Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2009

Οι τουρκόφωνοι Έλληνες (Γκαγκαούζοι/Γκαγκαβούζηδες)

Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε ένα πολύ καλό βιβλίο από τον Χρήστο Κοζαρίδη με τίτλο "Εμείς οι Γκαγκαβούζηδες". Γενικά είναι άγνωστη η ιστορία των ξενόφωνων Ελλήνων (αλβανόφωνων, σλαβόφωνων, βλαχόφωνων, τουρκόφωνων) και εδώ και πολλές δεκαετίες έχει ξεκινήσει μια διαδικασία σταδιακής διαγραφής της ιστορίας τους, με την συναίνεση των απογόνων αυτών των ομάδων.
Το βιβλίο αυτό, το οποίο αποτελεί προϊόν επταετούς έρευνας του συγγραφέα κινείται ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση: αναδεικνύει την ξεχασμένη ιστορία των τουρκοφώνων Ελλήνων του βορείου Έβρου. Ο Κοζαρίδης δεν κινείται στον φτηνό και ανέξοδο δρόμο του εθνολαϊκισμού, γράφει συνετά και νηφάλια και έτσι το αποτέλεσμα είναι ένα σοβαρό βιβλίο, χρήσιμο και απαραίτητο σε όσους μελετούν το φαινόμενο της εθνογένεσης και σε όσους θέλουν να μελετήσουν άλλη μια περίπτωση ξενόφωνων Ελλήνων. Παραθέτω από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:


ΓΚΑΓΚΑΒΟΥΖΗΔΕΣ-ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΟΙ

Οι Γκαγκαβούζηδες καταγράφονται στην ιστορία ως ένα θρακικό φύλο με ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, είναι τουρκόφωνοι χριστιανοί. Στην Ελλάδα η πλειοψηφία τους είναι πρόσφυγες από την επαρχία Χάφσα της Αδριανούπολης και από χωριά της Βουλγαρίας. Για πρώτη φορά εντοπίζονται στα παράλια του δυτικού Ευξείνου Πόντου, μεταξύ της Βάρνας και του Δούναβη, στη Δοβρουτσά. Η τύχη και η πορεία τους στο χρόνο ταυτίστηκε με την πορεία του ελληνισμού των Βαλκανίων.
Στην εποχή του Βυζαντίου αποτελούσαν τους ΑΚΡΙΤΕΣ των βόρειων συνόρων της αυτοκρατορίας. Τα χρόνια της οθωμανικής επέλασης ήταν ο τελευταίος λαός στην ενδοχώρα των Βαλκανίων που υποδουλώθηκε το 1394-8. Σε αυτά τα δύσκολα χρόνια θεωρούμε πως έχασαν την ελληνική γλώσσα, όπως την έχασε και η πλειοψηφία του υπόδουλου ελληνισμού. Αντίθετα διατήρησαν με φανατισμό την θρησκεία τους που αποτελούσε και τον συνδετικό
κρίκο με τον υπόλοιπο ελληνισμό.
Στους Ρωσοτουρκικούς πολέμους συμμετέχουν με ενθουσιασμό στις πολεμικές επιχειρήσεις στο πλευρό των Ρώσων. Συμμετέχουν με ενθουσιασμό στα επαναστατικά γεγονότα της Μολδοβλαχίας και αντιμετωπίζουν την οργή των οθωμανικών στρατευμάτων. Τα χωριά τους λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν, οπότε αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν. Οι περισσότεροι μετακινήθηκαν προς την Βεσσαραβία (σημερινή Μολδαβία-Αυτόνομη Δημοκρατία της Γκαγκαουζίας), όπου ζουν μέχρι σήμερα. Ένας μεγάλος αριθμός μετακινήθηκε νότια, στην Βόρεια και Ανατολική Θράκη στην επαρχία της Χάφσας.
Ακολουθώντας τη μοίρα του υπόλοιπου ελληνισμού της Ανατολής το 1924 πήραν και πάλι το δρόμο της προσφυγιάς. Η εγκατάσταση τους αυτή τη φορά στα ελληνικά εδάφη ήταν μόνιμη. Μέχρι και σήμερα υπάρχουν και προσπαθούν να διατηρήσουν τον ιδιαίτερο πολιτισμό τους, ένα γνήσιο θρακιώτικο πολιτισμό.
Κανείς δεν μπορεί να τους το αντιστρέψει.

