Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2007

Μακεδονικό πρόβλημα [;]








Βλέπω κάθε ημέρα στα κανάλια το ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο ενημέρωσης (πόσο μάλλον εμβάθυνσης) όσον αφορά το θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ το οποίο νομίζω «παίζει» στην επικαιρότητα περισσότερο ως άλλοθι για την ΝΔ ώστε να ξαναπάει σύντομα (τον Μάρτιο λένε) σε εκλογές, παρά ως πολιτικό πρόβλημα (το οποίο έχει ήδη λυθεί, μιας και εκατοντάδες χώρες έχουν ήδη αναγνωρίσει την γείτονα χώρα ως Μακεδονία και εμείς πιστοί στον στρουθοκαμηλισμό μας την αποκαλούμε «Σκόπια»).

Το σημερινό μου θέμα, έχει ως σκοπό μια πιο βαθιά ενημέρωση με παράθεση –αξιόλογων πιστεύω- πηγών της «άλλης πλευράς» που τόσο λίγο ακούγονται στα ΜΜΕ της χώρας μας. Λίγο από αυτό το «λίγο» ήταν στην εξαιρετική εκπομπή «Έρευνα» του Παύλου Τσίμα στο MEGA στις 13/3/2007, έρευνα που έγινε με θέμα το βιβλίο της ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού.

Η εκπομπή επισκέφτηκε την ΠΓΔΜ και συνομίλησε εκτός των άλλων με τον κ. Ντιένκο Μαλέφσκι. Απομαγνητοφωνώ την συνέντευξη που στην εκπομπή βρίσκεται στο παρακάτω χρονικό σημείο: 46:00-47:49. Αφηγείται ο Παύλος Τσίμας:


O Ντιένκο Μαλέφσκι ήταν ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών μετά την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της χώρας της ΠΓΔΜ.
Ήταν εκείνος που βρέθηκε απέναντι στον Αντώνη Σαμαρά στις διαμάχες της εποχής.
«Ήταν μια τραγωδία», μας λέει σήμερα, «που οι πιο μετριοπαθείς πολιτικές δυνάμεις δεν κατάφεραν να φτάσουν τότε σε έναν συμβιβασμό» [1].
Όσο για τον Αλέξανδρο και την θέση του στην ιστορία της χώρας, ο Μαλέφσκι αναγνωρίζει ότι αυτό είναι προϊόν σκοπιμότητας μάλλον, παρά ιστορικής παράδοσης:

«Η ιδέα πως ο Μέγας Αλέξανδρος μας ανήκει ήταν στα μυαλά μερικών περιθωριακών ομάδων μόνο. Ήταν ασήμαντη στα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας μας. Όμως το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι τα παλιά Βαλκανικά Έθνη έχουν μάθει να νομιμοποιούνται μέσω της ιστορίας. Στα Βαλκάνια, για να σε αναγνωρίσουν σαν κράτος πρέπει να έχεις ιστορία δύο χιλιάδες, τρεις χιλιάδες χρόνια.
Αφού λοιπόν μας υποχρεώσατε να εφεύρουμε μια ιστορία, την εφηύραμε!».

Για τον Μαλέφσκι, η χώρα του εξωθήθηκε από την άρνηση του συμβιβασμού της Ελλάδας σε μια παράλογη κούρσα στην ιστορία για να θεμελιώσει παράλογα δικαιώματα σε αυτή:

«Η πίεση που δεχτήκαμε από τον ελληνικό πολιτικό κόσμο, είχε ως αποτέλεσμα να ηττηθούμε εμείς οι μετριοπαθείς και την θέση μας να πάρουν τα ριζοσπαστικά εθνικιστικά στοιχεία.
Αφού λοιπόν δεν μας επιτρέψατε να υπάρξουμε με αξιοπρέπεια ως κράτος δίπλα σας και δεν μας δώσατε τον χρόνο να λύσουμε σιγά σιγά τα προβλήματά μας, τις ιστορικές μας διαφορές, μας υποχρεώσατε να αρχίσουμε να σκάβουμε κι εμείς την ιστορία όσο βαθιά σκάβετε κι εσείς.
Εσείς μας οδηγήσατε στην αγκαλιά των ακραίων εθνικιστών που τώρα λένε πως είμαστε απευθείας απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η αντίδρασή σας ήταν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, σαν να θέλατε να συμβεί αυτό που συνέβη».

***

Με βάση τα παραπάνω, νομίζω ότι η ελληνική αδιαλλαξία (καταστροφική όπως βλέπετε αν διαβάσετε παρακάτω τα όσα παραθέτω στην 1η υποσημείωση) λειτούργησε στους γείτονές μας έτσι ώστε τους συσπείρωσε και τους έκανε να δούνε την ιστορία τους τελείως διαφορετικά, φτιάχνοντας ακόμη πιο τερατώδεις εθνικούς μύθους για να αμυνθούν.
Η αδιαλλαξία της ελληνικής πλευράς λειτούργησε στην ΠΓΔΜ, όπως λειτούργησε στην Ελλάδα ο Fallmerayer [2], ο οποίος εν αγνοία του ένωσε τους έλληνες λογίους και ιστορικούς, οι οποίοι στην προσπάθειά τους να τον αντικρούσουν δημιούργησαν (όπως οι γείτονές μας σήμερα) πιο τερατώδεις εθνικούς μύθους με κυριότερο αυτόν της τρισχιλιετούς συνέχειας του ελληνικού Έθνους [3].

***

Παραθέτω τώρα την άποψη του Παύλου Φιλίποβ Βοσκόπουλου ο οποίος είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας της Ε.Ε.Σ. – Ουράνιο Τόξο και Μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Ε.Ε.Σ.- Ευρωπαϊκό Πολιτικό Κόμμα:

«Θα είναι βέβαια λυπηρό αν οι γείτονες φτιάξουν μια παρόμοια εικόνα-καρικατούρα με αυτήν του ελληνικού εθνικισμού αλλά το ερώτημα που θα μπορούσε να τεθεί είναι: Όπως ακριβώς μια χώρα όπως η δική μας είχε το δικαίωμα να κατασκευάσει τον «εθνικό της μύθο» περί αρχαίας καταγωγής και «ένδοξου παρελθόντος», δεν θα ‘πρεπε να σεβαστεί το δικαίωμα μιας άλλης χώρας να κατασκευάσει τον δικό της εθνικό μύθο με παρόμοια υλικά;» [4]


Τέλος, απευθύνομαι στους «αδιάλλακτους» μάγκες, λεβέντες ελληναράδες που τόσο έχουν βλάψει αυτή τη χώρα:

Όταν είχατε την ευκαιρία αγαπητοί νεοέλληνες να λύσετε το ζήτημα της ονομασίας της γείτονος χώρας, προτιμήσατε την στάση του "τσαμπουκά" και κατεβαίνατε στα συλλαλητήρια ως μαινόμενοι ταύροι με τους παπάδες και τον Παπαθεμελή αυνανιζόμενοι εθνικά και ονειρευόμενοι σύνορα με την Σερβία, ερήμην στοιχειώδους επίγνωσης των προσεκτικών λεπτών διπλωματικών χειρισμών που απαιτούντο εκείνη την εποχή.

Όλος ο εσμός των εθνικιστών και των θρησκόληπτων απέρριπτε οποιαδήποτε αναφορά στον όρο Μακεδονία και η Νέα Δημοκρατία τότε για λόγους καθαρά ψηφοθηρικούς ήγετο και εφέρετο από την μάζα, πράγμα που σοφά δεν έπραξε ο ρεαλιστής κ.Σημίτης έπειτα από λίγα χρόνια στην κρίση των Ιμίων και στους βομβαρδισμούς της Σερβίας.
Την ώρα των συλλαλητηρίων κατέβαιναν σύσσωμα σχολεία, στρατόπεδα, ΚΑΠΗ, έκλειναν τα μαγαζιά και όλοι ΕΣΥΡΟΝΤΟ στους δρόμους για να ικανοποιήσουν τις άρρωστες ορέξεις των εθνικιστών και των παπάδων.
Όποιος δεν συμμετείχε (μεταξύ αυτών και εγώ τότε) εθεωρείτο ως εθνικός μειοδότης και προδότης του Έθνους.
Δεν σας άρεσε το "Σλαβομακεδονία" ούτε το "Βόρειος Μακεδονία", ούτε το "Νέα Μακεδονία"...
Πάρτε τώρα μια ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ σκέτη και με τις υγείες σας...
Να χαίρεστε τους εθνοσωτήρες σας.


doctor

01/11/2007 update!

Ακολουθεί η συνέντευξη που προανέφερα. Thanx Mickey!!!




______________________________________________________


[1]

1) Η πρώτη ευκαιρία μας δόθηκε μετά τρίμηνο από την τότε ΕΟΚ στην καθοριστική Σύνοδο του Μάαστριχτ με την ονομασία "Σλαβομακεδονία" πράγμα που απέρριψε ο έλλην ΥΠΕΞ Σαμαράς, με την θέση τριών όρων εκ των οποίων ο τρίτος "απαγόρευε την χρήση ονομασίας υπονοούσης εδαφικές διεκδικήσεις εναντίον γειτονικού κράτους". Και την μεν προσφορά εδημοσιοποίησε το "Μπι-Μπι-Σι" στις 14 Ιανουαρίου και ο αντίστοιχος "Εκόνομιστ" και ό,τι παραμένει έως τώρα αδιευκρίνιστο είναι αν την ονομασία "Σλαβομακεδονία" απέρριψαν τότε από κοινού Πρωθυπουργός και ΥΠΕΞ Σαμαράς ή αν ο Σαμαράς προκατέλαβε τον Μητσοτάκη "παραλείψας να του τηλεφωνήση" κατά το σχετικό παράπονο του τελευταίου."


