόξευσε τιμές και... Γιουστσένκο

Ταυτόχρονα με την επιχείρηση οικονομικού πολέμου στο εσωτερικό της Ρωσίας, το ΔΝΤ επενέβη και στην περιφέρειά της, στην Ουκρανία. Ο ηγέτης της «πορτοκαλί επανάστασης», Βίκτορ Γιουστσένκο, ήταν ο εκλεκτός του Ταμείου πολύ πριν αναρριχηθεί στην προεδρία της χώρας του.

Το 1993 διορίστηκε κεντρικός τραπεζίτης της Ουκρανίας και ήταν από τους αρχιτέκτονες της συμφωνίας του επόμενου έτους με το ΔΝΤ. Η συμφωνία, που επετεύχθη στο πλαίσιο του εορτασμού των 50 ετών από την ίδρυση του Ταμείου, προέβλεπε την εισαγωγή εθνικού νομίσματος αλλά αφαιρούσε κάθε εργαλείο κρατικού ελέγχου πάνω στη διακύμανσή του.

Η συνέπεια ήταν η κατάρρευση της ισοτιμίας του και συνακόλουθα της οικονομίας. Σε μια νύχτα το ψωμί ανέβηκε 300%, οι τιμές του ηλεκτρικού 600%, των συγκοινωνιών 900%. Το 1995 το ΑΕΠ της Ουκρανίας ήταν μόλις το 40% του 1992. Παρά την καταστροφή που έσπειρε, το άστρο του Γιουστσένκο ανέτειλε και στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας.

Κατέκτησε τα δύο ύπατα αξιώματα, του πρωθυπουργού και του προέδρου, σε δύο πράξεις. Δεν θα ήταν δυνατό κάτι τέτοιο δίχως την αμερικανική βοήθεια. Το Δεκέμβρη του 2009 το ΔΝΤ ουσιαστικά διεμήνυσε ότι μόνο σε περίπτωση που ο Γιουστσένκο γίνει πρωθυπουργός θα χορηγήσει δάνειο στην Ουκρανία με ευνοϊκούς όρους. Όταν εξελέγη πράγματι, ο Γιουστσένκο ξεκίνησε μια διαδικασία πτώχευσης, με τη συνδρομή του ΔΝΤ, που στόχευε την εγχώρια παραγωγική βάση.

Έκλεισαν πολλές ουκρανικές βιομηχανίες. Οταν καθαιρέθηκε ο Γιουστσένκο από πρωθυπουργός, το ΔΝΤ εξέφρασε μέσω του διευθύνοντος συμβούλου του, Χορστ Κέλερ, σημερινού προέδρου της Γερμανίας, τη δυσαρέσκειά του. Η καλή υπηρεσία που προσέφερε ο Γιουστσένκο στις ΗΠΑ θα αναγνωριζόταν αργότερα, με την αμερικανικής εμπνεύσεως «πορτοκαλί επανάσταση» που τον έφερε στον προεδρικό θώκο.

Με μια ματιά

ΡΩΣΙΑ: . Το καλοκαίρι του 2008 εξασφάλιζε δάνειο ύψους 22,5 δισ. δολ. από το Ταμείο για να πληρωθούν οι ξένοι δανειστές, τη στιγμή που οι απλήρωτοι μισθοί και συντάξεις έφταναν τα 12,5 δισ.

ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Όταν εξελέγη πρωθυπουργός, ο Γιουστσένκο ξεκίνησε μια διαδικασία πτώχευσης, με τη συνδρομή του ΔΝΤ, κατά την οποία πολλές ουκρανικές βιομηχανίες έβαλαν λουκέτο.

ΒΡΑΖΙΛΙΑ: 20 από τα 42,6 δισ. $ που δανείστηκε το 1999 κατευθύνθηκαν στις τσέπες των χαϊδεμένων παιδιών της Γουόλ Στριτ και πίσω στη Νέα Υόρκη.

ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ: Το 2001 πανικόβλητοι οι Αργεντινοί έτρεξαν στις τράπεζες για να αποσύρουν τις καταθέσεις τους και να μετατρέψουν τα πέσος σε δολάρια αλλά βρήκαν κλειστές πόρτες.

ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ: Με τα 23 δισ. $ που πήρε από το ΔΝΤ, έσωσε μόνο τους εκείνους που προοριζόταν να σώσει, που σε μεγάλο βαθμό ήταν εκείνοι που προκάλεσαν την κρίση.

ΚΟΡΕΑ: Το κανόνι της DAEWOO είχε αλυσιδωτές αντιδράσεις, αλλά το ΔΝΤ δεν επενέβη παρά στο παρά πέντε και προς όφελος των ξένων επενδυτών που έβαλαν «χοντρό χέρι» στην κορεατική βιομηχανία.

Λατινική Αμερική

Ο υπερδανεισμός οδήγησε σε εξωφρενική λιτότητα

Σε μια άλλη περιοχή του πλανήτη, στη Λατινική Αμερική, οι επεμβάσεις του ΔΝΤ υπήρξαν πολυάριθμες, σχεδόν όσο και οι στρατιωτικές επεμβάσεις των Αμερικανών. Ειδικότερα στις δύο μεγαλύτερες χώρες της, τη Βραζιλία και την Αργεντινή, η εξασφάλιση πόρων για τα στρατιωτικά καθεστώτα που υποστήριξαν οι ΗΠΑ έγινε με το αζημίωτο, υψηλότατα δηλαδή επιτόκια που εκτόξευσαν το χρέος τους. Η πολιτική αυτή δεν άλλαξε ούτε μετά τη μετάβαση στη δημοκρατία, καθώς διεφθαρμένες κυβερνήσεις πήραν τη σκυτάλη από τους στρατιωτικούς. Ακολουθήθηκε πολιτική υψηλών επιτοκίων, που υποτίθεται ότι ήταν απαραίτητη για την προσέλκυση ξένων επενδυτών.

Έντονες πιέσεις

Στη Βραζιλία το 1998 άρχισε μια φυγή κεφαλαίων προς το εξωτερικό, η οποία συσσώρευσε πίεση πάνω στο ρεάλ κι η κυβέρνηση ξόδεψε μέσα σε λίγους μήνες τα συναλλαγματικά αποθέματα που τόσο ακριβά πλήρωνε. Το ΔΝΤ είχε δια ροπάλου απαγορεύσει την υποτίμηση του νομίσματος, την εύκολη λύση στην περίσταση, καθώς δυτικές τράπεζες και επενδυτές ήταν εκτεθειμένοι κι η Βραζιλία βρέθηκε σε αδιέξοδο.

