«Ποτέ Αλβανοί να μη πολεμήσετε κατά της Ελλάδος` αν θελήση ο Σουλτάνος, ας πολεμήση` αν έλθη στρατός ελληνικός εις τα μέρη μας, σεις να προσκυνήσετε και να μείνητε με τους Έλληνας. Αν σας δώση ο Σουλτάνος όπλα και πολεμοφόδια δια να πολεμήσετε κατά των Ελλήνων, να μη το δεχθήτε, διότι θα πάθητε ό,τι έπαθαν οι Βόσνιοι με την Αυστρίαν. Θα σκοτωθήτε, θα σκλαβωθούν τα γυναικόπαιδά σας, και θα δημευθή η περιουσία σας. Οι Έλληνες έχουν καλούς νόμους και να μείνητε με αυτούς. Ελπίζω δε να ζήσετε (…) Την ευχήν μου να έχητε όλοι να μη πολεμήσετε κατά των Ελλήνων» [1].
Το παραπάνω απόσπασμα βρίσκεται στον επίλογο της διαθήκης του Αβδούλ Μπέη Σελίμη του Δελβίνου.
Ο αλβανικός εθνικισμός έφερε την προτελευταία εθνογένεση στα Βαλκάνια (με τελευταία αυτή των σλαβομακεδόνων) και όπως όλοι οι εθνικισμοί, στηρίχθηκε στην αρχαιότητα[2], θεωρώντας τους Αλβανούς ως απογόνους των Ιλλυριών. Μια ιστορική ανασκόπηση όμως των τελευταίων αιώνων έχει να δώσει πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα. Η υπό εξέταση εποχή εκτείνεται από την εποχή της Επανάστασης του 1821 μέχρι την ίδρυση του αλβανικού κράτους (1913). Ως αρχή βέβαια θα μπορούσαμε να πάρουμε και το σχέδιο του Θ.Κολοκοτρώνη το οποίο σκόπευε στην ίδρυση μετά την Επανάσταση δίγλωσσου (ελληνικά-αλβανικά) και δίθρησκου (χριστιανισμός-μωαμεθανισμός) κράτους με σημαία που θα είχε πάνω της τον σταυρό και την ημισέληνο[3].
Το 1822, η επαναστατική κυβέρνηση των Ελλήνων επεδίωξε συμφωνία «μετά των Αλβανών Χριστιανών και Τούρκων (δηλ.μουσουλμάνων)» μέσω των Σουλιωτών με απώτερο σκοπό την εισχώρηση του αλβανικού εδάφους στην Ελλάδα. Η υπ’αρ. 1387/12.5.1822 απόφαση της Προσωρινής Διοίκησης της Ελλάδος ξεκινά ως εξής: «Επειδή η Αλβανία είναι μέγα και ουσιώδες μέρος και η ένωσίς της με την Επικράτειαν της Ελλάδος ειμπορεί να φέρη τα πλέον καλά αποτελέσματα […]» [4].
Κατά την διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, περί τους 2.000 μωαμεθανοί Αλβανοί έλαβαν μέρος στο πλευρό των επαναστατών, με δικούς τους αρχηγούς. Συγκινητική είναι η αναφορά που υπέβαλε στο Βουλευτικόν, τον Οκτώβριο του 1827, ένας από αυτούς, ο Μουσταφάς Γκέκας, ζητώντας ηθική και υλική ενίσχυση, για να μπορέσει να συνεχίσει τις υπηρεσίες του στον Αγώνα:
Προς την Σ.Βουλήν,
«Η τυραννία και το απάνθρωπον των ομοθρήσκων μου Μουσουλμάνων, και τα μεγάλα δίκαια του δεινοπαθούντος Ελληνικού λαού, όστις βεβαρυμένος από την πολυχρόνιον δουλείαν απεφάσισε το 1821 έτος το χριστιανικόν, να αποτινάξη τον ζυγόν, επειδή με εκίνησαν εις οίκτον και συμπάθειαν, απεφάσισα και εγώ να συναποθάνω με τους Έλληνας.