2) Η δεύτερη ευκαιρία μας δόθηκε με το "Πακέτο "Πινέιρο" μετά πεντάμηνο (Απρίλιος 1992). Είχαν μεσολαβήσει η κατάρρευση του δόγματος της ενότητος της Γιουγκοσλαβίας, με την αναγνώριση των αποσχίσεων Κροατίας, Σλοβενίας και Βοσνίας, ύστερα από το βλακώδες βέτο του Γερμανού ΥΠΕΞ Γκένσερ, που άνοιξε διάπλατα την πύλη του πολέμου και την αγωνία της Ευρώπης να προλάβη την αποσταθεροποίηση όλων των Βαλκανίων. Αλλά είχε μεσολαβήσει και η ανάφλεξη του Ελληνισμού, που διαδήλωνε ανά την υφήλιο ότι "η Μακεδονία είναι Ελληνική" πράγμα που έδινε το προβάδισμα στο όνομα και όχι στους οποιουσδήποτε όρους οικοδομήσεως εμπιστοσύνης μεταξύ Αθηνών και Σκοπίων.
Εφω και μολονότι η ΕΟΚ δια του προεδρεύοντος Πορτογάλου Πινέιρο μας προσέφερε πακέτο μέτρων κατοχυρωτικών των Ελληνικών θέσεων (όπως τροποποίηση όλων των επίμαχων άρθρων του Σκοπιανού Συντάγματος, δήλωση της Βουλής τους περί ανυπαρξίας μειονότητος στην Ελλάδα κλπ), εντούτοις ο Μητσοτάκης απέρριψε την προσφορά διότι το προτεινόμενο όνομα "Βόρειος Μακεδονία" ήταν χειρότερο από εκείνο της πρώτης προσφοράς (Σλαβομακεδονία). Πράγματι ενώ αυτό απέδιδε την διαμορφωμένη κατάσταση της Τιτοϊκής 40ετίας (με μόνους δυσαρεστημένους τους αλλογενείς Αλβανούς των Σκοπίων) το όνομα "Βόρειος Μακεδονία", καίτοι υποδήλωνε γεωγραφικό χώριο, εντούτοις συνδεόταν με την έννοια διηρημένων εθνών (Κροατία, Βιετνάμ, Ιρλανδία, Γερμανία) τα οποία επιζητούσαν την ενοποίησή τους. Πάντως ότι τα Σκόπια δέχονταν τότε αυτό το όνομα απεκάλυψε ο Μητσοτάκης με συνέντευξή του στην "Μόντ" (9.3.93).


3) Η τρίτη ευκαιρία μας εδόθη τον Ιούνιο 1993 από τους Μεσολαβητές του ΟΗΕ Βάνς και Όουεν. Το πακέτο προσέφερε κάτι λιγότερο από το προηγούμενο Πινέιρο στο κεφάλαιο μέτρων εμπιστοσύνης αλλά ένα νέο όνομα, την "Νέα Μακεδονία".
Αυτό πλέον άρεσε περισσότερο στα Σκόπια, διότι αντί οποιουδήποτε γεωγραφικού προσδιορισμού άφηνε την εντύπωση ότι το νέο κράτος αποτελεί τον κατ' ευθείαν διάδοχο της κλασικής Μακεδονίας ως αυτοτελούς κρατικής οντότητος της Ιστορίας.
Έντονη η δυσφορία στην Αθήνα, η οποία αντιπρότεινε το όνομα "Σλαβομακεδονία" - αυτό που μας είχε προσφερθεί τον Δεκέμβριο 1991 και το απορρίψαμε.
Προ του αδιεξόδου ενεργοποιήθηκε ένα "νον παίηπερ" του Τζούνη (Υφ. ΥΠΕΞ μετά την απόλυση Σαμαρά), το οποίο είχε στο μεταξύ επικυρωθή στην επόμενη Σύνοδο της Λισσαβώνος, με το οποίο εισήγετο η ευρεσιτεχνία της Διπλής Ονομασίας, κατά την οποία τα Σκόπια έχουν έναντι του ΟΗΕ το FYROM (πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας) και στις διμερείς σχέσεις τους με τα 180 κράτη του κόσμου "όποιο όνομα θέλουν" κατά την δήλωση Μητσοτάκη, δηλαδή το Συνταγματικό, με το οποίο έκτοτε έχουν αναγνωρισθή από πλέον των 100 κρατών. Πηγή: Εφημερίδα "Ελληνικός Κόσμος", 10.10.2007

[2] Για τον Fallmerayer βλ.: Η θεωρία του Fallmerayer

[3] Ο Παπαρηγόπουλος συνέγραψε προς αντίκρουση των θεωριών του Fallmerayer στα 1843, το «Περί εποικίσεως σλαυικών τινων φύλων είς την Πελοπόννησον».

[4] Από την ανακοίνωση του εν λόγω κόμματος την 11/10/2007 με τίτλο» ΤΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ...»

Σάββατο 27 Οκτωβρίου 2007

H Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει


Ραφαήλ: Η Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας


O Eric Hobsbawm έγραψε για το "Έθνος" ότι είναι "επινοημένη παράδοση" (invented tradition) [1], o Benedict Anderson, στην ίδια γραμμή πλεύσης, μίλησε για "φαντασιακή κοινότητα" (imagined community) [2], η Anne-Marie Thiesse γράφει ότι "ο εθνικισμός επινοεί την παράδοση που προβάλλεται ως Έθνος" [3] και για να έρθω στα καθ'ημάς, ο Mark Mazower έγραφε:

"Η αδιαφορία των χριστιανών υπηκόων του σουλτάνου για τις εθνικιστικές κατηγοριοποιήσεις εξέφραζε το αίσθημά τους ότι ανήκαν σε μια κοινότητα της οποίας προσδιοριστικό στοιχείο ήταν η θρησκεία και όπου οι γλωσσικές διαφορές μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων είχαν λιγότερη σημασία από την κοινή πίστη τους στην ορθοδοξία"[4].

Αυτά συνέβαιναν έως ότου συγκροτήθηκε σταδιακά η αίσθηση εθνικής ταυτότητας μεταξύ διανοουμένων και ελλήνων της διασποράς, η οποία στην συνέχεια εμφυτεύτηκε στην λαϊκή συνείδηση μέσω της ιδεολογικής χρήσης της ιστορίας και της πλύσης εγκεφάλου.
Το ιδεολόγημα της συνέχειας του ελληνικού Έθνους που κατασκευάστηκε από τον εθνικισμό, χαρακτηρίζεται από βαθύτατες αντιθέσεις, λογικά ολισθήματα, αυθαίρετες συνεπαγωγές και παράδοξες παραδοχές αλλά αυτά είναι συνήθη χαρακτηριστικά των ιδεοληψιών: θρησκόληπτοι εθνικιστές, για να "αποδείξουν" την συνέχεια του έθνους, παραθέτουν τον Γεώργιο Γεμιστό Πλήθωνα, του οποίου οι χριστιανοί έκαψαν δημόσια τα έργα του!!!

Τα "έθνη" που υποτίθεται ότι προϋπάρχουν των κρατών ως πρωτογενείς οντότητες με ρίζες που βυθίζονται στα βάθη ενός μακρινού παρελθόντος, "αφυπνίζονται" σε κάποια στιγμή της ιστορίας και ανακαλύπτουν εκ νέου τη βαθιά κρυμμένη ουσία τους στον ξεχωριστό τρόπο σκέψης τους και ζωής τους, στην κοινή τους γλώσσα και θρησκεία, αλλά και στην ίδια την επιθυμία τους για αυτονομία.

Εδώ, βρισκόμαστε στα βαθιά νερά του εθνικιστικού μυστικισμού, που θεωρεί την συγκρότηση του έθνους ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης ενός δεδομένου πυρήνα ενύπαρκτου σε κάθε έλληνα, ως εκδήλωση μιας πνευματικής ουσίας που μεταβιβάζεται από γενεά σε γενεά, και επομένως ήταν πάντοτε εκεί περιμένοντας να αφυπνισθεί[5].
Μπορεί ο καθένας να πιστεύει ως πραγματικότητα αυτό που θέλει: ακόμη και ότι είναι εξωγήινος ή τα βράδια γίνεται ο σούπερμαν.
Δεν έχει όμως το δικαίωμα να θεωρεί ολόκληρες κοινωνίες επί πολλούς αιώνες-αναφέρομαι στους ελληνόφωνους χριστιανούς που δεν ένιωθαν έλληνες, αλλά χριστιανοί ρωμιοί- ως ευρισκόμενες εν υπνώσει, εν αφασία, σε πλήρη ασυνειδησία, και να θεωρεί εκατομμύρια ανθρώπους ως σχεδόν ηλίθιους και υπνωτισμένους προκειμένου να εξυπηρετήσει το ιδεολόγημά του...
Η φράση "η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει" είναι καθαρά μεταφυσικής/θεολογικής προέλευσης, ουδεμία σχέση έχουσα με την αρχαιοελληνική Λογική, και ειδικά με την ελληνική αντίληψη του χρόνου, του επέκεινα, και της εξέλιξης των πάντων.
Τα έθνη, αφού γεννήθηκαν, μια μέρα θα πεθάνουν διότι "τα πάντα ρει" σύμφωνα με τον Ηράκλειτο και σύμφωνα με την αναπόφευκτη φθορά του χρόνου στα πάντα.
Θα πεθάνουν ως κοινωνικές συσσωματώσεις και ως συμβάσεις μαζικής συμβίωσης, όπως πέθανε παλαιότερα η κοινωνία των πρωτογόνων, οι πόλεις-κράτη, οι αυτοκρατορίες.
"Ποταμώ γαρ, ουκ έστιν εμβήναι δις τω αυτώ" έγραφε ο Ηράκλειτος [6], δηλαδή "δεν μπορείς να περάσεις δύο φορές τον ίδιο ποταμό" γιατί την δεύτερη φορά, ο χρόνος θα έχει δράσει έτσι ώστε και εσύ δεν θα είσαι ο ίδιος αφού θα έχεις μεγαλώσει απειροελάχιστα, τα νερά του ποταμού θα είναι άλλα από αυτά που πέρασες πριν, ο αέρας που αναπνέεις θα είναι διαφορετικός, η θέση του ήλιου λίγο πιο πέρα κ.λπ.

Όμως, η ανατολική μεταφυσική και ο μυστικισμός, η συντριπτική θέση του υπέρλογου έναντι της λογικής, διεπότισαν την σκέψη όλης της Ευρώπης -μέσω του χριστιανισμού φυσικά- με αποκορύφωμα τον Μεσαίωνα, και σήμερα οι νεοέλληνες (λόγω του ότι στα Βαλκάνια δεν έφτασε η Αναγέννηση εξ αιτίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) σκέφτονται χιλιαστικά, μεταφυσικά, προνοιακά, με όρους Δευτέρας Παρουσίας και την Λογική που επινόησε ένας νεκρός σήμερα λαός, την έχουν αποβάλλει από το σύστημα σκέψης τους, την ίδια ώρα που θεωρούν εαυτούς (εδώ και δύο αιώνες) ως φυσικούς απογόνους των αρχαίων ελλήνων ενώ δεν μπορούν να αποδείξουν πρωτίστως ότι είναι τουλάχιστον κοινωνοί της σκέψης των υποτίθεται προγόνων τους...

Οπότε: "η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει". Πετάει η Ελλάδα; Πετάει...
doctor
_____________________________________

[1] Eric Hobsbawm, Terence Ranger, Η Επινόηση της παράδοσης, εκδόσεις Θεμέλιο, 2004. Στο πρωτότυπο, "The invention of Tradition", εκδόσεις Canto. Βλ.επίσης, Ηλία Ιωακείμογλου-Σώτη Τριανταφύλλου "Για τη σημαία και το έθνος", εκδόσεις Μελάνι, σελ.65.

[2] Benedict Anderson, "Φαντασιακές κοινότητες. Στοχασμοί για τις απαρχές και τη διάδοση του εθνικισμού, εκδόσεις Νεφέλη, 1997. Στο πρωτότυπο Imagined Communities, εκδόσεις Verso, 1983.