Το Γενάρη του 1999 αποφασίστηκε να της χορηγηθεί δάνειο 42,6 δισ. δολαρίων από το ΔΝΤ, τους G7, την Παγκόσμια Τράπεζα κι άλλη μια αμερικανική τράπεζα. Στις διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν συμμετείχαν εκπρόσωποι των μεγαλύτερων αμερικανικών τραπεζών (Goldman Sachs, Citigroup, Merrill Lynch) και φυσικά επενδυτές σαν τον Σόρος. Ουσιαστικά επρόκειτο για την εκπόνηση ενός σχεδίου απόδρασης των ξένων επενδυτών που, αφού είχαν ήδη θησαυρίσει από τα ληστρικά επιτόκια που πλήρωνε η Βραζιλία, ήθελαν το ΔΝΤ να τους σώσει.

Έτσι, τα 20 πρώτα δισ. του δανείου κατευθύνθηκαν στις τσέπες των χαϊδεμένων παιδιών της Γουόλ Στριτ και πίσω στη Νέα Υόρκη. Ο βραζιλιάνικος λαός υποχρεώθηκε απ’ τους όρους του ΔΝΤ σε εξωφρενική λιτότητα που έφερε τη χώρα σε κατάσταση εσωτερικού ακήρυκτου πολέμου.

Στην Αργεντινή παροχετεύτηκε η βραζιλιάνικη κρίση μετά την υποτίμηση του ρεάλ, που στέρησε την οικονομία της απ’ την ανταγωνιστικότητά της έναντι της γείτονος Βραζιλίας. Η ύφεση και η ανεργία κάλπαζαν, αλλά για να ευνοήσει την κερδοσκοπία των «καλοθρεμμένων κατσαρίδων» του διεθνούς τραπεζικού συστήματος, που ξέπλεναν και μαύρο χρήμα στην Αργεντινή, η κυβέρνηση επέμεινε στη μη υποτίμηση του νομίσματος ακολουθώντας τις επιταγές του ΔΝΤ.

Το 2001 όταν η φυγή των μεγάλων κεφαλαίων είχε σχεδόν ολοκληρωθεί, πανικόβλητοι οι Αργεντινοί έτρεξαν στις τράπεζες για να αποσύρουν τις καταθέσεις τους και να μετατρέψουν τα πέσο σε δολάρια αλλά μάταια. Οι τράπεζες ήταν κλειστές γι’ αυτούς.

Χρειάστηκαν εξεγέρσεις και ανατροπές για να έρθει η απεμπλοκή της ακολουθούμενης πολιτικής από τις συνταγές του ΔΝΤ και τελικά η ανάκαμψη, που θα ήταν όμως αδύνατη δίχως διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του εξωτερικού χρέους.

Νοτιοανατολική Ασία

Οι «ασιατικές τίγρεις» κατασπάραξαν 3 χώρες

Των κρίσεων σε Ρωσία και Βραζιλία - Αργεντινή είχε προηγηθεί η ασιατική κρίση, που ξέσπασε το 1997. Στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας είναι γνωστή ως «κρίση του ΔΝΤ», αφού τότε εξαιτίας των καταστροφικών επιλογών του ΔΝΤ η κρίση νομίσματος στην Ταϊλάνδη επηρέασε το σύνολο των γειτονικών χωρών και πιο σοβαρά, εκτός της Ταϊλάνδης, την Κορέα και την Ινδονησία.

Οι «ασιατικές τίγρεις» ήταν το καμάρι του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, καθώς ακολουθώντας τις οδηγίες των οργανισμών αυτών σημείωναν υψηλή ανάπτυξη επί σειρά ετών.

Οταν άρχισαν οι πιέσεις στο μπατ, το ταϊλανδικό νόμισμα, η κυβέρνηση ήταν ανέτοιμη να το υπερασπιστεί. Το μπατ κατέρρευσε χάνοντας σε λίγους μήνες πάνω από το μισό της αξίας του, ενώ η φυγή κεφαλαίων αποτυπώθηκε και στο χρηματιστήριο, ο δείκτης του οποίου υποχώρησε κατά 75% στο ίδιο διάστημα. Οπως αλλού, τα δάνεια του ΔΝΤ προς την Ταϊλάνδη, που ανήλθαν σε 20 δισ., κατευθύνθηκαν στις τσέπες των επενδυτών.

Η Ινδονησία ήταν το επόμενο θύμα των νομισματικών πιέσεων, παρότι η οικονομία της χώρας έμοιαζε να είναι σε καλή κατάσταση. Η ρουπία όμως κατέρρευσε και το δάνειο των 23 δισ. δολαρίων από το ΔΝΤ έσωσε μόνο τους γνωστούς εκείνους που προοριζόταν να σώσει, που σε μεγάλο βαθμό ήταν εκείνοι που προκάλεσαν την κρίση. Η φτώχεια εξαπλώθηκε και η λαϊκή αντίδραση εκδηλώθηκε τελικά με ξεσηκωμό που έδιωξε τον δικτάτορα Σουχάρτο μετά από 30 χρόνια στην εξουσία.

Για ψύλλου πήδημα

Στην πιο εκβιομηχανισμένη Ν. Κορέα η κρίση θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί σχετικά ανώδυνα. Όμως, το στοίχημα για το ΔΝΤ ήταν η διάλυση του μοντέλου εταιρικής οργάνωσης στη χώρα προς όφελος των δυτικών πολυεθνικών.

Η κρίση στη ρευστότητα οδήγησε στη χρεοκοπία την Daewoo, τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία στην Κορέα, για αδυναμία αποπληρωμής οφειλών μόλις 84 εκατ. δολαρίων. Το κανόνι αυτό είχε αλυσιδωτές αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας, αλλά το ΔΝΤ δεν επενέβη παρά στο παρά πέντε ζητώντας σε αντάλλαγμα των κεφαλαίων του την αλλαγή του επιχειρηματικού και τραπεζικού μοντέλου της προς όφελος των ξένων επενδυτών. Ετσι, τα ιμάτια της κορεατικής βιομηχανίας διαμοιράστηκαν και πρώτα της Daewoo, ενώ οι ξένες τράπεζες τρύπωσαν στην αγορά.

Πριν από τη συμφωνία με την Κορέα, οι Αμερικανοί μεγιστάνες είχαν συνεδριάσει μαζί με τη FED και τους αξιωματούχους του ΔΝΤ. Η ίδια εγκάρδια συνεννόηση υπήρξε και στην περίπτωση της κρίσης στη Βραζιλία, τη Ρωσία και την Αργεντινή. Διόλου συμπτωματικά, το περασμένο Σαββατοκύριακο στην Ελλάδα βρισκόταν το «νούμερο 2» της Goldman Sachs, αλλά και ο Τζορτζ Σόρος...

Ιδιωτικοποιήσεις 

Η εισβολή πολυεθνικών στο Δημόσιο

Στη Βραζιλία οι ιδιωτικοποιήσεις ξεκίνησαν τη δεκαετία του ‘90 με την -διά της χρηματιστηριακής οδού- πώληση ορυχείων. Ακολούθησε η μετοχοποίηση της αεροναυπηγικής Embraer, που έβαλε στην εταιρεία τους ανταγωνιστές της γαλλογερμανικής EADS.