[…] Εν ενί λόγω, εδούλευσα την Ελλάδα και δουλεύω απ’αρχής του αγώνος της, συνευρισκόμενος και συναγωνιζόμενος με τους επισήμους της στρατηγούς. Καθ’όλας δε τας μάχας, εις ας συμπαρευρέθην, δις επληγώθην, των οποίων η επικινδυνοτέρα εστάθη, η συμβάσα μοι εις Πειραιά πληγή. Εις όλον δε το διάστημα δεν έλαβον από το ελληνικόν έθνος οβολόν διά μισθόν, εκτός των πεντακοσίων γροσίων δοθέντων μοι προλαβόντως χάριν περιθάλψεως παρά της Σ.Κυβέρνήσεως. Και εξώδευσα όλως εξ οικείων μου γρόσια ένδεκα χιλιάδας, από τα οποία μου ευρέθησαν βενέτικα φυλαγμένα από τον καιρόν της Τουρκίας εις το κεμέρι μου. […] αι εκδουλεύσεις μου είναι αποδεδειγμέναι και αναντίρρητοι, να μοι δοθώσιν ενδεικτικά έγγραφα, ότι εδούλευσα την Ελλάδα πιστώς και ως θετός της υιός[…]
[…] Εν ενί λόγω, εδούλευσα την Ελλάδα και δουλεύω απ’αρχής του αγώνος της, συνευρισκόμενος και συναγωνιζόμενος με τους επισήμους της στρατηγούς. Καθ’όλας δε τας μάχας, εις ας συμπαρευρέθην, δις επληγώθην, των οποίων η επικινδυνοτέρα εστάθη, η συμβάσα μοι εις Πειραιά πληγή. Εις όλον δε το διάστημα δεν έλαβον από το ελληνικόν έθνος οβολόν διά μισθόν, εκτός των πεντακοσίων γροσίων δοθέντων μοι προλαβόντως χάριν περιθάλψεως παρά της Σ.Κυβέρνήσεως. Και εξώδευσα όλως εξ οικείων μου γρόσια ένδεκα χιλιάδας, από τα οποία μου ευρέθησαν βενέτικα φυλαγμένα από τον καιρόν της Τουρκίας εις το κεμέρι μου. […] αι εκδουλεύσεις μου είναι αποδεδειγμέναι και αναντίρρητοι, να μοι δοθώσιν ενδεικτικά έγγραφα, ότι εδούλευσα την Ελλάδα πιστώς και ως θετός της υιός[…]
Τη 5 Οκτωβρίου 1827,εν Αιγίνη
Ο φιλέλλην
Μουσταφάς Γκέκας
[5].Ο φιλέλλην
Μουσταφάς Γκέκας
Η συνέχεια που είχε η αναφορά αυτή απέδειξε ότι πραγματικά οι υπηρεσίες του Μουσταφά Γκέκα στον επαναστατικό αγώνα και η εκτίμηση που του ανήκε γι’αυτές ήταν όπως τις περιγράφει, διότι έγινε δεκτή η εξοικονόμηση που ζητούσε και διορίσθηκε αξιωματικός στον τακτικό στρατό [6].
Την άνοιξη του 1829, 56 αγάδες της νότιας Αλβανίας έρχονται σε συνεννόηση μεταξύ τους και συμφωνούν, με όρκους, να σηκώσουν την Ελληνική σημαία και να αρχίσουν την επανάσταση στην Χιμάρα, δίνοντας πρώτοι το παράδειγμα ενός ξεσηκωμού για την απελευθέρωση της Ηπείρου και της Αλβανίας και την ένωσή της με το Ελληνικό κράτος. Προηγουμένως όμως, ήταν ανάγκη να εξασφαλίσουν οι μεν μωαμεθανοί από την Ελληνική κυβέρνηση την υπόσχεση, ότι θα ήταν σεβαστή η θρησκεία τους και τα έθιμα της τάξεώς τους μέσα στην Ελληνική επικράτεια, όλοι δε μαζί να εξασφαλίσουν από μέρους της και την οικονομική ενίσχυση της επαναστάσεως.