[3] Anne-Marie Thiesse - La création des identités nationales, Éditions du Seuil, 1999.

[4] Mark Mazower, "Τα Βαλκάνια", εκδόσεις Πατάκη, 2002, στο πρωτότυπο, "The Balkans", The Modern Library, New York,2002.

[5] Ηλίας Ιωακείμογλου-Σώτη Τριανταφύλλου, "Για τη σημαία και το έθνος", εκδόσεις Μελάνι, σελ.68,70.
[6] Ο Ηράκλειτος έμεινε στην ιστορία της φιλοσοφίας ως ο "σκοτεινός" φιλόσοφος λόγω της ερμηνευτικής δυσκολίας των έργων του.

Πέμπτη 25 Οκτωβρίου 2007

Η μεταθανάτια δίκη


Jean-Paul Laurens (1838-1921) Le Pape Formose et Etienne VII ("Pope Formosus and Stephen VII"),1870Concile cadaverique de 897 (The "Cadaver Synod")Musee des Beaux-Arts, Nantes



Ο διάδοχος του Βονιφάτιου Πάπας Στέφανος ΣΤ΄ υπό την επιρροή του Λαμβέρτου και της Αγιλτρούδης, ξέθαψε το πτώμα του εκλιπόντος πάπα Φορμόζου και το υπέβαλε σε μεταθανάτια κρίση το 897 στη σύνοδο της Ρώμης.
Η σορός του εκταφιάστηκε, ντύθηκε με παπικά ενδύματα και κάθισε σε θρόνο για να αντιμετωπίσει τις κατηγορίες που είχε απαγγείλει στο παρελθόν εναντίον του Φορμόζου ο Ιωάννης Η΄.
Ο νεκρός καταδικάστηκε ως ανάξιος του παπικού αξιώματος, του έσκισαν τα παπικά ενδύματα, του απέκοψαν τα τρία δάκτυλα που χρησιμοποιούσε για να ευλογεί και κατόπιν το νεκρό σώμα ρίχτηκε στον Τίβερη.
Αργότερα ανασύρθηκε από ένα μοναχό.
Μετά το θάνατο του Στέφανου ΣΤ΄, το σώμα ενταφιάστηκε ξανά στον Άγιο Πέτρο και οι δίκες αυτού του είδους εναντίον νεκρών απαγορεύτηκαν.
Ωστόσο ο Πάπας Σέργιος Γ΄ (904-911) επανέφερε σε ισχύ την καταδίκη του Φορμόζου.
Ο Σέργιος απαίτησε μάλιστα να ακυρωθούν και όλες οι χειροτονίες επισκόπων που είχαν τελεστεί από τον Φορμόζο, πράξη που συμπαρέσυρε και τις χειροτονίες που είχαν εκείνοι τελέσει με τη σειρά τους και δημιούργησε τεράστια σύγχυση. Αργότερα αποκαταστάθηκε η εγκυρότητα των πράξεων του Φορμόζου.
Η απόφαση του Σέργιου συνεπώς αγνοήθηκε από την εκκλησία.


Κατά τα άλλα, αυτοί είναι οι εκπρόσωποι του Θεού στην γη και οι κήρυκες της αγάπης προς τον πλησίον...


doctor

Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2007

Η "προσφορά" της εκκλησίας και της θρησκείας στην αφύπνιση του Γένους (μέρος B')



Προχωράμε στο δεύτερο μέρος του αφιερώματός μας.
Η σημερινή μας ιστορία αποδεικνύει περίτρανα το «way of think» της εκκλησίας λίγο πριν την Επανάσταση.

Οι οπαδοί της επίσημης εθνικής ιστοριογραφίας η οποία γράφει ότι η εκκλησία και το Οικουμενικό Πατριαρχείο επετέλεσαν εθνικό ρόλο από την επομένη της Αλώσεως, είναι το ίδιο ανιστόρητοι (με την επιστημονική έννοια του όρου) με όσους καταλογίζουν στην εκκλησία ή στο Οικουμενικό Πατριαρχείο έλλειψη εθνικού φρονήματος και λένε ότι ο ρόλος της ήταν αντεθνικός. Και στις δύο περιπτώσεις το λάθος είναι το ίδιο: τα ιστορικά γεγονότα εκείνης της εποχής αναδιατάσσονται και αναλύονται με σημερινές αποκρυσταλλωμένες βεβαιότητες όσον αφορά την λέξη «Έθνος» οι οποίες διατρέχουν αναδρομικά την ιστορία ως αιωνίως υπάρχουσες[1].
Η έννοια "Έθνος" εκείνα τα χρόνια άρχισε σιγά σιγά να αναδύεται στην επιφάνεια, από την γαλλική επανάσταση και μετά.

Πάμε λοιπόν στην σημερινή μας ιστορία, πηγή της οποίας είναι το υπέροχο βιβλίο με τίτλο «Νεοελληνικός Διαφωτισμός» [2] του Π.Κιτρομηλίδη, καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών:

Ιλαρίων Σιναΐτης: Λογοκριτής και επιστάτης του Πατριαρχικού Τυπογραφείου, ανώτερος εκκλησιαστικός αξιωματούχος, που ήταν επιφορτισμένος με τη μορφωτική πολιτική του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Έγινε διαβόητος μεταξύ των οπαδών του Διαφωτισμού για την επίμονη δίωξη των απόψεών τους.
Ο αρχιλογοκριτής εξέδωσε εγκύκλιο το 1821, λίγο πριν την επανάσταση, προσκαλώντας τους «πεπαιδευμένους και σοφούς του γένους» να υποβάλλουν τα έργα τους για έκδοση στο πατριαρχικό τυπογραφείο –μια χειρονομία που θα σήμαινε τόσο ότι αναγνώριζαν την αυθεντία της Εκκλησίας όσο και ότι αποδέχονταν τις κατευθυντήριες υποδείξεις της επίσημης λογοκρισίας. Στη διακήρυξή του ο Ιλαρίων εξήρε τα πλεονεκτήματα του εκδοτικού προγράμματος της Εκκλησίας για τη διαπαιδαγώγηση του γένους, αλλά και προειδοποιούσε ότι το κλειδί της τυπογραφίας έπρεπε να παραμείνει στα σταθερά χέρια των αρχόντων, που θα έλεγχαν με τρόπο ασφαλή τις δραστηριότητές της.

Η εκκλησία τελικά φαινόταν να συνειδητοποιεί ότι , αφού δεν μπορούσε να αναχαιτίσει τον Διαφωτισμό, έπρεπε να προσπαθήσει να προσεταιριστεί τους οπαδούς του.
Αυτή ήταν η πραγματική πρόθεση της νέας πρωτοβουλίας.

Τα βαθύτερα πολιτικά κίνητρα, ωστόσο, γινόταν ολοφάνερα στις ιαχές υπέρ του Σουλτάνου, με τις οποίες ο αρχιλογοκριτής διάνθισε το κείμενό του στο οποίο επευφημούσε ό,τι οι διαφωτιστές θεωρούσαν ως ενσάρκωση του δεσποτισμού, με τα ακόλουθα λόγια:

«Ζήτω ο γαληνότατος και Κραταιότατος ημών ΑΝΑΞ, η Κορωνίς των προκατόχων αυτού μεγάλων Βασιλέων, ο ακριβής φύλαξ της Δικαιοσύνης και της Επιείκειας, ο ευσπλαχνικώτατος και ηρωικότατος ΣΟΥΛΤΑΝ ΜΑΧΜΟΥΤ Β’.
Είη το Κράτος αυτού διαιωνίζον, και θριαμβεύον κατά πάντων των εναντίων.
Η Ιερά αυτού Μεγαλειότης ύστερον από την απαράμιλλον προβλεπτικήν και βαθυνουστάτην πρόνοιαν, δι ης με θάμβος της απανταχόθεν πολιτικής παρατηρήσεως, διοικεί θαυμασίως την θεοφρούρητον ΑΥΤΗΣ Βασιλείαν, καταδιώκουσα παν είδος κακίας, και φιλοτιμούμενη να διακρατήση πανταχού την ευνομίαν, και να αποκαταστήση την αληθή ευδαιμονίαν των υπηκόων ΤΗΣ, επιβραβεύει βασιλικώς και εις τα διάφορα έθνη, άτινα περιθάλπτονται υπό της κραταιάς ΑΥΤΗΣ πτέρυγας, την ελευθερίαν του να συνιστώσι και να καλλιεργώσιν, όσα κοινά καλά αφορώσιν εις την Ηθικήν αυτών ευταξία, εις την βελτίωσιν εκάστου Έθνους, και εις την πρόοδον των ανθρωπίνων γνώσεων.

ΑΥΤΗ προς τοις άλλοις βασιλικοίς καλοίς, οις ελέησε, και ελεεί μεγαλοπρεπώς το ημέτερον Γένος, ενεπιστεύσατο ημίν και τας κλεις μιας κοινής του Γένους Τυπογραφίας, αναστείλασα πρότερον την άλογον ελευθερίαν, και όρον αυτοκρατορικώς επιθείσα, ώστε δυνάμενοι δι’αυτού να καρπούμεθα τα εκ της Τυπογραφίας καλά, να αποφεύγωμεν παν, ό,τι δύναται να συσκιάση την λαμπρότητα της ακραιφνούς ημών υποταγής δια της εκδόσεως βιβλίων αντιφρονούντων»
[3]

Το κοσμοείδωλο της «Ελληνικής Νομαρχίας» κατοπτριζόταν στις σελίδες του Ιλαρίωνος αξιολογικά αντεστραμμένο.
Η διακήρυξη του Ιλαρίωνα διαδόθηκε πλατιά και τυπώθηκε ακόμη και στις σελίδες του τελευταίου τεύχους της Μέλισσας, του ριζοσπαστικότερου ιδεολογικά περιοδικού, που εξέδιδαν οι δημοκρατικοί διανοούμενοι της ελληνικής διασποράς. Το κείμενο του Ιλαρίωνα τυπώθηκε αυτούσιο χωρίς άλλο σχόλιο, εκτός από μια σειρά θαυμαστικά σε παρένθεση.





Ο Διαφωτισμός αναγνωριζόταν πλέον τόσο από τους οπαδούς του όσο και από τους αντιπάλους του ως έκκληση για ριζική κοινωνική αλλαγή και πολιτική επανάσταση.
Ενάντια σε αυτό το αίτημα στέκονταν οι φρουροί της παραδοσιακής τάξης πραγμάτων, που ήθελαν να διατηρήσουν τόσο τις αξίες που θεωρούσαν ιερές, όσο και τα προνόμια και τα κοινωνικά και υλικά πλεονεκτήματα που οι αξίες αυτές δικαιολογούσαν και εξασφάλιζαν.
Πιεσμένοι από την ορμή του Διαφωτισμού, οι οπαδοί της παραδοσιακής τάξης εγκατέλειψαν κάθε πρόσχημα και ταυτίστηκαν ανοιχτά με τον αλλόπιστο δεσποτισμό ως το τελευταίο τους καταφύγιο.

doctor
___________________________________________________

[1] «Η εθνικιστική εκδοχή της ιστορίας συνίσταται σε αναχρονισμούς, αποσιωπήσεις, απόσπαση από τα ιστορικά συμφραζόμενα και, σε ακραίες περιπτώσεις, σε ψέμματα», Eric Hobsbawm, "Για την ιστορία", εκδόσεις Θεμέλιο, 1998.