Το 1998 η κρατική Telebras έσπασε σε 12 μικρότερες εταιρείες και πουλήθηκε σε Ισπανούς, Πορτογάλους, Ιταλούς, Καναδούς κι Αμερικανούς. Στη συνέχεια επιχειρήθηκε η ιδιωτικοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας που είχε καταστροφικές συνέπειες, μπλακ άουτ κατά την περίοδο 2001-2002 και κατακόρυφη άνοδο τιμών (140% πάνω κατά την περίοδο 1996-2002.

Και στην Αργεντινή η νεοφιλελεύθερη λαίλαπα είχε προηγηθεί της κρίσης. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 η κυβέρνηση του ανεκδιήγητου Μένεμ πούλησε ό,τι βρήκε μπροστά της, σύμφωνα με το πρόγραμμα που είχαν εμπνευστεί το ΔΝΤ κι η Παγκόσμια Τράπεζα. Ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, ύδρευση πέρασαν σε ξένα χέρια, ενώ μέχρι το 1999 το 90% των τραπεζών είχε ιδιωτικοποιηθεί.

Στην Ταϊλάνδη το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων του ΔΝΤ προέβλεπε την άμεση πώληση κρατικών εταιρειών, αλλά και το leasing αυτών από ιδιωτικές εταιρείες, καθώς επίσης και τη σύμπραξη κρατικού και ιδιωτικού τομέα. Ανάμεσα στους αγοραστές συγκαταλέγονται ξένες τράπεζες και θεσμικοί επενδυτές. Επιπλέον, ένα μεγάλο μερίδιο της κρατικής συμμετοχής σε τράπεζες έχει πουληθεί σε πολυεθνικές.

Στη Ρωσία μόλις εδραιώθηκε ο Γέλτσιν στην εξουσία μοίρασε στον ρωσικό λαό μετοχές των κρατικών εταιρειών. Οι πρώην διευθυντές των εταιρειών αυτών με τη συνεργασία ξένων τραπεζών αγόρασαν σε χαμηλότατες τιμές τις μετοχές κι έγιναν ιδιοκτήτες. Πολυεθνικές σαν τις BP, Exxon, Texaco κατέφτασαν στη Μόσχα για να καρπωθούν ένα κομμάτι της πίτας του χρυσοφόρου τομέα της ενέργειας.

Οι πιο σώφρονες ολιγάρχες και ξένοι επενδυτές προέβλεπαν ότι η τύχη τους δεν θα κρατούσε πολύ και φρόντισαν να στείλουν τα κεφάλαια που αποκόμιζαν στο εξωτερικό, όπου οι αμερικανικές και αγγλικές τράπεζες τα υποδέχτηκαν με ευχαρίστηση.[2]

Το  Δ.Ν.Τ. μετά την παταγώδη αποτυχία του τόσο στην Αργεντινή όσο και στην κρίση της Ν.Α. Ασίας απαξιώθηκε τόσο πολύ που παραλίγο να πάψει να υφίσταται. Νεκραναστήθηκε με την ελληνική κρίση όπου και εφαρμόζει αμετανόητο τις ίδιες αποτυχημένες συνταγές.[3]

Ψέμα Δεύτερο

Θα μπορούσαμε να χρηματοδοτηθούμε από την Ρωσία. 

Όχι μόνο δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ αυτό, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε ότι η Ρωσία είναι από τα μέλη του ΔΝΤ που έφερε αντίρρηση για το ύψος της βοήθειας προς την Ελλάδα σαν μη συμφέρουσα επένδυση.

Η περίπτωση της Λευκορωσίας είναι χαρακτηριστική, ενώ βγήκε από τις αγκάλες του ΔΝΤ, στράφηκε σε δανεισμό στη Ρωσία, η οποία της δάνεισε λιγότερα με μεγαλύτερο επιτόκιο και με επαχθέστερους όρους όπως το ξεπούλημα όλων των υποδομών τους σ´ αυτήν.

Δείγμα των προθέσεων της είναι ότι αρνείται να πουλήσει πετρέλαιο επί πιστώσει στα ελληνικά Διυλιστήρια, δηλ. σε κερδοφόρες και φερέγγυες επιχειρήσεις. Και για να δείξουμε το ανεδαφικό του παραπάνω ισχυρισμού, η Ρωσία θα μπορούσε να αγοράσει ελληνικά ομόλογα από την ελεύθερη αγορά, απλά δεν το ´κανε.

Απάντηση: 

Νομίζω ότι όλοι θυμόμαστε τον πολιτικό τουρισμό του κ.Παπανδρέου λίγες εβδομάδες πριν από την απόφασή του να βάλει την χώρα στο ΔΝΤ και στην τρόικα χωρίς να ρωτήσει κανέναν. Όλοι θυμόμαστε την κυνική ομολογία του Στρος Καν, τότε γενικού διευθυντή του ΔΝΤ, ότι οι διαδικασίες προσφυγής της Ελλάδας στο ΔΝΤ είχαν ήδη ξεκινήσει μέσω συνομιλιών με τους κ.κ. Καραμανλή και Παπανδρέου πριν από τις εκλογές του 2009. Ένας σημαντικότατος σταθμός  αυτού του επικοινωνιακού χαρακτήρα πολιτικού τουρισμού του τότε πρωθυπουργού κ.Γ.Παπανδρέου ήταν η Ρωσία. Το τι έγινε εκεί, στη συνάντησή του με τον Πούτιν, αποκάλυψε ο ομογενής Ιβάν Σαββίδης, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας και Βουλευτής της 4^ης και 5^ης συνόδου της κρατικής Δούμας:

Σε μια αποκάλυψη «βόμβα» προχώρησε ο ομογενής από τη Ρωσία Ιβάν Σαββίδης, αναφορικά με το δάνειο που είχε προθυμοποιηθεί να δώσει η ρωσική κυβέρνηση στην Ελλάδα και μάλιστα με ευνοϊκότερους όρους. «Η Ρωσία παρείχε στην Ελλάδα δάνειο και μάλιστα χωρίς επιτόκιο, αλλά συμφέροντα άλλων δυνάμεων εμπόδισαν τη ρωσική βοήθεια, με αποτέλεσμα η χώρα να βρεθεί στη δίνη του ΔΝΤ», δήλωσε ο Ιβάν Σαββίδης ο οποίος είχε μεσολαβήσει για κατ’ ιδίαν επαφές του πρώην πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. […] Ο κ. Σαββίδης αποκάλυψε επίσης πως ο πρώην πρωθυπουργός σιώπησε ακόμα στο αίτημα να υπάρξουν ομόλογα διασποράς για τη στήριξη της Ελλάδας, ενώ τόνισε πως ο κ. Παπανδρέου έβαλε φρένο σε επιχειρηματικές προτάσεις Ρώσων επενδυτών στη χώρα μας. «Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα ακολουθείται πολιτική Αμερικής με κυβέρνηση Γερμανίας», δήλωσε ο κ. Σαββίδης, ενώ όπως τόνισε το σημαντικότερο είναι πως η Ελλάδα πλέον έχασε την ανεξαρτησία της με την υπογραφή του Μνημονίου. Ωστόσο όπως σημείωσε, ποτέ δεν είναι αργά για μια συνεργασία με τη Ρωσία και ένα δάνειο από αυτή. [4]