Την άνοιξη του 1829, 56 αγάδες της νότιας Αλβανίας έρχονται σε συνεννόηση μεταξύ τους και συμφωνούν, με όρκους, να σηκώσουν την Ελληνική σημαία και να αρχίσουν την επανάσταση στην Χιμάρα, δίνοντας πρώτοι το παράδειγμα ενός ξεσηκωμού για την απελευθέρωση της Ηπείρου και της Αλβανίας και την ένωσή της με το Ελληνικό κράτος. Προηγουμένως όμως, ήταν ανάγκη να εξασφαλίσουν οι μεν μωαμεθανοί από την Ελληνική κυβέρνηση την υπόσχεση, ότι θα ήταν σεβαστή η θρησκεία τους και τα έθιμα της τάξεώς τους μέσα στην Ελληνική επικράτεια, όλοι δε μαζί να εξασφαλίσουν από μέρους της και την οικονομική ενίσχυση της επαναστάσεως.
Εμπιστεύτηκαν λοιπόν το σχέδιό τους στον πατέρα του στρατηγού Σπυρομίλιου, εκείνος δε έγραψε στον γιό του για να ανακοινώσει το πράγμα στην Ελληνική κυβέρνηση και να προκαλέσει γραπτή απάντηση του Καποδίστρια για το όλο ζήτημα της επαναστάσεως των Τόσκηδων [7] και για τους όρους υπό τους οποίους το έθεταν [8].
Στην αναφορά του Σπυρομίλιου προς τον Δημ.Υψηλάντη, διαβάζουμε ότι οι 56 αγάδες της Λιαπουριάς συνενώθηκαν και κοινοποίησαν ότι :
«[…] α’) […] είναι έτοιμοι να στήσουν την Ελλ.σημαίαν εις τας επαρχίας με 4.000 στράτευμα. […] γ)να καθυποτάξουν εις το Ελλην.Κράτος όλην την επαρχίαν της Αυλώνος και αυτοί να διοικούνται με τους Ελληνικούς νόμους» [9].
Η κίνηση αυτή των Τόσκηδων έγινε δεκτή με ικανοποίηση από την Ελληνική Κυβέρνηση, όμως η οικονομική ενίσχυσή τους ήταν αδύνατη για την εποχή εκείνη. Για να καταλάβει κανείς πόσο ήταν αδύνατο στο νεαρό και πάμπτωχο Ελληνικό κράτος να αναλάβει την ενίσχυση της επανάστασης των μωαμεθανών Τόσκηδων της Λιαπουριάς, είναι αρκετά τα λόγια που έγραφε τότε ακριβώς ο Καποδίστριας στον Εϋνάρδο: «[…] Ταύτην την στιγμήν όπου σου γράφω δεν έχω ουδέ οβολόν εις το ταμείον»[10].
Η κίνηση αυτή των Τόσκηδων έγινε δεκτή με ικανοποίηση από την Ελληνική Κυβέρνηση, όμως η οικονομική ενίσχυσή τους ήταν αδύνατη για την εποχή εκείνη. Για να καταλάβει κανείς πόσο ήταν αδύνατο στο νεαρό και πάμπτωχο Ελληνικό κράτος να αναλάβει την ενίσχυση της επανάστασης των μωαμεθανών Τόσκηδων της Λιαπουριάς, είναι αρκετά τα λόγια που έγραφε τότε ακριβώς ο Καποδίστριας στον Εϋνάρδο: «[…] Ταύτην την στιγμήν όπου σου γράφω δεν έχω ουδέ οβολόν εις το ταμείον»[10].
Στις αρχές Ιουνίου 1847 αρχίζει ο Ζενέλ μπεης Γκιών Λέκας ή Γκιο(υ)λέκας την επανάσταση στο Κουρβελέσι,στην περιοχή δηλαδή που μεσολαβεί μεταξύ Δελβίνου και Αυλώνος, με 200 μωαμεθανούς Λιάπηδες [11] και 100 έλληνες.