[2] Σελ.453-456. Το βιβλίο εξεδόθη από το «Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας»:

Βιογραφικό του Π.Κιτρομηλίδη παραθέτω στο 1ο σχόλιο του παρακάτω θέματος:
http://dimitrisdoctor.blogspot.com/2007/09/blog-post.html


[3] Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Μέλισσα» τεύχος Γ’ 1821, σελ.255-256. Οι με κεφαλαία γραμμένες ολόκληρες λέξεις δεν είναι δικές μου, αλλά του ίδιου του κειμένου όπως το παραθέτει ο Π.Κιτρομηλίδης στις σελ.453-454 του προαναφερθέντος βιβλίου του.

Σάββατο 20 Οκτωβρίου 2007

Η "προσφορά" της εκκλησίας και της θρησκείας στην αφύπνιση του Γένους (μέρος Α')


H Xάρτα του Ρήγα

Πόσες χιλιάδες φορές έχουμε όλοι ακούσει τους θρησκευτικούς ηγέτες αυτής της χώρας να κηρύττουν υπερήφανα πόσο η εκκλησία βοήθησε στον ξεσηκωμό του γένους!
Μάλιστα ένας λόγος για τον οποίο το νέο βιβλίο της ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού αποσύρθηκε ήταν ότι δεν έγραφε για την προσφορά της εκκλησίας στην επανάσταση.

Ας δούμε λοιπόν, λίγο πριν την επανάσταση, τι πραγματικά έλεγε η εκκλησία και οι θρησκευόμενοι συγγραφείς:

1) Ο Ρήγας καταδικάστηκε από την Εκκλησία κατά τη διάρκεια της σύντομης αλλά μαχητικής σε αντεπαναστατικές πρωτοβουλίες πρώτης πατριαρχείας του Γρηγορίου του Ε’ (1797-1798).
Σε μια επιστολή του προς τον Μητροπολίτη Σμύρνης, ο πατριάρχης εξέφραζε την ανησυχία του για τη φημολογούμενη εμφάνιση στην εκκλησιαστική επαρχία του Σμύρνης ενός φυλλαδίου με τον τίτλο «Νέα πολιτική διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης» και διέτασσε τον μητροπολίτη να προσπαθήσει με κάθε τρόπο να κατάσχει όλα τα αντίτυπα του φυλλαδίου, που τυχόν κυκλοφορούσαν, και να τα στείλει χωρίς χρονοτριβή στην Κωνσαντινούπολη. Το φυλλάδιο αυτό, έλεγε ο πατριάρχης, «πλήρες υπάρχει σαθρότητος εκ των θολερών αυτού εννοιών, τοις δόγμασι της ορθοδόξου ημών πίστεως εναντιούμενον» [1].

2) Ο μοναχός Κύριλλος Λαυριώτης, γνωστός για την σχέση του με την χρησμολογική παράδοση του 18ου αιώνα καθώς και για την ανάμιξή του σε διάφορα κινήματα κατά του Διαφωτισμού, πανηγύριζε τον αφανισμό του Ρήγα, ως δίκαιη τιμωρία ενός διαταραγμένου πνεύματος [2].
Ρήγας Φερραίος

3) Ενας μοναχός, ο Κύριλλος ο Πατρεύς, έγραφε: «Ο διεφθαρμένος τα φρένα Ρήγας (...) ος εκδούς εγκύκλια γράμματα διεγερτικά κατά των νυν τυράννων άνευ της του Χριστού ευδοκίας, κακώς ως κακός το ζην αποστέρηται, θοίνη προσήκουσα τοις τω ποταμώ Ιστρω ιχθύσι γενόμενος μετά των αυτού συνωμοτών και ύλη της αιωνίου κολάσεως».
Καλώς δηλαδή έγινε τροφή για τα ψάρια του Δούναβη!
Σε γράμμα ενός μητροπολίτη, το 1801, κατηγορούνται ο Ρήγας και οι σύντροφοί του διότι «εσκόπευον να κάμουν επαναστάσεις κατά του κραταιοτάτου Σουλτάνου· αλλ' ο μεγαλοδύναμος Θεός τούς επαίδευσε κατά τας πράξεις των με τον θάνατον οπού τους έπρεπε»[3].

4) Η προτίμηση των νέων φοιτητών για τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό, θορύβησε την εκκλησία.
Σε μια σάτιρα συνταγμένη κατά προσέγγιση στην δεκαετία 1793-1803, με τίτλο «το Φανάρι του Διογένους», η οποία αποδίδεται στον Αγιοταφίτη Αρχιμανδρίτη Αγάπιο Χαπίπη, η ανησυχία του συγγραφέα για την χαλάρωση των ηθών και τη διαστρέβλωση των ηθικών αξιών τον οδήγησε να καταγγείλει ιδέες όπως η ελευθερία και η ισότητα και να επικρίνει τις αρχές και τις κοινωνικές συνέπειες της Γαλλικής Επανάστασης.
Προχώρησε μάλιστα και στην καταγγελία του αυτεπάγγελτου επικριτή της θρησκείας και εμπνευστή της Επανάστασης, του Βολταίρου, στον οποίο καταλογίζει πρωταρχική ευθύνη για την ηθική παρακμή της κοινωνίας [4].

5) Ο ιερομόναχος Αθανάσιος Πάριος, διευθυντής της Σχολής της Χίου, υποστήριζε ότι οι άνθρωποι «ούτε γεννώνται ούτε είναι ελεύθεροι» στην κοινωνία και απέρριπτε το αίτημα της ισότητας, ως εξωπραγματική ψευδαίσθηση.
Η επίθεση κατά του Διαφωτισμού συνεχιζόταν με το έργο του «Αντιφώνησις προς τον παράλογον ζήλον των από της Ευρώπης ερχομένων φιλοσόφων» (1802), στο οποίο καταγγέλονταν η κοσμική παιδεία και ο νεότερος πολιτισμός ως οι κύριες πηγές ηθικού κινδύνου για τις χριστιανικές ψυχές.
Προειδοποιούσε ότι ήταν θλιβερή η στάση των νέων φιλοσόφων που περιφρονούσαν την σοφία των Πατέρων της Εκκλησίας και επιζητούσαν να αναστήσουν του αρχαίους (σ.σ. έλληνες) ή υιοθετούσαν θεωρίες ασεβών ευρωπαίων στοχαστών, όπως ο Καρτέσιος, ο Αμήτριος, ο Ρουσσών, ο Βολτάριος […].
Το κείμενο υποστήριζε στην συνέχεια ότι η κοσμική γνώση, επειδή υπέσκαπτε την πίστη, ήταν επιζήμια για την ανθρώπινη ευτυχία.
Όσο για την συνήθεια των πλουσίων εμπόρων να στέλνουν τα παιδιά τους να σπουδάζουν στην Ευρώπη, έγραφε ο Πάριος:
«καθώς φαίνεται, η πλεονεξία κοιλίαν έχει, μα αυτία δεν έχει, και ο Κύριος να σας φωτίση, αδελφοί, να αποφασίσητε εις το εξής να ζήτε με αυτάρκειαν, κατά την αποστολικήν παραίνεσιν και ούτω να παύσετε εις το εξής από το να στέλλετε εις τον φανερόν κίνδυνον της απωλείας τα φίλτατά σας τέκνα και να γίγνεσθε εσείς οι ίδιοι ένοχοι του αίματος των ψυχών αυτών. Φεύγετε όσον δύνασθε την Ευρώπην. Και ακόμα και εκείνους οπού έρχονται από την Ευρώπην, ότι οι λόγοι τους ρέουσιν από τα χείλη τους γλυκύτεροι από το μέλι. Μα αλλοίμονον […] τάφος ανεωγμένος ο λάρυγξ αυτών διά […] τας κατά του Θεού βλαφημίας […] και της ακολασίας και ασελγείας τα ρήματα».
Σε γενικές γραμμές οι απόψεις του Αθανάσιου Παρίου απηχούσαν την αυθεντική στάση της Ορθόδοξης Εκκλησίας απέναντι στις προκλήσεις της πολιτισμικής και κοινωνικής αλλαγής στην ελληνική κοινωνία [5].

Ο Ρήγας και ο Κοραής ανασηκώνουν την Ελλάδα

6) Όταν οι λαοί της Ευρώπης ­ γαλβανισμένοι από τα κηρύγματα του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης ­ ξεσηκώνονταν για να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία και την ελευθερία τους, κυκλοφόρησε (1798), ένα φυλλάδιο με την υπογραφή του πατριάρχη Ιεροσολύμων Ανθιμου και με τον τίτλο «Πατρική Διδασκαλία».

«Ο άπειρος εν ελέει και πάνσοφος ημών Κύριος, δια να φυλάξη αλώβητον την αγίαν και ορθόδοξον πίστιν ημών... ήγειρεν εκ του μηδενός την ισχυράν αυτήν βασιλείαν των Οθωμανών... δια να είναι εις μεν τους Δυτικούς ωσάν ένας χαλινός, εις δε τους Ανατολικούς ημάς πρόξενος σωτηρίας». Ετσι μαθαίνουμε γιατί κυριεύθηκε το χριστιανικότατο Βυζάντιο απ' τους Τούρκους: για να σωθεί ο Χριστιανισμός!

Αλλά «ο Διάβολος εμεθοδεύθη... μίαν άλλην πονηρίαν και απάτην ξεχωριστήν, δηλαδή το νυν θρυλλούμενον σύστημα της ελευθερίας... που είναι ένα δέλεαρ του διαβόλου και φαρμάκι ολέθριον, δια να κατακρημνίση τους λαούς εις την απώλειαν και την ακαταστασίαν...».

«Αδελφοί... κλείσατε τα αυτία σας και μη δώσετε καμμίαν ακρόασιν εις ταύτας τας νεοφανείς ελπίδας της ελευθερίας... που είναι εναντίαι εις τα ρητά της θείας Γραφής και των αγίων Αποστόλων, οπού μας προστάζουν να υποτασσόμεθα εις τας υπερεχούσας αρχάς, όχι μόνον εις τα επιεικείς αλλά και τας σκολιάς, δια να έχωμεν θλίψιν εις αυτόν τον κόσμον και να παραστήσωμεν καθαράς τω Χριστώ τας αισθήσεις ημών...».