Σε ανοιχτή επιστολή που έστειλε ο κ.Σαββίδης προς τον τέως πρωθυπουργό, Λουκά Παπαδήμο, στις 15/12/2011, τόνιζε χαρακτηριστικά: «Είναι προφανές ότι η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση είχε ενοχληθεί από τις επανειλημμένες εκκλήσεις μου προς εκείνη να αξιοποιήσει τη δύναμη των ομογενών, προσκαλώντας τους να αποκτήσουν ομόλογα, ιδιοκτησίες ή να επενδύσουν στην Ελλάδα και προπαντός από τις απορίες, που έχω συχνά εκφράσει σχετικά με την απροθυμία του κ. Γ. Παπανδρέου να προωθήσει την ενεργειακή και εν γένει οικονομική συνεργασία με τη Ρωσία. Πράγμα, που διαφάνηκε άλλωστε και κατά τη μία και μοναδική συνάντησή του με το Ρώσο πρωθυπουργό Β. Πούτιν το Φεβρουάριο του 2010, αλλά και την πλήρη αδιαφορία του να διερευνήσει τις δυνατότητες δανειακής υποστήριξης από τη ρωσική κυβέρνηση, πολύ πριν τα πράγματα οδηγηθούν εκεί που οδηγήθηκαν σήμερα. Με ιδιαίτερη έκπληξη και απογοήτευση, όμως, πληροφορήθηκα ότι ο αρμόδιος για την Ομογένεια και τη διεθνή οικονομική συνεργασία της Ελλάδας υφυπουργός Εξωτερικών κ. Δημήτριος Δόλλης απευθύνθηκε πρόσφατα σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους της Ρωσικής Ομοσπονδίας, οι οποίοι επισκέπτονταν την Ελλάδα, ζητώντας τους να με εμποδίσουν να εκφράζω τις προφανώς ενοχλητικές για την τότε ηγεσία του απόψεις μου, διότι υποτίθεται ότι βλάπτω την ελληνορωσική συνεργασία».[5]

Το πάγωμα του αγωγού «Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης» που έγινε από τον κ. Γ. Παπανδρέου επί της πρωθυπουργίας του αποτελεί άλλη μία πράξη εναντίον των ελληνικών συμφερόντων. Ο ρόλος του κ.Παπανδρέου εις όφελος των αμερικανικών συμφερόντων και εναντίον της ελληνορωσικής προσέγγισης φαίνεται στα απόρρητα έγγραφα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα που διέρρευσαν μέσω του wikileaks.[6]

·         Ψέμα Τρίτο

Θα μπορούσαμε να χρηματοδοτηθούμε από την Κίνα. 

Αυτό είναι το δεύτερο σκέλος της πλάνης ότι αρνηθήκαμε να αναλάβει το χρέος μας η Κίνα και οι προδότες πολιτικοί μας, μας έριξαν στην μέγγενη του ΔΝΤ.

Η Κίνα όπως και η Ρωσία, όπως είπαμε θα μπορούσαν να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα από την ελεύθερη αγορά, χωρίς να υπάρχει διακρατική συμφωνία.

Δεν το έκαναν γιατί απλά δεν ρισκάρουν τα λεφτά τους σε μια αναξιόπιστη οικονομία.

Πρέπει να γνωρίζουν οι μυθοπλάστες της ελληνικής πραγματικότητας ότι η Κίνα έχει δικό της οίκο αξιολόγησης, ο οποίος υποβαθμίζει συνεχώς την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδος.

Με λίγα λόγια, όχι δεν θέλει να μας δανείσει, αλλά συμβουλεύει και τους άλλους να μην το κάνουν. 

Είναι πράγματι αφελείς αυτοί που πιστεύουν, πως η Κίνα θα αναλάμβανε το χρέος μας για να περνούν οι Έλληνες καλά, όταν από τα αποθεματικά της δεν τροφοδοτεί ανάγκες του δικού της λαού;

Απάντηση:

Οι δανειστές μας και εταίροι μας γνώριζαν πολύ καλά ότι υπήρχε η δυνατότητα από την Ελλάδα να αναζητήσει δανεισμό από τις τράπεζες της Κίνας, της Ρωσίας κ.λπ. και έτσι προνόησαν να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους με προσθήκη στη δανειακή σύμβαση σχετικού όρου τον οποίο υπέγραψε η κυβέρνηση του Παπανδρέου. Η Ελλάδα δεσμεύεται από τη σύμβαση να μη συνάψει άλλο δάνειο μέχρι να αποπληρώσει το συγκεκριμένο. Έτσι δένεται οριστικά στο άρμα της Ε.Ε. και η δυνατότητά της –έστω και σε μελλοντική κυβέρνηση- να δανειοδοτηθεί από άλλη χώρα αντίπαλο της Ε.Ε. (βλ.Κίνα, Ρωσία κ.λπ.) με χαμηλότερο επιτόκιο, εξανεμίζεται. Κατά λέξη:

«Ο Δανειολήπτης δεσμεύεται, έως ότου όλο το κεφάλαιο της παρούσας Σύμβασης να έχει επιστραφεί πλήρως και όλοι οι τόκοι και τα πρόσθετα ποσά, αν υπάρχουν, στο πλαίσιο της παρούσας Σύμβασης, να έχουν πλήρως εξοφληθεί: (α) Με εξαίρεση τα βάρη που απαριθμούνται στις παραγράφους (1) έως (6) κατωτέρω:

(i) να μην εξασφαλίσει με υποθήκη, ενέχυρο ή άλλο βάρος πάνω στην ίδια περιουσία ή στα έσοδα, τυχόν υφιστάμενο ή μελλοντικό Σχετικό Χρέος και οποιαδήποτε εγγύηση ή αποζημίωση δίδονται επί αυτού, εκτός εάν τα Δάνεια την ίδια στιγμή διαμοιράζονται ισότιμα (pari passu) και αναλογικά (pro rata) έχοντας την ίδια διασφάλιση· και

(ii)να μην χορηγήσει σε οποιονδήποτε άλλο πιστωτή ή κάτοχο του δημόσιου χρέους, προτεραιότητα σε σχέση με τους Δανειστές». [7]   

Οι κινεζικές τράπεζες έχουν αγοράσει κρατικό χρέος στην ευρωζώνη (και ελληνικά ομόλογα)[8], και γενικά επενδύουν στην Ελλάδα συνάπτοντας δάνεια με ναυτιλιακές εταιρείες[9] και μέσω της Cosco έχουν ισχυρή παρουσία στη χώρα.[10] Πρόσφατα η Κίνα σύναψε αναπτυξιακό δάνειο με την Ουγγαρία και γενικά θεωρείται δεδομένο ότι θα σύναπτε δάνειο και με την Ελλάδα αν η κυβέρνηση Παπανδρέου δεν είχε υπογράψει αυτόν τον απαράδεκτο όρο.[11]

Σίγουρα είναι αφελείς όσοι πιστεύουν ότι η Κίνα θα μπορούσε να χρηματοδοτεί τα ελλείμματά μας για να περνάμε εμείς καλά. Είναι όμως εξίσου αφελής και ο συγγραφέας του κειμένου των «μύθων» που θεωρεί ότι η Κίνα θα έχανε την ευκαιρία να πατήσει και με τα δύο πόδια στην Ευρώπη και μάλιστα σε χώρα της ευρωζώνης. Είναι άλλωστε γνωστό το μεγάλο ενδιαφέρον της Κίνας να αποκτήσει κάποιες «βάσεις» στην Κρήτη όπου θέλει να δημιουργήσει έναν μεγάλο διαμετακομιστικό σταθμό κοντέινερς.[12]

·         Ψέμα Τέταρτο

Οι δανειστές μας είναι στυγνοί τοκογλύφοι. 