Η επανάσταση γενικεύεται και ο Ράπο Χαϊκκάλης με 1.000 μωαμεθανούς κυριεύει το Μπεράτι. Επίσης ξεσηκώνονται κατά της τουρκικής εξουσίας οι περιοχές Μουζακιάς, Αυλώνος, Τεπελενιού, Αργυροκάστρου, Πρεμετής, Φιλιατών, Παραμυθιάς και Μαργαριτιού, από τον ποταμό Γενούσο ως τον Αχέροντα.
Ο σουλτάνος μαθαίνοντας ότι οι Τόσκηδες σήκωσαν επανάσταση στην Ήπειρο, δίνει εντολή να ετοιμαστεί εκστρατεία για να τους υποτάξει τελειωτικά. Ο Γκιολέκας όμως αντιμετώπισε τους τούρκους με επιτυχία και στις 15 Αυγούστου 1847 μαζεύονται στο Κουρβελέσι όλοι οι μπέηδες και αγάδες Τόσκηδες, οπλαρχηγοί και εκπρόσωποι των επαναστατημένων περιοχών -υπολογίζονται σε 140.000 οι κάτοικοι των περιοχών που εκπροσωπούνται[12]-και γράφουν μια αναφορά προς τον Όθωνα, την Κυβέρνησή του και την Βουλή των Ελλήνων, με την οποία ικετεύουν τις ανώτατες πολιτειακές αρχές του ελευθέρου κράτους να τους δεχθούν ως υπηκόους –στην περίπτωση που η επανάσταση θα είχε ως αποτέλεσμα την προσάρτηση της χώρας στο Βασίλειο της Ελλάδος- με ειδικές συμφωνίες, που θα απέβλεπαν, φυσικά, στην προστασία του θρησκεύματός τους [13].
Αργότερα, υπό την επίδραση της βουλγαρικής πρόκλησης, οι απόψεις περί συγγένειας των Αλβανών με τους Έλληνες ενισχύθηκαν περαιτέρω. Σε φυλλάδιο του 1879 με τίτλο «Οι Αλβανοί και το μέλλον αυτών εν τω Ελληνισμώ μετά παραρτημάτων περί των Ελληνοβλάχων και των Βουλγάρων», διατυπώθηκε η θέση ότι «οι Αλβανοί εισίν Πελασγοί, και κατά συνέπειαν Έλληνες, ουχί δε Σλάβοι» [14].
Κρατική επιτροπή για την έγκριση βιβλίων ιστορίας και γεωγραφίας για τα δημοτικά σχολεία αποφάνθηκε το 1901, με αφορμή κρίση σχετικού βιβλίου στο οποίο αναφερόταν ότι «Οι Αλβανοί συγγενεύουσι πολύ με τους Έλληνας», ως εξής: «Είναι ανεπαρκή ταύτα και διά τας εθνικάς βλέψεις και διά την ιστορικήν ακρίβειαν. Έπρεπε να λεχθή ότι έχουσι την αυτήν καταγωγήν με τους Έλληνας (Πελασγοί), ότι ομιλούσι γλώσσαν συγγενή προς την γλώσσαν τούτων και ότι έλαβον μέρος εις πάντας τους υπέρ Εθνικής αποκαταστάσεως αγώνας της κοινής πατρίδας».
Αργότερα, υπό την επίδραση της βουλγαρικής πρόκλησης, οι απόψεις περί συγγένειας των Αλβανών με τους Έλληνες ενισχύθηκαν περαιτέρω. Σε φυλλάδιο του 1879 με τίτλο «Οι Αλβανοί και το μέλλον αυτών εν τω Ελληνισμώ μετά παραρτημάτων περί των Ελληνοβλάχων και των Βουλγάρων», διατυπώθηκε η θέση ότι «οι Αλβανοί εισίν Πελασγοί, και κατά συνέπειαν Έλληνες, ουχί δε Σλάβοι» [14].