«Παντού το φαντασιώδες αυτό της ελευθερίας σύστημα του πονηρού επροξένησε πτωχείαν, φόνους, ζημίας, αρπαγάς, ασέβειαν τελείαν και ανωφελή μεταμέλειαν»... ­ ενώ η δουλεία, όπως είναι πασίγνωστο, χαρίζει πλούτη, ασφάλεια, μακροβιότητα, γαλήνη, ευσέβεια, ψυχική σωτηρία...
Και η «Π.Δ.» καταλήγει: «Φυλάξατε στερεάν την πατροπαράδοτόν σας πίστιν και, ως οπαδοί του Χριστού, απαρασάλευτον την υποταγήν εις την πολιτικήν διοίκησιν» (την τουρκική, φυσικά, όχι την ελληνική, που ­ κατά τους επιγόνους του μακαριστού Ανθίμου ­ είναι «άθρησκη» και «αντίχριστη») [6].

doctor


__________________________________________________


[1] Γ. Παπαδόπουλος και Α. Αγγελόπουλος, Τα κατά τον […] Πατριάρχην Γρηγόριον Ε’, τομ.Β’, Αθήνα 1866, σελ.498-499. Π.Κιτρομηλίδη, καθηγητή πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Νεοελληνικός Διαφωτισμός», Μ.Ι.Ε.Τ., σελ.428.
Βλ. επίσης: « Η άδικη κρίση του Ιωάννου Φιλήμονος για τον επαναστάτη Ρήγα Βελεστινλή» του Δ.Καραμπερόπουλου, δρ.Ιστορίας της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, περιοδ.Θεσσαλικό Ημερολόγιο, Λάρισα 2000, σελ.257-272:
http://www.karaberopoulos.gr/karaberopoulos/rhigas/15.asp

[2] Για τις αιτιάσεις του Κυρίλλου Λαυριώτη κατά του Ρήγα, βλ. Asterios Argyriou, “Les exégèses grecques de l’Apocalypse à l’époque turque (1453-1821)”, Θεσσαλονίκη 1982, σελ.626-631. . Π.Κιτρομηλίδη ο.π., σελ.429.

[3] Αντ. Λιάκος, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών «Ο δημοκρατικός πατριωτισμός του Ρήγα, 200 χρόνια από τη δολοφονία του επαναστάτη Βελεστινλή, εφημ. «το Βήμα», 28/06/1998.
http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=12487&m=B01&aa=1

[4] «Επάνοδος, ήτοι Το Φανάρι του Διογένους», Ερμούπολη 1839. Για την πατρότητα του κειμένου της σάτιρας, βλ. Κ.Θ. Δημαράς, «Βιογραφικά Αγαπίου Χαπίπη», Προσφορά εις Στίλπωνα Κυριακίδην, Θεσσαλονίκη 1953, σελ.168-182 (αναδημοσίευση: Κ.Θ. Δημαράς, Ιστορικά Φροντίσματα, Αθήνα 1992, σελ.103-112).

[5] «Αντιφώνησις προς τον παράλογον ζήλον των από της Ευρώπης ερχομένων φιλοσόφων», Τεργέστη 1802, σελ.14-29, 29-33, 34-43, 116,139. Π.Κιτρομηλίδη, ο.π. σελ.439-442.

[6 ] «Θεοκρατίας διδασκαλίες», Μάριος Πλωρίτης, Εφημ. «το Βήμα», 25/06/2000:
http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=12972&m=B02&aa=2

Τρίτη 16 Οκτωβρίου 2007

Πορφύριος




"Όλα όσα έγραψε, παρασυρμένος από την τρέλα του, ο Πορφύριος κατά της ευσεβούς θρησκείας των Χριστιανών, σε οποιουδήποτε τα χέρια κι αν βρίσκονται, να δοθούν στην πυρά. Δεν επιθυμούμε να φθάνουν στα αυτιά των ανθρώπων συγγράμματα που προκαλούν την οργή του Θεού και εγκληματούν σε βάρος των ψυχών". [1].

Το παραπάνω αυτοκρατορικό διάταγμα εκδόθηκε το 448 μ.Χ.
Η εφαρμογή του ξεπέρασε το γράμμα αν όχι και το πνεύμα του: ρίχτηκαν στην πυρά όχι μόνο όλα τα αντίγραφα του περιβόητου δεκαπεντάτομου έργου «Κατά Χριστιανών», μα και όλα τα έργα των ίδιων των χριστιανών απολογητών που παρέθεταν (!) αποσπάσματά του ώστε να το αντικρούσουν.
Χάθηκαν όλα πλην ενός: το 1867, βρέθηκε στην Αθήνα το –γνωστό από το Μεσαίωνα ακόμα και κατόπιν εξαφανισμένο[2]- έργο «Αποκριτικός προς Έλληνας» του χριστιανού κατηχητή –ίσως και επισκόπου Μαγνησίας- Μακαρίου Μάγνητος.

Σε αυτό το τυχαίο εύρημα και παρ’ ότι το σύνολο σχεδόν του έργου αυτού του μεγάλου φιλοσόφου χάθηκε λόγω της μισαλλοδοξίας και του άσβεστου μίσους του χριστιανισμού απέναντι σε οτιδήποτε διαφορετικό υπήρχε τότε, μπορεί κανείς να διαβάσει πόσο μεγάλη είναι η δύναμη της ελληνικής φιλοσοφίας και πόσο εύκολα αντιμετωπίζει τον άκρατο μυστικισμό και την φαντασιοπληξία της ιουδαϊκής αίρεσης, του χριστιανισμού.

Ο Πορφύριος, είχε επικεντρωθεί σε έναν Θεό ασώματο, αμετάβλητο και αόρατο – σε μια έννοια Θεού που δεν χρειάζεται θυσίες ούτε προσευχές [3].
Ο Πορφύριος είναι πλήρως απογοητευμένος από την αποτυχία της Ρώμης να αναχαιτίσει τη διάδοση μιας επικίνδυνης δεισιδαιμονίας.
Η θρησκεία του χριστιανισμού δεν έχει λογική βάση για τον Πορφύριο και οι νεοφώτιστοι χριστιανοί καλούνται να δεχτούν την νέα θρησκεία με τυφλή πίστη γενόμενοι έτσι ηθικά ανάπηροι.
Τέλος, επικεντρώνει την πολεμική του στις κραυγαλέες ασυμφωνίες των ευαγγελιστών μεταξύ τους: ο Μάρκος παραθέτει ένα απόσπασμα από τον Μαλαχία και το αποδίδει στον Ησαΐα (Μάρκος 1.2). Ο Ματθαίος αποδίδει στον Ησαΐα ένα στίχο που ανήκει στον 77ο Ψαλμό κ.λπ.

Από το έργο του Πορφύριου «κατά Χριστιανών» , που βρέθηκε τυχαία όπως είπαμε, και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Θύραθεν» [4], παραθέτω ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα, σχετικό με την ανάσταση των σωμάτων:

Περί Αναστάσεως των σωμάτων.

"Ας μιλήσουμε πάλι για την ανάσταση των νεκρών. Για ποιο λόγο να κάνει τέτοιο πράγμα ο Θεός; Γιατί να ακυρώσει με τόση ευκολία τους νόμους του που ορίζουν την αλληλοδιαδοχή των όντων και τη διατήρηση και μη εξαφάνιση των ειδών, και να θέσει εξ αρχής και να διατυπώσει άλλους νόμους;
[…] Συνεπώς θα ήταν παράλογο να επακολουθήσει η ανάσταση γενεών ολόκληρων που έχουν πεθάνει. Και μαζί με κάποιον που πέθανε πριν τρία χρόνια να αναστήσει και τον Πρίαμο και το Νέστορα που πέθαναν πριν χίλια χρόνια, και τους άλλους που έχουν πεθάνει ακόμα πιο πριν, από καταβολής του ανθρώπινου γένους.
Κι αν καλοεξετάσει κανείς και το παρακάτω θα βρει ολοσδιώλου ανόητη την ιδέα της αναστάσεως: πολλοί άνθρωποι, βέβαια, έχασαν την ζωή τους στην θάλασσα και τα κορμιά τους φαγώθηκαν από τα ψάρια, κι άλλοι τόσοι έχουν καταβροχθιστεί από τα θηρία και όρνεα.
Πως είναι δυνατόν να επανέλθουν τα σώματά τους;
Ας το ελέγξουμε αυτό λεπτομερώς: κάποιος ναυαγεί, στη συνέχεια τον τρώνε τα μπαρμπούνια, κι οι ψαράδες που έπιασαν και έφαγαν τα μπαρμπούνια κατόπιν σκοτώθηκαν και στη συνέχεια φαγώθηκαν από τα σκυλιά, και τα σκυλιά σαν ψόφησαν φαγώθηκαν εξ ολοκλήρου από κόρακες και γύπες.
Πως λοιπόν θα ξανασυντεθεί το σώμα του ναυαγού που αφανίστηκε περνώντας μέσα από τόσα ζώα;
Και πάλι, ένα νεκρό σώμα που κάηκε στη φωτιά κι ένα άλλο που κατέληξε να φαγωθεί από τα σκουλήκια, πως είναι δυνατόν να ανασυσταθούν και να επανέλθουν στην αρχική τους μορφή;
Μα θα μου πεις, ο θεός είναι δυνατό να το κάνει αυτό, πράγμα που δεν είναι αλήθεια.
Δεν τα μπορεί όλα ο Θεός.
Δεν μπορεί να κάνει ώστε να μην έχει γεννηθεί ο ποιητής Όμηρος και να μην έχει γίνει η άλωση της Τροίας. Δεν θα μπορούσε, το δύο πολλαπλασιαζόμενο να το κάνει πέντε ενώ είναι τέσσερα, ακόμα και να το ήθελε» [5]

doctor
__________________________

[1] «Θεσπίζομεν πάντα, όσα Πορφύριος υπό της εαυτού μανίας ελαυνόμενος κατά της ευσεβούς των Χριστιανών θρησκείας συνέγραψε, παρ’οιωδήποτε ευρισκόμενα πυρί παραδίδοσθαι. Πάντα γαρ τα κινούντα τον Θεόν εις οργήν συγγράμματα και τας ψυχάς αδικούντα ουδέ εις ακοάς ανθρώπων ελθείν βουλόμεθα».
2] Ο «Αποκριτικός» χάθηκε στην Βενετία, στα μέσα του 16ου αιώνα, προτού ξαναβρεθεί στην Αθήνα, 3 αιώνες αργότερα. Ο «Αποκριτικός» γραμμένος σε διαλογική μορφή, παρέθετε την αντιχριστιανική επιχειρηματολογία ενός Έλληνα εθνικού φιλοσόφου που σήμερα θεωρείται επιστημονικά βεβαιωμένο ότι είναι ο νεοπλατωνικός Πορφύριος.
[3] Βλ. Πορφυρίου «περί αποχής εμψύχων» 2.37: «ο μεν πρώτος Θεός ασώματος τε ων και ακίνητος και αμέριστος και ούτε εν τινι ων ουτ’ ενδεδεμένος εις εαυτόν, χρήζει ουδενός των έξωθεν».
[4] Πληροφορίες για το βιβλίο και τον Πορφύριο: http://www.thyrathen.gr/book.php?id=75

[5] Πορφύριος, «κατά Χριστιανών», εκδόσεις Θύραθεν, 5η έκδοση, σελ.133-134.