Αυτοί που δανείζουν, μας δανείζουν για να κερδίσουν, αυτό είναι ξεκάθαρο. Το ύψος του επιτοκίου είναι ανάλογο του ρίσκου που παίρνουν. 

Ας δούμε λοιπόν τι αναλογία επιτοκίου - ρίσκου υπάρχει. Το επιτόκιο - ρίσκο που θα έβαζαν οι αγορές για να δανείσουν τη χώρα μας (spreads) κυμαίνονταν πάνω από 20%. Δηλ. απαγορευτικό.

Το επιτόκιο δανεισμού που έλαβε η Ελλάδα από τον μηχανισμό στήριξης για το πρώτο μνημόνιο ήταν 4-5% και για το δεύτερο μνημόνιο 3,6%, όταν τα επιτόκια στην ελεύθερη αγορά έφταναν το 30%. 

Ποιος λοιπόν είναι ο στυγνός τοκογλύφος, όταν τα επιτόκια της Ιταλίας και της Ισπανίας κυμαίνονται στο 6-7%;

Απάντηση:

Καταρχήν θα πρέπει να δούμε πως υπερχρεώθηκε η χώρα μας και πόσο συνέδραμαν σε αυτό και οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Να θυμίσουμε ότι λίγο πριν την έναρξη των μνημονίων το ελληνικό δημόσιο χρέος ανήκε κατά ποσοστό 75% στις ξένες τράπεζες.[13] Οι δανειστές μας γνώριζαν πολύ καλά ότι η Ελλάδα ήταν υπερχρεωμένη και δεν πληρούσε τους όρους του «Συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης», σύμφωνα με τους οποίους ένα κράτος-μέλος της ευρωζώνης δεν έπρεπε να έχει δημόσιο χρέος πάνω από το 60% και έλλειμμα άνω του 3% του Α.Ε.Π.[14]  Το γνώριζαν και οι εταίροι μας, όμως δεν έκαναν τίποτα πέρα από συστάσεις. Συνεπώς, υπήρχε ρίσκο που ήταν εν γνώσει των δανειστών και φυσικά υπερχρέωση της χώρας που ήταν εν γνώσει των εταίρων μας.

Οι  δανειακές συμβάσεις όμως  εμπεριέχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις για τους δανειστές και έτσι τους διασφαλίζουν σε μελλοντική διένεξη με την Ελλάδα. Όταν δανείζεις λοιπόν κάποιον και ζητάς εμπράγματες εξασφαλίσεις και εκταμιεύεις τα χρήματα σταδιακά, τότε το ρίσκο είναι πολύ μικρό, γι’αυτό τον λόγο άλλωστε ένα στεγαστικό δάνειο έχει επιτόκιο γύρω στο 4% ενώ το επιτόκιο μιας πιστωτικής κάρτας είναι γύρω στο 18%.

Στην δανειακή σύμβαση, η κυβέρνηση Παπανδρέου υπέγραψε την παραίτηση της Ελλάδας από κάθε ασυλία: «Σύμφωνα με το άρθρο 14.5 της δανειακής σύμβασης, «ο Δανειολήπτης αμετάκλητα και άνευ όρων παραιτείται από κάθε ασυλία που έχει ή πρόκειται να αποκτήσει, όσον αφορά τον ίδιο ή τα περιουσιακά του στοιχεία από νομικές διαδικασίες σε σχέση με την παρούσα Σύμβαση, περιλαμβανομένων, χωρίς περιορισμούς, της ασυλίας όσον αφορά την άσκηση αγωγής, δικαστική απόφαση ή άλλη διαταγή, κατάσχεση, αναστολή εκτέλεσης δικαστικής απόφασης ή προσωρινή διαταγή και όσον αφορά την εκτέλεση και επιβολή κατά των περιουσιακών στοιχείων του στο βαθμό που δεν το απαγορεύει αναγκαστικός νόμος».

Μάλιστα, σύμφωνα με το σημείο 11 του Υποδείγματος νομικής γνωμοδότησης που υπέγραψε ήδη η ελληνική πλευρά, «ούτε ο Δανειολήπτης ούτε τα περιουσιακά του στοιχεία έχουν ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας ή διαφορετικά λόγω της δικαιοδοσίας, κατάσχεσης –συντηρητικής ή αναγκαστικής– ή αναγκαστικής εκτέλεσης σε σχέση με οποιαδήποτε ενέργεια ή διαδικασία σχετικά με τη Σύμβαση».

Θα πρέπει στο σημείο αυτό να επισημανθεί ότι η ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας έχει δύο διαστάσεις. Εκλαμβάνεται ως ασυλία δικαιοδοσίας και ως ασυλία εκτελέσεως. Αυτό σημαίνει ότι, σε περίπτωση μη εξόφλησης των δανειακών μας υποχρεώσεων, τα κράτη της Ευρωζώνης μπορούν να κατάσχουν και να εκπλειστηριάσουν ακόμη και τα ακατάσχετα περιουσιακά στοιχεία της χώρας μας, ανυπολόγιστης υλικής και πολιτιστικής αξίας, συμπεριλαμβανομένων και των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας».[15]

Η υπαγωγή των δανείων της Ελλάδος στο αγγλικό δίκαιο, εξασφαλίζει ακόμη περισσότερο τους δανειστές μας και ελαχιστοποιεί το ρίσκο τους, κάνοντας σίγουρο το κέρδος τους από αυτό το «πακέτο στήριξης» όπως κατ’ευφημισμό τιτλοφορείται.

Είναι χαρακτηριστικές οι παρατηρήσεις του Συνταγματολόγου Γιώργου Κασσιμάτη:

1. Οι βάσεις των «Μνημονίων», που δένουν χειροπόδαρα την Ελλάδα, δεν είναι απλώς οικονομικές. Τα «Μνημόνια» δεν είναι απλά δανειακά κείμενα που εκμεταλλεύονται οικονομικά τον οφειλέτη. Με τα «Μνημόνια» δεν επιδιώκεται μόνο η διασφάλιση με σκληρούς όρους των δανειζόμενων κεφαλαίων. Τα «Μνημόνια» έχουν στόχο την ολοκληρωτική κατάλυση της ανεξαρτησίας της Ελλάδας ως κυρίαρχου κράτους.