Πληροφορίες για τους Γκαγκαβούζηδες, καθώς και για το πως μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο εδώ: http://gagavouzis.blogspot.com/

doctor

Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2009

Περί έρωτος και Ηθικής



Πριν λίγες μέρες μπήκα στο blog της Σίσυς Δουτσίου και διάβασα αρκετά ποιήματά της.
Ένα από αυτά μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και η ατμόσφαιρά του μου θύμισε κάτι από τον "Αντίχριστο", τη νέα ταινία του Lars Von Trier.
Το ποίημα της Σίσσυς είναι πολύ δυνατό, σκληρό, βρώμικο ενίοτε αλλά όχι χυδαίο -κατ'εμέ- και αποτελεί το ξέσπασμα μιας πόρνης η οποία από αντικείμενο ηδονής και απλός σπερματοδέκτης μεταμορφώνεται σε κατήγορο ενός σάπιου συστήματος το οποίο κρίνει άλλοτε με τα όπλα του "εχθρου" (την υποκριτική ηθική του μέσου μικροαστού) και άλλοτε ταξικά (το ζευγάρωμα της πόρνης με τον κοιλαρά πλούσιο αποτελεί την τέλεια αποστροφή).

Όλο το υπέροχο ποίημα μπορείτε να το διαβάσετε εδώ: http://ecstaticpoetrysemeli.blogspot.com/2008/09/blog-post.html

Ο σύνδεσμος αυτού του ποιήματος με την ταινία του Τρίερ (που δεν έχουν κάποια άμεση σχέση ή συσχέτιση παρά μόνο στο ότι ακροβατούν υπέροχα ανάμεσα στο αισθησιακό και το χυδαίο, ανάμεσα στο φυσιολογικό και στην διαστροφή (ποιος άραγε νομιμοποιείται να θέτει όρια και που αυτά εκτείνονται;) είναι μια έξοχη κριτική της ταινίας του Τρίερ από τον Γιώργο Ευθυμίου εκ της οποίας παραθέτω το εξής εκπληκτικό (δεν θα πιστέψετε ότι ο Γιώργος έχει γεννηθεί το 1988):


"Η ιστορία που θα αφηγηθεί ο Δανός auteur είναι επί της ουσίας η ιστορία του Αδάμ και της Εύας ανάστροφα. Η μονάδα μέτρησης του χρόνου δεν είναι η γέννηση του Μεσσία. Αλλά η απόσταση από τον κήπο της Εδέμ, δηλαδή απ`το αρχέτυπο.
Αυτός ο Αδάμ και αυτή η Εύα έχουν διαπράξει το προπατορικό αμάρτημα και κάθε άλλο δαιμόνιο του πολιτισμένου κόσμου.



Η ιστορία που θα μας διηγηθεί ο Δανός σκηνοθέτης δεν είναι μια ιστορία γέννησης, αλλά μια ιστορία επιστροφής. Όχι επιστροφής στο χρόνο, αλλά μια ιστορία επιστροφής στην ανθρώπινη Φύση. Το περίγραμμα μας μορφώνεται από μια σειρά θεριεμένων ενστίκτων και παρορμήσεων, που περιμένουν μια κρίση πανικού για να χυθούν ως ηφαιστιογενής λάβα στο πλαστό περιτύλιγμα μας. Ο πόνος, η θλίψη, και η απόγνωση είναι στοιχεία του ανθρώπινου DNA. Το χρέος μας δεν είναι κάποιος φυγόπονος εξορκισμός τους. Το χρέος μας είναι η συμφιλίωση μας μαζί τους. Χαρακτηριστικά (και αυτοβιογραφικά) λέγεται: "Η κατάθλιψη δεν είναι ασθένεια. Είναι η φυσική αντίδραση του οργανισμού ως προς την πραγματικότητα."




Άλλα δύο υλικά που "δένουν" αυτή τη σύζευξη είναι η "κρυφή ζωή των αστών" του Νίκου Δήμου, όσον αφορά την σεμνοτυφία και τη λατρεία του "τύπου" και του "φαίνεσθαι" του μέσου (μικρο)αστού όπως αυτή εκφράζεται από το μισογυνισμό του Χριστιανισμού της Βικτωριανής εποχής και το "υπέρ πορνογραφίας" του Θανάση Τριαρίδη, όσον αφορά την κοινωνική απομόνωση της ερωτικής πράξης και τον εξοβελισμό της από την Τέχνη ως κάτι το μιαρό, παρά το ότι είναι κάτι το εντελώς φυσιολογικό. Όλα αυτά μέσω μιας υποκριτικής χριστιανικής Ηθικής που μισεί το σώμα και τους χυμούς του, που επιζητεί τον πόνο, την τιμωρία του και την άρνησή του.


Αφιερωμένο λοιπόν το σημερινό θέμα στους ... 5 δράστες: Σίσσυ Δουτσίου, Νίκο Δήμου, Θανάση Τριαρίδη, Γιώργο Ευθυμίου και Lars von Trier.
doctor