Κυριακή 14 Οκτωβρίου 2007

Ο Αρβανίτικος Πύργος- Ελλάς Τουρκία συμμαχία



Με τον αφανισμό των Αλβανών συνάπτεται και η ονομασία Αρβανίτικος Πύργος.
Μετά την εξόντωση των Αλβανών στο Ναύπλιο, ο Τζεζαερλής έστειλε «μπουγιουρδιά» στους εναπομείναντες Αλβανούς και τους κάλεσε να εκκενώσουν το Μοριά.
Όμως ο αρχηγός των Αλβανών στην Τρίπολη, Μούρτο Άμζα, κράτησε περιφρονητική στάση, όπως λέει το παλιό ναυπλιακό άσμα.
Έτσι, ο Τζεζαερλής αποφάσισε να τον χτυπήσει.
Συνεννοήθηκε με τους κλέφτες του Μοριά, αφού συναντήθηκε μαζί τους στους Μύλους στις 28/5/1779.
Τις διαθέσεις των Ελλήνων και των Τούρκων έναντι των Αλβανών εκφράζει παραστατικά το ακόλουθο δημοτικό:

Να κάνουμε το ένα μας
και τούρκοι και ραγιάδες
τον τόπο να παστρέψουμε
από τους αρβανιτάδες

(Λαμπρυνίδης, “Η Ναυπλία», σελ.306).

Περίπου 3.000 κλέφτες ενίσχυσαν το στρατό που βάδισε κατά της Τριπολιτσάς. Οι Αλβανοί υπέστησαν πανωλεθρία.
Ο Τζεζαερλής, σε ανάμνηση της νίκης του, διέταξε να στηθεί τρόπαιο.
Πέντε χιλιάδες (5.000) κεφάλια αλβανών κόπηκαν, γδάρθηκαν και κτίστηκαν με κορασάνι ώστε να σχηματίσουν πυραμίδα.
Η θέση του τροπαίου ήταν σε ένα χωράφι έξω από την Πόρτα του Αναπλιού, του τείχους της Τριπολιτσάς, στο χωριό Μπασιάκος.
Ο Κολοκοτρώνης στη «Διήγησιν των συμβάντων της ελληνικής φυλής» αναφερόμενος στη δράση του πατέρα του Κωνσταντίνου που συμμετείχε στην εξόντωση των Αλβανών, ονομάζει την πυραμίδα πύργο.
Ο Πουκεβίλ όμως που πέρασε από εκεί το 1799 και είδε το κτίσμα που είχε αρχίσει να καταρρέει λόγω της αποκολλήσεως μερικών κρανίων, ονομάζει το κτίσμα «πυραμίδα».
Η πυραμίδα διατηρήθηκε μέχρι το 1806-1807.
Τότε οι αγάδες της Τριπολιτσάς την εξαφάνισαν εντελώς για να μην προσβληθεί ο Βελής, ο γιος του Αλή Πασά, που είχε διοριστεί τότε Μόρα Βαλεσής και κατέβαινε στην Πελοπόννησο.

(Πηγή: Σαράντος Ι. Καργάκος, Αλβανοί-Αρβανίτες-Έλληνες, Δ’ έκδοση, εκδόσεις Σιδέρης, σελ.46-47).
doctor

Τετάρτη 10 Οκτωβρίου 2007

Ο "Αληθής Λόγος" του Κέλσου




Στην Ελλάδα είτε από άγνοια είτε σκόπιμα, καλλιεργήθηκε η εσφαλμένη ιδέα ότι ο Αληθής Λόγος [1] του Κέλσου έχει χαθεί για πάντα.
Και αυτό ενώ ο Αληθής Λόγος, το πρώτο γραπτό έργο υπεράσπισης του ελληνισμού από τον ιουδαϊσμό και τον χριστιανισμό, ήδη έχει εκδοθεί στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης καθώς και στις ΗΠΑ, κι είναι μεταφρασμένος εδώ και πολλές δεκαετίες στα αγγλικά, γερμανικά και γαλλικά.
Ο Αληθής λόγος, γραμμένος το 178 μ.Χ., σώζεται σχεδόν αυτούσιος χάρη στον Χριστιανό κατηχητή Ωριγένη, που προκειμένου να τον αντικρούσει τον παρέθεσε μέσα στο απολογητικό του έργο Κατά Κέλσου, ακριβώς ως είχε.
Ο Κέλσος, εκλεκτικός φιλόσοφος της ύστερης αρχαιότητας, αντλώντας επιχειρήματα από το οπλοστάσιο της ελληνικής φιλοσοφίας και από την ιστορία, δίνει την ελληνική απάντηση σε ένα δόγμα που το θεωρεί προϊόν βάρβαρης σκέψης.
Ο Αληθής λόγος, με το αδιάβλητο κύρος του αρχαιοελληνικού λόγου, έρχεται να ανατρέψει τους μύθους περί ελληνοχριστιανισμού, καταδεικνύοντας με έμφαση το χάσμα ανάμεσα στο Ελληνικό Πνεύμα και τον Χριστιανισμό.

Παραθέτω μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

1) "Οι Χριστιανοί, κολυμπώντας μέσα σε μέγιστη αμάθεια και μη μπορώντας να συλλάβουν τα θεία αινίγματα, κοντά στα άλλα είχαν την ασέβεια να κατασκευάσουν κάποιον αντίπαλο του Θεού, που τον ονομάζουν Διάβολο ή Σατανά στα εβραϊκά.
Είναι βέβαια λογική ολοσδιώλου ανθρώπινη και θνητή και καθόλου συγχωρητέα, το να ισχυρίζεσαι ότι ο μέγιστος Θεός, παρόλο που θέλει σε κάτι να ωφελήσει τους ανθρώπους δεν μπορεί επειδή του κάνει αντίπραξη ο .... αντίπαλος"
2) "Ακόμη είναι ανόητο να πιστεύουν ότι όταν ο Θεός θα ρίξει φωτιά -θαρρείς και είναι κανένας μάγειρας- τότε όλο το υπόλοιπο ανθρώπινο γένος θα κατακαεί και μόνο αυτοί θα απομείνουν..." [σελ.91]
3) "Ισχυρίζονται ότι τα πάντα δημιουργήθηκαν από τον Θεό για χάρη του ανθρώπου, ενώ εμείς υποστηρίζουμε ότι δεν έγιναν και δεν γίνονται, ούτε για χάρη των ανθρώπων ούτε για χάρη των ζώων. Και ούτε είναι έργα του Θεού οι βροντές και οι αστραπές και οι βροχές" [σελ.83]
4) "Σκάρωσαν για λογαριασμό τους την πιο άτεχνη και απίστευτη ιστορία:Κάποιον άνθρωπο τον έπλασε, λέει ο ίδιος ο Θεός με τα χέρια του και φύσηξε μέσα του ζωή, κι ύστερα από το πλευρό του έφτιαξε μια γυναίκα, και μετά τους έδινε παραγγέλματα κι ήρθε ένα φίδι και του' κανε αντίπραξη, και τελικά υπερίσχυσε το φίδι και όχι τα παραγγέλματά του.
Και αυτόν τον ανόσιο μύθο διηγούνται -θαρρείς και απευθύνονται σε τίποτε γριές- που παρουσιάζει έναν θεό αδύναμο από την πρώτη στιγμή: Έναν θεό που δεν στάθηκε ικανός να πείσει ούτε τον ένα και μοναδικό άνθρωπο που ο ίδιος έπλασε.Κατόπιν μιλούν για κάποιον κατακλυσμό .... ατελείωτες και αβασάνιστες παραχαράξεις του μύθου του Δευκαλίωνα" [σελ.78-79].
5) "Ετούτοι όμως, επινοώντας κάθε λογής φόβητρα, προσελκύουν κόσμο στις γραμμές τους τρομοκρατώντας τον με την ιδέα της θείας τιμωρίας ("περί κολάσεως λόγος") [σελ.59]
6) "Εσείς με ποια ΛΟΓΙΚΗ φτάσατε να τον θεωρείτε υιό του θεού;
"Διότι ξέρουμε" θα πείτε "ότι η σταύρωσή του έγινε για να νικηθεί ο άρχοντας του κακού. Τον θεωρούμε υιό του θεού ακριβώς επειδή τιμωρήθηκε".
Ε, και λοιπόν;
Τόσοι και τόσοι άλλοι δεν έχουν τιμωρηθεί, και μάλιστα το ίδιο ατιμωτικά; [σελ.49]"
7) ... και αντίθετα με την ανάστασή του, που θα μπορούσε να δώσει στους ανθρώπους την πιο ισχυρή πίστη, δεν εμφανίζεται παρά μόνο σε μια γυναίκα και στους οπαδούς του και αυτό στα κρυφά.
Τις μέρες που υπέφερε την τιμωρία τον έβλεπε όλος ο κόσμος.
Σαν αναστήθηκε τον είδε μόνο ένας-ενώ έπρεπε να συμβεί το αντίθετο".
doctor
____________________________________________________
[1] Πληροφορίες για το βιβλίο: http://www.thyrathen.gr/book.php?id=73
[2] Πληροφορίες για τον Κέλσο και το έργο του: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AD%CE%BB%CF%83%CE%BF%CF%82

Πέμπτη 4 Οκτωβρίου 2007

Οι «χωρικοί» της Οθωμανικής περιόδου



Πολλά έχουν γραφεί για τους «Ρωμαίους» [1] της «Οθωμανικής Αυτοκρατορίας». Πολλά έχουμε όλοι διδαχθεί από την σχολική ιστορία σχεδόν ως θέσφατα και αξιώματα. Η κοινωνική ομάδα των ρωμαίων αυτοπροσδιοριζόταν με βάση την θρησκεία και παρομοίως προσδιόριζε και την κυρίαρχη ομάδα, τους μουσουλμάνους.

Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι μουσουλμάνοι ήταν πολίτες α’ και οι χριστιανοί β’ κατηγορίας και έτσι η κοινωνική διαστρωμάτωση σε όλο το μήκος και πλάτος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας γινόταν με βάση την θρησκεία.


Οι έννοιες του Έθνους, της εθνικής συνείδησης και κυρίως της εθνικής ανεξαρτησίας είναι μεταγενέστεροι και δεν έχουν σχέση με τους πρώτους αιώνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οπότε η έννοια «τουρκοκρατία» όπως και «υπόδουλο ελληνικό έθνος» εντάσσονται στην αναδρομική θεώρηση της ιστορίας από τους ιστορικούς του 19ου αιώνος και δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.