Αυτό είναι ολοφάνερο από τους έξης όρους των δανειακών συμβάσεων του Μαΐου 2010 (Α΄ Μνημόνιο) και του σχεδίου Δανειακής Σύμβασης που ενέκρινε η Βουλή (Β΄ Μνημόνιο):

1ος Όρος: Παραίτηση υπέρ των δανειστών από όλα τα δικαιώματα εθνικής κυριαρχίας και από όλες τις ασυλίες που παρέχει το διεθνές δίκαιο σε κάθε κράτους για την προστασία ζωτικής σημασίας αγαθών του. [άρθρα 3

(4) και (5), 4 (1) (β), 15 (1) (α) και Παράρτημα 4 της «Σύμβασης Δανειακής

Διευκόλυνσης»]

2ο Όρος: Δέσμευση του συνόλου της δημόσιας περιουσίας υπέρ των δανειστών [άρθρο 4 (2) της «Σύμβασης Δανειακής

Διευκόλυνσης»]. Η δέσμευση αυτή αποκλείει κάθε είδους οικονομική διασφάλιση άλλου δανειστή εκτός από αυτούς του Μνημονίου. Με αυτό τρόπο αποκλείει ολοκληρωτικά στην Ελλάδα να συνάψει οικονομικές σχέσεις με άλλες χώρες, καταλύοντας έτσι την ανεξαρτησία της.

3ος Όρος: Οι δανειακές μας συμβάσεις (τα «Μνημόνια») υπάγονται υποχρεωτικά στο αγγλικό δίκαιο και οι δικαστικές αποφάσεις είναι απόλυτα εκτελεστές και δεσμευτικές στην Ελλάδα [άρθρο 14 (1) και (3) της

«Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης»]. Ο όρος αυτός –και μόνος του- καταλύει την κυριαρχία του κράτους, γι’ αυτό και έχει κριθεί ως αντίθετος με το διεθνές δίκαιο.

Με τον όρο αυτόν αντιμετωπίζεται το δανειζόμενο κράτος ως ιδιώτης οφειλέτης. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα:

(α) δεν μπορεί να επικαλεστεί τα δικαιώματα και την προστασία που παρέχει το διεθνές δίκαιο σε κάθε κράτος (ούτε προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ούτε την προστασία της εθνικής κυριαρχίας που παρέχει στα κράτη η διεθνής κοινότητα) και

(β) το κράτος ως οφειλέτης δεν μπορεί να επικαλεστεί απέναντι στους δανειστές του, ούτε τα δικαιώματα που παρέχει το ελληνικό δίκαιο και τα δίκαια όλων των χωρών της ηπειρωτικής Ευρώπης στον ιδιώτη δανειστή, γιατί δεν τα αναγνωρίζει το αγγλικό δίκαιο. Τα δικαιώματα αυτά είναι πολλά: (ακυρότητα των εκμεταλλευτικών συμβάσεων, δικαίωμα αναπροσαρμογής των συμβάσεων λόγω μεταβολής των συνθηκών κ.ά.).

4ος Όρος: Οι δανειστές έχουν το δικαίωμα να μεταβιβάσουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους από τις δανειακές συμβάσεις σε τρίτο κράτος ή πρόσωπο. Η Ελλάδα δεν έχει αυτό το δικαίωμα (άρθρο 2 της «Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης).

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι όροι αυτοί εξακολουθούν να ισχύουν και αποτελούν δεσμεύσεις (με διάφορους τρόπους και όρους) και του Β’ Μνημονίου.

2. Από το σύνολο σχεδόν των όρων που είναι εκμεταλλευτικοί, τοκογλυφικοί, εκβιαστικού και παράνομοι, αναφέρω μόνο τους παραπάνω όρους, γιατί αυτοί είναι ολοφάνερο ότι αποτελούν τη βάση κατάλυσης της εθνικής κυριαρχίας και της πολιτικής ανεξαρτησίας της χώρας μας, που αποτελεί το σκοπό των δανειστών μας (των κρατών μελών της Ευρωζώνης με επικεφαλής τη Γερμανία και το ΔΝΤ).

Από τους όρους αυτούς προκύπτει ότι η μόνη σωστή αντιμνημονιακή πολιτική είναι αυτή που θεωρεί ότι δεν υπάρχει άλλη λύση παρά μόνο:

- η καταγγελία των «Μνημονίων» με (προσωρινή) στάση πληρωμών – και όχι «παύση» πληρωμών που λένε πολλοί σκόπιμα, γιατί σημαίνει χρεοκοπία-

- ο έλεγχος του ύψους του δανείου, ώστε να προσδιοριστεί επακριβώς το μη επαχθές χρέος, που είναι το νόμιμο κατά το διεθνές δίκαιο, γιατί ανταποκρίνεται στην αντοχή του κράτους ως προς το να εξασφαλίσει τις βασικές ανάγκες του λαού του και της άμυνάς του,

- η διαγραφή (το «κούρεμα») του επαχθούς μέρους του δανείου, που υπερβαίνει τις δυνάμεις του κράτους να το πληρώσει και η αναδιαπραγμάτευση, μεταξύ ίσων κρατών, του μη επαχθούς μέρους του δανείου με νόμιμους όρους.

Αυτό που υποστηρίζουν –τώρα, οψίμως- τα κόμματα της μνημονιακής παράταξης ότι θα αναδιαπραγματευθούν όρους των «Μνημονίων» ή ότι θα επιδιώξουν «σταδιακή αποδέσμευση από αυτά» είναι αναποτελεσματικά και λέγονται για να παραπλανήσουν το λαό. Η αλήθεια είναι μια: Από τη στιγμή που υπάρχουν οι παραπάνω όροι ως βάση του δανεισμού της Ελλάδας, χωρίς προηγούμενη καταγγελία των δανεικών συμβάσεων που τους περιέχουν, καμιά άλλη διαπραγμάτευση δεν είναι δυνατή, ούτε μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά.

3. Ο σκοπός των παραπάνω επονείδιστων όρων είναι διττός:

(α) Η ένταξη στο μπλοκ δυνάμεων ΗΠΑ-Ευρώπης της Ελλάδας ως υποτελούς μέλους, χωρίς δικαίωμα να στραφεί προς άλλη κατεύθυνση και

(β) Η μεταβίβαση όλων των πλουτοπαραγωγικών πηγών σε πολυεθνικές εταιρείες του ίδιου πολιτικού μπλοκ και ο πλήρης αφελληνισμός της ελληνικής οικονομίας εις όφελος των χρηματοπιστωτικών κέντρων που υπάγονται στο ΔΝΤ.

4. Υποστηρικτικός αυτών των στόχων των δανειστών μας είναι ο πολιτικός λόγος:

- που εκφέρουν και αναπτύσσουν σκόπιμα τα κόμματα και τα ΜΜΕ που στηρίζουν τη μνημονιακή πολιτική,

- καθώς, δυστυχώς, και οι αντιμνημονιακές παρατάξεις και τα μέσα επικοινωνίας τους, από έλλειμμα γνώσης του πραγματικού συμφέροντος της Ελλάδας και της πραγματικής βούλησης του ελληνικού λαού.

Ο λόγος αυτός παρουσιάζει τα έξης ελλείμματα:

(α) Ποτέ και τίποτε δεν ακούγεται για ό,τι έχει σχέση με την κυριαρχία του ελληνικού κράτους, τα εθνικά μας θέματα και την εξωτερική μας πολιτική. Τον τελευταίο καιρό το Υπουργείο Εξωτερικών έχει σβήσει από το χάρτη.

(β) Ποτέ και τίποτε δεν ακούγεται για τον τρόπο με τον οποίο φεύγουν καθημερινά, χωρίς καμιά διαφάνεια και χωρίς καμιά πληροφορία, οι πλουτοπαραγωγικές πήγες μας, τόσο οι οικονομικού ενδιαφέροντος, όσο και οι γεωπολιτικού ενδιαφέροντος. Δεν ακούσαμε ποτέ, πού μεταβιβάζονται (νομίζω, μεταβιβάστηκαν ήδη) τα δικαιώματα του υποθαλάσσιου πλούτου της Ελλάδας.

(γ) Ποτέ και τίποτε δεν ακούγεται για το επονείδιστο «Ταμείο», μέσω του οποίου φεύγει από την Ελλάδα χωρίς κανένα δικαίωμα της Ελλάδας κάθε πλουτοπαραγωγική πηγή και κάθε έσοδο, με αδιαφανείς διαδικασίες και με απώλειες δισεκατομμυρίων. Κανένα κόμμα δεν είπε μέχρι σήμερα ότι πρέπει να καταργηθεί αυτό το εγκληματικό και παμφάγο τέρας.

(δ) Ποτέ και τίποτε δεν ακούγεται –παρά το ότι υπάρχει πλούσια πρακτική- για το τρόπο με τον οποίο γίνεται η σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο στάση πληρωμών και η αναδιαπραγμάτευση των δανειακών συμβάσεων, για να μάθει ο κόσμος ότι όχι μόνο εφικτό είναι, αλλά και αναγκαίο.

(ε) Ποτέ και τίποτε δεν ακούστηκε για το ότι οι δανειακές συμβάσεις είναι ανυπόστατες και ότι είναι αντίθετες με το δίκαιο της ΕΕ και ότι δε δεσμεύουν νομικά τη Χώρα

(στ) Τέλος, ποτέ και τίποτε δεν ακούστηκε, ότι –εκτός από την πολιτική της υποτέλειας- υπάρχει και η πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, και ότι το ΔΝΤ και η Ευρωζώνης της Γερμανίας δεν είναι οι μόνες πήγες δανεισμού και βοήθειας στον Πλανήτη.[16]

Η ομολογία όμως ότι τα δάνεια χορηγούνται από τους εταίρους μας με σκοπό το κέρδος έρχεται από τα πιο επίσημα χείλη: « Οι Γερμανοί φορολογούμενοι όχι μόνο δεν χαρίζουν χρήματα στην Ελλάδα, αλλά έχουν «βγάλει» τουλάχιστον 15 δισ. ευρώ από μειωμένους τόκους λόγω των πακέτων στήριξης». Αυτό ομολόγησε ο γερμανός επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF), Κλάους Ρεγκλινγκ.

Ειδικότερα, σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό Focus, ο Ρέγκλινγκ είπε ότι η Γερμανία έχει καταγράψει πολύ μεγάλα κέρδη από τα πακέτα στήριξης προς την Ελλάδα, καθώς στην χώρα εισρέουν ποσά που πιέζουν τα επιτόκια δανεισμού προς τα κάτω. Κι αυτό γιατί η Γερμανία δανείζεται χρήμα με μικρότερο επιτόκιο και στη συνέχεια δανείζει τα ίδια χρήματα στην Ελλάδα με μεγαλύτερο επιτόκιο, λειτουργώντας επί της ουσίας τοκογλυφικά.

Αντίθετα με τις φωνές άλλων γερμανών πολιτικών -και ιδιαίτερα της γερμανικής δεξιάς- ο Κλάους Ρέγκλινγκ ξεκαθάρισε ότι τα πακέτα διάσωσης δεν έχουν κοστίσει μέχρι στιγμής ούτε ένα ευρώ στον Γερμανό φορολογούμενο. Όπως είπε, «στη Γερμανία έχει επικρατήσει η πεποίθηση ότι κάθε χρηματική βοήθεια προς την Ελλάδα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό γιατί χρηματοδοτείται από τα χρήματα των γερμανών φορολογουμένων». Αυτό, τονίζει, είναι λάθος καθώς τα χρήματα αυτά είναι δάνεια που «πρέπει να αποπληρωθούν». Ο γερμανός οικονομολόγος καλεί τους συμπατριώτες του να απελευθερωθούν «από την εικόνα της Ελλάδας ως βαρελιού χωρίς πάτο» καθώς όπως τονίζει «δεν υπάρχουν δώρα ούτε μόνιμες μεταφορές χρημάτων».[17]

·         Ψέμα Πέμπτο

Η Γερμανία δανείζει την Ελλάδα με σκοπό να ελέγξει την οικονομία της και να αγοράσει τα πάντα έναντι πινακίου φακής. 

Στον ισχυρισμό αυτόν θα αντιτάξω το ερώτημα , γιατί η Γερμανία δεν άφησε την Ελλάδα να χρεοκοπήσει και να αγοράσει τα πάντα φτηνότερα και χωρίς ρίσκο;

Γιατί τα δεκάδες δις που εκταμιεύονται από τους κρατικούς προϋπολογισμούς των εταίρων μας και δη της Γερμανίας δεν επενδύονται σε ασφαλέστερα σημεία του πλανήτη (Βαλκάνια, Μεσόγειο) και επενδύονται στην Ελλάδα;

Στον μηχανισμό στήριξης συμμετέχουν όλες οι χώρες της ευρωζώνης. Γιατί αυτή η πολεμική μόνο για τους Γερμανούς και όχι για τους Ολλανδούς, Φιλανδούς, Κύπριους κλπ;

Προφανώς όλα εντάσσονται στα συμφέροντα κάθε χώρας και της ευρωζώνης γενικότερα.

Κανένας δεν χαρίζει και κανένας δεν θέλει να χάσει. 

Αλλά η προσπάθεια διάσωσης της χώρας μας ευνοεί πρωτίστως εμάς και κατ´ επεκτασιν τους εταίρους μας.