Η συντριπτική πλειονότητα των ρωμαίων ήταν χωρικοί. Η Ελλάδα εισήλθε στην νέα εποχή ως κατεξοχήν τόπος χωρικών. Μετά την εξαφάνιση της μεσαιωνικής γαιοκτητικής αριστοκρατίας των ελληνικών χωρών και την αντικατάστασή της από Λατίνους και μουσουλμάνους γαιοκτήμονες, ακόμα δε και μετά την άνοδο ελληνικών ηγετικών ομάδων, η Ελλάδα που διαμορφώθηκε ήταν χώρα στην οποία η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων αποτελούσαν χωρικοί.
Όπως όλοι οι χωρικοί της εποχής, οι χωρικοί περνούσαν την βραχεία συνήθως ζωή τους χωρίς να αφήσουν άλλα ίχνη για τον ερευνητή παρά εκείνα που κατέγραφε ο κύριός τους στα φορολογικά του κατάστιχα, καθώς και λίγα τραγούδια, παροιμίες, θρύλους, ευτράπελες ιστορίες και αινίγματα τα οποία έφτασαν έως τις μέρες μας διασκευασμένα από τους λόγιους συλλέκτες τους. Η ιστορία τους προσπερνούσε μάλλον αδιάφορη. Μόνο λίγοι ξένοι περιηγητές και ακόμα λιγότεροι ντόπιοι άφησαν κάποιες εντυπώσεις για τη ζωή των χωρικών της εποχής [2].

Ο Γιώργος Προγουλάκης, διδάκτωρ Οικονομικής Ιστορίας [3 ] γράφει για τους χωρικούς της Οθωμανοκρατίας:

«το προσδόκιμο ζωής δεν ξεπερνούσε τα 30-35 χρόνια, και οι άνθρωποι αυτόν τον χρονικό ορίζοντα είχαν όταν προσπαθούσαν να σκεφτούν το μέλλον τους και να πάρουν αποφάσεις, προφανώς και οικονομικές. Αν ένας εικοσάρης αποφάσιζε να φυτέψει ελιές, για παράδειγμα, ήταν αμφίβολο αν ο ίδιος θα βρισκόταν στη ζωή όταν, έπειτα από 10-12 χρόνια, τα δέντρα θα άρχιζαν να δίνουν καρπό» [4]


Ludwig Lange, Steinbruch zu Penteli, Ιούνιος 1836
Staatliche Graphische Sammlung, Munchen Inv. Nr. 35764


Από τις σποραδικές ειδήσεις που είναι διαθέσιμες και προσιτές, και από τις διάφορες έμμεσες πηγές από τις οποίες είναι δυνατόν να αντληθούν στοιχεία για τον κόσμο των χωρικών της Ελλάδας, διαφαίνεται ένα μωσαϊκό υπανάπτυκτων ως επί το πλείστον και απομονωμένων μεταξύ τους μικρότερων ή μεγαλύτερων οικισμών.
Η είσοδος του επισκέπτη από τα παράλια στη μεσόγειο χώρα ήταν ένα ταξίδι στο μακρινό παρελθόν, σε έναν κόσμο που θύμιζε στον μορφωμένο δυτικό επισκέπτη τις «αφάρκτους» πόλεις του Θουκυδίδη. Οι ανέμελοι και ευτυχισμένοι χωρικοί των ελλήνων και ξένων ρομαντικών συγγραφέων του 19ου αιώνα υπήρχαν μόνο στην φαντασία των συγγραφέων αυτών και στις σελίδες τους.

Το σπίτι του χωρικού, οι στάβλοι, ο αχυρώνας και οι αποθήκες αποτελούσαν ένα ενιαίο σύμπλεγμα οικημάτων όπου άνθρωποι και ζώα συμβίωναν [5], και όπου αποθηκεύονταν τρόφιμα κάθε είδους για τους δίποδους, τετράποδους και φτερωτούς ενοίκους. Η οικογένεια των χωρικών ζούσε όχι σε απόσταση από τα ζώα της, αλλά μαζί τους: Τα μέλη της φρόντιζαν τα ζώα, ήταν εξοικειωμένα με τις συνήθειες και τις οσμές τους.

Ο κόσμος των χωρικών ήταν ένας κόσμος ανασφάλειας, ημίφωτος και σκότους, φόβου και θανάτου.
Η κατοικία τους ήταν καταφύγιο από τα αδάμαστα στοιχεία της φύσης, από τα πνεύματα του έξω και του κάτω κόσμου, από τους λύκους και τους ληστές, από τους γείτονες. Τα παράθυρα ήταν μικρά και σιδερόφρακτα, μικρές και οι πόρτες, με κλειδαριές και αμπάρες.
Το φως των λυχναριών αρκούσε για τα μάτια και τις ασχολίες των χωρικών εντός του οίκου τη νύχτα, για τις εξωτερικές δε ανάγκες αρκούσαν οι δάδες.
Το σκοτάδι άλλωστε περιόριζε στο ελάχιστο τις δραστηριότητες των χωρικών, και η έλευσή του όριζε την εργασία από την ανάπαυση και τον ύπνο.

Τον χειμώνα, όταν μειώνονταν οι δραστηριότητες, περίσσευε λίγος χρόνος το βράδυ πριν τον ύπνο. Η φωτιά στην εστία παρείχε λίγη θαλπωρή στα γηραιότερα μέλη της οικογενείας που κάθονταν κοντά της και εκατέρωθεν.

Ο θάνατος στον κόσμο αυτό ήταν συχνός επισκέπτης.
Οι διάφορες επιδημίες παρέσυραν στο διάβα τους πρώτα τα βρέφη και κατόπιν τα φιλάσθενα και υπερήλικα μέλη της οικογενείας.
Οι υπηρεσίες κάποιου γιατρού δεν ήταν στον κόσμο αυτό ευπρόσδεκτες: ήταν συνδεδεμένες με τον θάνατο, ίσως επειδή ο γιατρός, στις σπάνιες περιπτώσεις που ζητούσαν τις υπηρεσίες του, έφτανε συνήθως με τον ιερέα. Το μαύρο χρώμα του πένθους ήταν το κυρίαρχο χρώμα στην οικογένεια του χωρικού, ιδίως στις γυναίκες και στους υπερήλικες. [6]

Οι μεταγενέστεροι εθνικοί μύθοι προίκισαν τους χωρικούς με ιδιότητες και χαρακτηριστικά που ανταποκρίνονταν όχι τόσο στους ίδιους τους χωρικούς, όσο στις απόψεις των μυθολογούντων γι’αυτούς.
Έτσι, ενώ οι άνθρωποι αυτοί έδιναν καθημερινό αγώνα επιβίωσης απέναντι στην φύση, στους ληστές, στην αυθαιρεσία της άρχουσας μουσουλμανικής τάξης, η εθνική ιστοριογραφία τους παρουσιάζει ως ολοκληρωμένα και φιλοσοφημένα υποκείμενα τα οποία θέλουν να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο, αλλά οι τούρκοι τους το απαγορεύουν!
Προσλήψεις και πρακτικές κοινωνικοποίησης και κοινωνικής ανέλιξης μέσω της μαζικής εκπαίδευσης η οποία εισήχθη αιώνες μετά, στα πρότυπα των δυτικών ευρωπαϊκών χωρών, παρουσιάζονται από την εθνική ιστοριογραφία ως υπάρχουσες σε εποχές που οι έννοιες αυτές ήταν απλά άγνωστες.



Ludwig Lange, Steinbruch zu Penteli, Ιούνιος 1836
Staatliche Graphische Sammlung, Munchen Inv. Nr. 35763


Η κάθετη ανάγνωση της Ιστορίας, δηλαδή με βάση τα σημερινά δεδομένα, τα οποία ανάγονται αυθαίρετα και αναδρομικά στο παρελθόν αποτελεί τον ορισμό της μυωπίας στην ανάγνωση της Ιστορίας.
Ένας λαός κατά 99% αναλφάβητος, το τελευταίο που σκεφτόταν ήταν η παιδεία, αν ήξερε κιόλας τι σημαίνει παιδεία. Η υστέρηση των αγροτικών μαζών και η αδιαφορία για την σχολική εκπαίδευση φτάνει μέχρι σχεδόν την μεταπολίτευση και όσοι έχουν μεγαλώσει στην επαρχία καταλαβαίνουν τι εννοώ.
Κάποια πράγματα που σήμερα είναι αυτονόητα, τότε ήταν αδιανόητα.
Ακόμη και η επικοινωνία μεταξύ των περιοχών ήταν δυσχερής, πόσο μάλλον τα ταξίδια:

«Η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων ελληνικών χωρών ήταν αποτέλεσμα της παραμέλησης των οδών και των γεφυρών, ιδίως του δυτικού τμήματος της αυτοκρατορίας.
Η παραμέληση της συντήρησης του οδικού δικτύου είχε αρχίσει πολύ πριν από την ολοκλήρωση της τουρκικής κατάκτησης και επιδεινώθηκε κατά την περίοδο των μεγάλων πολεμικών συγκρούσεων του 14ου και 15ου αιώνα.

Ολόκληρα τμήματα της αρχαίας ρωμαϊκής αρτηρίας, της Εγνατίας οδού, είχαν αφανιστεί με την πάροδο του χρόνου.
Αλλά και οι οδοί που δεν είχε ακόμη αφανίσει ο χρόνος ήταν ανασφαλείς, ιδίως στις ορεινές τους διαβάσεις, όπου δρούσαν στίφη ληστών.
Χρειάστηκαν αιώνες πολλοί ώσπου να επικρατήσουν συνθήκες που να επιτρέπουν τη σχετικά ασφαλή διακίνηση ανθρώπων και εμπορευμάτων.

Την παραμέληση της αγροτικής υποδομής μαρτυρούσαν οι κατεστραμμένες γέφυρες, οι δρόμοι, οι υδραγωγοί, οι στέρνες και οι νερόμυλοι.
Έλη στις εκβολές των ποταμών και στα παράλια μαρτυρούσαν και αυτά την έλλειψη ενδιαφέροντος της εξουσίας και των εκπροσώπων της για το μέλλον της υπαίθρου χώρας.

Κατά την μακραίωνη απομόνωση των διάφορων περιοχών μεταξύ τους και από τη Δυτική Ευρώπη, και σε συνδυασμό με τη γενική αμάθεια του κόσμου, δημιουργήθηκαν ανθρώπινα σύνολα απομονωμένα το ένα από το άλλο, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και χωρίς την αίσθηση πως συναποτελούσαν όλα μια ανθρώπινη κοινότητα με κοινά πολιτιστικά χαρακτηριστικά, ένα Έθνος» [7]





Η ανισοκατανομή της γης [8], ο κεφαλικός φόρος [9] καθώς και τα υπέρογκα συλλογικά χρέη, είχαν ως αποτέλεσμα, οι χωρικοί να μην έχουν την δυνατότητα να φύγουν από το χωριό τους προκειμένου να αποπληρωθεί το χρέος τους, διότι οι αρχές φοβόνταν ότι οι χωρικοί θα εξαφανιστούν για να γλιτώσουν τα χρέη.
Επίσης, υπήρχε περίπτωση το χωριό που αδυνατούσε να αποπληρώσει το χρέος του, να μετατραπεί σε τσιφλίκι, ή, άλλοτε πάλι, ήταν δυνατόν το ίδιο το χωριό να καταφύγει στην προστασία κάποιου ισχυρού αξιωματούχου, αναλαμβάνοντας να του πληρώνει κάποιο ποσό ή ένα τμήμα της παραγωγής, προκειμένου να αποφύγει τις αυθαιρεσίες τοπικών μικροπαραγόντων.
Ο Αλή Πασάς, κατάφερε να έχει στις αρχές του 19ου αιώνα, 935 χωριά, ο ίδιος ή οι γιοί του [10].