Απάντηση:  Εδώ ο συγγραφέας απαντά στον φανταστικό συνομιλητή του ρωτώντας τον για ποιο λόγο στοχοποιείται μόνο η Γερμανία και όχι οι υπόλοιποι δανειστές μας. Προφανώς, αν δεν το γνωρίζει, η Γερμανία έχει τον κύριο λόγο στην παροχή των δανείων στην Ελλάδα ως ο κύριος χρηματοδότης. Με δεδομένο ότι η Γερμανία δανείζεται με πολύ μικρό επιτόκιο (στις 23/5/2012 δανείστηκε 7,74 δις ευρώ με επιτόκιο 0%!)[18] και δανείζει στις χώρες του νότου με αρκετά μεγαλύτερο επιτόκιο,  τότε ο καθένας μπορεί να ισχυριστεί ότι τα κίνητρα αυτής της «βοήθειας» που κατ’ ευφημισμό αποκαλείται «πακέτο στήριξης» είναι ο προσπορισμός κέρδους για τον δανειστή. Το αν η Γερμανία και οι δορυφόροι της επιλέγουν να «επενδύσουν» βοηθώντας την Ελλάδα και όχι κάπου αλλού έχει να κάνει με το ότι αν καταρρεύσει η Ελλάδα, θα καταρρεύσει η ευρωζώνη και θα ξεκινήσει μία ανεξέλεγκτη πακγόσμια κρίση που κανείς δεν μπορεί να κοστολογήσει ή να προβλέψει. Το τελευταίο διάστημα όλα σχεδόν τα δημοσιεύματα και οι αναλύσεις των οικονομολόγων συντείνουν στο ότι η κατάρρευση της Ελλάδας θα πυροδοτήσει απρόβλεπτες εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία.[19]

·         Ψέμα Έκτο

Η Γερμανία δανείζει την Ελλάδα για να στηρίξει τις εξαγωγές της. 

Είναι τουλάχιστον αστείο να πιστεύει κάποιος ότι μια αγορά 10εκ κατοίκων μπορεί να στηρίξει την ανάπτυξη μιας χώρας 80εκ.

Στο γενικό σύνολο των εξαγωγών της Γερμανίας, η Ελλάδα κατέχει το 0,7%. Δηλ περίπου 6 δισ. το χρόνο όταν το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών είναι 34 δισ.

Αντίστοιχα η Πορτογαλία εισάγει περίπου 8δις από την Γερμανία και δεν αναλώνεται σε τέτοιες ανόητες κατηγορίες, όπως και η Ιρλανδία που εξάγει, αντί να εισάγει, στη Γερμανία 11δις το χρόνο δεν σκέφτηκε κανείς να πει ότι η Γερμανία δεν πρέπει να δανείσει την Ιρλανδία;

Άρα τα προβλήματα κάθε χώρας δεν έχουν να κάνουν με τις εξαγωγές της Γερμανίας στις χώρες αυτές, αλλού είναι τα προβλήματα.

Απάντηση:

Προσωπικά δεν έχω δει πουθενά να ισχυρίζεται κάποιος τα παραπάνω. Ο συγγραφέας «κατατροπώνει» άλλον έναν ανύπαρκτο αντίπαλο…

Τέλος μέρους Α' (συνεχίζεται).

---

[1]  Βλ. χαρακτηριστικό δημοσίευμα του Βήματος που υπογράφει ο ανταποκριτής του MEGA CHANNEL στις Βρυξέλλες, Μανώλης Σπινθουράκης: http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=458593

[2] Νικήτας Κουριδάκης,  «Έργα και Ημέρες του ΔΝΤ, εφημερίδα Έθνος, 24/4/2010, http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22767&subid=2&pubid=11364959.  Για τα «επιτεύγματα» του Δ.Ν.Τ. στην Αργεντινή βλ. Γιάνης Βαρουφάκης, «Το πρώτο τανγκό στην Ευρωζώνη;», 26/4/2010: http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=2055. Για τις αρνητικές επιδράσεις των πολιτικών του ΔΝΤ στην υγεία των κατοίκων των χωρών που εφαρμόστηκαν τα προγράμματά του βλ. συνέντευξη του αμερικανού καθηγητή Οικογενειακής και Κοινοτικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του New Mexico, Howard Waitzkin, εφημ. Ελευθεροτυπία, 16/10/2011: http://www.enet.gr/?i=news.el.ellada&id=318505.

[3] Γιάνης Βαρουφάκης, Κρίσης Λεξιλόγιο, οι οικονομικοί όροι που μας καταδυναστεύουν, Αθήνα 2011, σσ.16-7.

[4] http://www.newsbomb.gr/blogs/story/130750/o-ivan-savvidis-adeiazei-giorgo-gia-to-rosiko-daneio  Βλ. και δημοσίευμα της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας (11/12/2011) του Θανάση Αυγερινού με τίτλο «Υπόγεια διπλωματία με θύμα ομογενή βουλευτή στη Ρωσία»:  http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=331156.

[5] http://www.antibaro.gr/node/3563

[6] Ο αιφνιδιασμός από τη συμφωνία Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη: http://www.wikileaks-forum.com/index.php?topic=6281.0 . Αποκάλυψη: Τι προσδοκούσαν από τον Γ. Παπανδρέου και τι πέτυχαν: http://www.epikaira.gr/epikairo.php?id=31873&category_id=0 .

[7] Σύμβαση δανειακής διευκόλυνσης, σ. 10. Το πλήρες κείμενο της δανειακής σύμβασης: http://aganaktismenoi-drama.gr/wp-content/uploads/2011/06/mnimonio.pdf .

[8] http://www.e-go.gr/news/article.asp?catid=17826&subid=2&pubid=128701126

[9] http://epihirimatias.gr/17261/kinezika-daneia-stin-elliniki-nautil/

[10]http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22770&subid=2&pubid=63608658. http://www.zougla.gr/zouglaport/pantoporos/article/cosco-enas-kolosos-stin-elada

[11] http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&pubid=112858212

[12] http://www.2810.gr/crete/krhth/kina-kai-libyh-theloyn-ta-limania-ths-krhths

[13] http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=2075 .

[14] http://ec.europa.eu/economy_finance/focuson/inflation/glossary_el.htm .

[15] Νότης Μαριάς: «Αμετάκλητα και άνευ όρων» - Έτσι παραιτήθηκε η κυβέρνηση από την ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας», περιοδικό Επίκαιρα, 5.1.2011. http://www.epikaira.gr/epikairo.php?id=8850&category_id=100  

[16] Γιώργος Κασιμάτης, Αναγκαία και απαραίτητη η καταγγελία τω ν δανειακών συμβάσεων, 12/5/2012. http://olympia.gr/2012/05/16/γιώργος-κασσιμάτης-αναγκαία-και-απαρ/ 

 [17] http://www.iefimerida.gr/news/43581/15-δισεκατομμύρια-έβγαλαν-οι-γερμανοί-από-τη-διάσωση-της-ελλάδας

[18] http://www.capital.gr/news.asp?id=1508201 .

[19] http://news.in.gr/economy/article/?aid=1231198142