Το ερώτημα που τίθεται από τους υπέρμαχους της αέναης ύπαρξης του ελληνικού Έθνους, είναι το εξής: πως εξηγείται αυτή η μάζα να ξεσηκώθηκε το 1821 αν δεν είχε εθνική συνείδηση;
Το ερώτημα είναι λογικό για κάποιον που δεν έχει εγκύψει, δεν έχει μελετήσει ενδελεχώς πέραν της σχολικής και καθεστωτικής ιστορίας.
Το πώς αυτή η μάζα εξαναγκάστηκε να πολεμήσει, υπό ποίες απειλές και εκβιασμούς, το είχα αναλύσει σε προηγούμενο θέμα [11].

Από εκεί, και αντί επιλόγου:

«… Ο δε της ξηράς Έλλην, είχε ερριζωμένον τον φόβον εις την καρδίαν του, του Τούρκου, ον διέδωσεν ο πατήρ αυτού, ο πάπους και ο προπάπους του.
Δια να τον πείσουν όθεν οι νοήμονες ν’αδράξη όπλα, μύρια ψεύδη έπρεπε να του επιπορεύσουν: πότε του έλεγον, ιδού οσονούπω πλάκωσαν στρατοί από την Ευρώπην, πότε δε από την Ρωσσίαν, ή άλλο μέρος.
Και όταν εφαίνοντο παραπλέοντα πλοία εμπορικά εις την θάλασσαν, του έλεγον: ιδού, τα βλέπεις; εδώ έρχονται, μας φέρνουν στρατόν, πολεμοφόδια, τροφάς κ.λπ.

Δια να δοκιμάσω ένα πεφοβισμένον χωρικόν, έθεσα έμπροσθέν του φονευμένον Τούρκον και του είπον να τον κτυπήση με την μάχαιραν. Αλλ’αυτός τρέμων, δεν ετόλμησε. Πολλάκις οι κινούντες τα όπλα σωματάρχαι, έθετον έμπροσθεν των χωρικών αιχμαλώτους δεμένους τούρκους, δια να συνηθίζουν να φονεύουν αυτούς, δια να εξαλειφθή ο ερριζωμένος φόβος των» [12].

doctor
________________________________________________________-

[1] Θα μου επιτρέψετε να χρησιμοποιώ τους σωστούς ιστορικούς όρους, δηλαδή αντί του όρου «έλληνες» τον όρο «ρωμαίος», αντί του όρου «τούρκος» τον όρο «οθωμανός», και αντί της «τουρκοκρατίας» την «οθωμανοκρατία» μιας και έτσι αυτοχαρακτηρίζονταν και αυτοπροσδιορίζονταν τότε αυτές οι κοινωνικές ομάδες.
Οι όροι «έλληνες» και «τούρκοι» είχαν διαφορετικές έννοιες τότε.
Ο «έλληνας» ήταν ο ειδωλολάτρης, ο άπιστος για τους ρωμαίους, και ο «τούρκος» σήμαινε τον άξεστο και τον απολίτιστο για τους οθωμανούς.
Ο Βλάσης Αγτζίδης, στο βιβλίο του «Έλληνες του πόντου, σελ. 54, Ελληνικές Εκδόσεις Α.Ε., αναφέρει χαρακτηριστικά:
«…χάθηκε τελείως η αίσθηση του ανήκειν στην τουρκική ομάδα και σταδιακά άρχιζε να δεσπόζει η αίσθηση του ανήκειν στο κυρίαρχο θρησκευτικό δόγμα. Έτσι, τα τούρκικα πολιτιστικά χαρακτηριστικά θεωρούνταν υποδεέστερα και οι μουσουλμάνοι διανοούμενοι που προέρχονταν από εξισλαμισμένες εθνικές ομάδες, άρχισαν να αναπτύσσουν απέχθεια προς όσους ανήκαν στο έθνος των Τούρκων. Η υποτίμηση των Τούρκων ως πολιτικό φαινόμενο παρατηρήθηκε για πρώτη φορά τον δέκατο αιώνα, όταν η τουρκική δυναστεία των Καραχανιδών απέβαλε το τουρκικό ένδυμα για να ενδυθεί το περσικό.
Η λέξη τούρκος άρχισε έτσι να σημαίνει για τους χριστιανούς αποκλειστικά τον μουσουλμάνο. Δημιουργήθηκε μάλιστα αντίστοιχο ρήμα (τουρκεύω) για να δηλώσει τον εξισλαμισμό, τη μεταστροφή προς το μουσουλμανικό δόγμα.
Η χρησιμοποίηση των όρων «έλληνες», «Ελλάδα» και «τούρκοι» από τις πηγές που παραθέτω ελπίζω να μην επιφέρει κάποια σύγχυση.

[2] Θ.Βερέμης-Ι.Κολιόπουλος, Ελλάς η σύγχρονη συνέχεια, εκδόσεις Καστανιώτη, σελ.154.

[3] Ο Γιώργος Προγουλάκης γεννήθηκε στα Χανιά το 1958. Φοίτησε στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών από το οποίο και έλαβε διδακτορικό δίπλωμα με ειδίκευση στην Οικονομική Ιστορία. Το 2003 δημοσίευσε την μονογραφία «Ανάμεσα στην τιμή και το χρήμα: Η Κέρκυρα στα χρόνια της αγγλικής κυριαρχίας (1814-1864). Άλλες δημοσιεύσεις: «Στρατηγικές ιδιοποίησης του πλεονάσματος. Από τις προσωπικές πρακτικές στους φορείς των οικονομικών λειτουργιών» Μνήμων, τ.20 Αθήνα 1998. «Οικονομία και φόβος: από την αφορία στην καταχρέωση», στο «Οι συλλογικοί φόβοι στην ιστορία, εκδ.Κ.Ν.Ε.-Ε.Ι.Ε., Αθήνα 2000. «Παραγωγή, γαιοπρόσοδος, κερδοφορία του χρήματος στα εδάφη του Αλή Πασά», Τα ιστορικά τχ.32 Ιούνιος 2000. «Οι έλληνες ιστορικοί και το πρόβλημα της εκβιομηχάνισης μεταξύ των δύο πολέμων» στο Ιστοριογράφημα της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας, 1833-2002, εκδ.Κ.Ν.Ε.-Ε.Ι.Ε., Αθήνα 2004.

[4] «Η Αγροτική Οικονομία κατά την οθωμανική περίοδο», όπως περιέχεται στον 8ο τόμο της «Ιστορίας των Ελλήνων» των εκδόσεων ΔΟΜΗ, σελ.562.

[5] Η εικόνα αυτή παρέμεινε στον ευρύτερο χώρο μέχρι σχεδόν την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Ο Ευάγγελος Χρ. Αυδίκος, διδάκτωρ Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Παν/μίου Ιωαννίνων και Καθηγητής Λαογραφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, στο βιβλίο του «Από την Μαρίτσα στον Έβρο», σελ.49, γράφει για τα σπίτια των αρβανιτόφωνων του Έβρου μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών:

«Το σπίτι αυτό είναι κοινό για ανθρώπους και για ζώα. Αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο- το μπροστινό- είναι το κυρίως σπίτι. Είχε δύο δωμάτια με δύο παράθυρα το καθένα. Ενδιάμεσα βρίσκεται ένας διάδρομος που οδηγεί στο δεύτερο τμήμα του σπιτιού, όπου εκεί συνυπήρχαν το κελάρι με το σταύλο. Αρχικά, η δίοδος των ζώων γινόταν από την κύρια είσοδο. Αργότερα, οι ιδιοκτήτες άνοιξαν μια πλάγια είσοδο, ώστε να ξεχωρίσουν τους δύο κόσμους, τον ανθρώπινο και τον ζωικό. Βλ. επίσης και Γ. Μέγα «Θρακικαί Οικήσεις. Συμβολή εις την έρευναν της βορειοελλαδιτικής αγροτικής οικίας», Επετηρίς του Λαογραφικού Αρχείου, 1 (1939), σσ.5-49. Πβ. Στ.Ήμελλου, Ζητήματα παραδοσιακού υλικού βίου, Αθήνα 1993, σσ.30-39.

[6] Θ.Βερέμης-Ι.Κολιόπουλος, Ελλάς η σύγχρονη συνέχεια, εκδόσεις Καστανιώτη, σελ.158-159.

[7] ο.π. σελ.33-34.

[8] Στην Πελοπόννησο οι χριστιανοί, αν και αποτελούσαν το 85% του πληθυσμού, κατείχαν μόλις το 33% της γης, κατά μ.ο. 3 στρέμματα ανά κεφαλή, ενώ οι μουσουλμάνοι είχαν στην διάθεσή τους 63 στρέμματα.. «Η Αγροτική Οικονομία κατά την οθωμανική περίοδο», όπως περιέχεται στον 8ο τόμο της «Ιστορίας των Ελλήνων» των εκδόσεων ΔΟΜΗ, σελ.565.

[9] «Ο κεφαλικός φόρος δημιουργούσε τρεις παρενέργειες: α) επειδή ήταν συλλογικός, δηλαδή για την καταβολή του ήταν υποχρεωμένοι όλοι οι κάτοικοι του χωριού, σε περίπτωση μείωσης του πληθυσμού επιβάρυνε όσους είχαν απομείνει, αυξάνοντας έτσι το φορολογικό τους βάρος. Αν η μείωση του πληθυσμού ήταν αξιοσημείωτη, και άρα το φορολογικό βάρος αυξανόταν σημαντικά, ακολουθούσαν και οι εναπομείναντες τον δρόμο της φυγής, με αποτέλεσμα χωρικά ή και ολόκληρες περιοχές να ερημώνονται. […]», ο.π. σελ.569.

[10] ο.π. σελ.564.

[11] Η εθνική συνείδηση και συναίσθηση των επαναστατών του 1821:
http://dimitrisdoctor.blogspot.com/2007/04/1821.html

[12] Απόσπασμα από το «Απάνθισμα του ιστορικού αγώνος των Ελλήνων» του Κάρπου Παπαδόπουλου. Γράφτηκε στο Μεσολόγγι το 1858.