Κρατική επιτροπή για την έγκριση βιβλίων ιστορίας και γεωγραφίας για τα δημοτικά σχολεία αποφάνθηκε το 1901, με αφορμή κρίση σχετικού βιβλίου στο οποίο αναφερόταν ότι «Οι Αλβανοί συγγενεύουσι πολύ με τους Έλληνας», ως εξής: «Είναι ανεπαρκή ταύτα και διά τας εθνικάς βλέψεις και διά την ιστορικήν ακρίβειαν. Έπρεπε να λεχθή ότι έχουσι την αυτήν καταγωγήν με τους Έλληνας (Πελασγοί), ότι ομιλούσι γλώσσαν συγγενή προς την γλώσσαν τούτων και ότι έλαβον μέρος εις πάντας τους υπέρ Εθνικής αποκαταστάσεως αγώνας της κοινής πατρίδας».
Αλλού η επιτροπή σχολίασε ως εξής την άποψη του ίδιου βιβλίου ότι η τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία αποτελούνταν από διάφορα έθνη, μεταξύ των οποίων ήταν και «το Ελληνικόν έθνος, το Αλβανικόν κτλ.: «Οι Αλβανοί είναι συγγενείς και της αυτής εθνικότητος με τους Έλληνας». Επιτίμησε δε τον συγγραφέα επειδή ανέφερε πως «εκ των κατοίκων της Ελλάδος διακόσιαι χιλιάδες είναι Αλβανικής καταγωγής» ως εξής: «Οι εν Ελλάδι Αλβανοί ουδαμώς πρέπει να διακρίνωνται των Ελλήνων».
Σε φυλλάδιο, τέλος, του 1907 αναφέρεται ότι οι Αλβανοί «ην λαός αναντιρρήτως ομογενής, εκ της αυτής προελθών εθνολογικής ρίζης, των παναρχαίων Πελασγών», και ότι «επινεύσει της Θείας Προνοίας εκ της εθνολογικής ταύτης των Ελλήνων και των Αλβανών συγκράσεως προήλθεν η Νεωτέρα Ελληνική γενεά» [15].
Πλέον είχε καθιερωθεί η «καταγωγή» ως κριτήριο εθνικής ταυτότητας. Η γλώσσα, το θρήσκευμα, τα ήθη και τα έθιμα ήταν όλα στοιχεία της ταυτότητας απαραίτητα, αλλά όχι απολύτως αναγκαία-αναγκαία ήταν η καταγωγή. Αναγκαίο και αναντίρρητο στοιχείο ήταν και το φρόνημα, η συνείδηση[16].
Τη μεγάλη αυτή αντίφαση του ανακαινιζόμενου ελληνικού έθνους, δηλαδή την άρνηση να δεχτεί τη γλώσσα ως κριτήριο για τον καθορισμό της «επικράτειας» του έθνους και την ταυτόχρονη και εντυπωσιακή επιχείρηση για την προαγωγή της ελληνομάθειας στην εκ των προτέρων καθορισμένη «επικράτεια», φανέρωσε το ακόλουθο και ελάχιστα πλέον γνωστό επεισόδιο: τον Αύγουστο του 1913, η Πρεσβευτική Διάσκεψη του Λονδίνου αποφάσισε, προκειμένου για τη χάραξη των ελληνο-αλβανικών συνόρων, να γίνει η οριοθέτηση με εθνογραφικά και γεωγραφικά κριτήρια, ως εθνογραφικό κριτήριο δε έκρινε πως έπρεπε να θεωρηθεί η μητρική γλώσσα των κατοίκων.
Πλέον είχε καθιερωθεί η «καταγωγή» ως κριτήριο εθνικής ταυτότητας. Η γλώσσα, το θρήσκευμα, τα ήθη και τα έθιμα ήταν όλα στοιχεία της ταυτότητας απαραίτητα, αλλά όχι απολύτως αναγκαία-αναγκαία ήταν η καταγωγή. Αναγκαίο και αναντίρρητο στοιχείο ήταν και το φρόνημα, η συνείδηση[16].
Τη μεγάλη αυτή αντίφαση του ανακαινιζόμενου ελληνικού έθνους, δηλαδή την άρνηση να δεχτεί τη γλώσσα ως κριτήριο για τον καθορισμό της «επικράτειας» του έθνους και την ταυτόχρονη και εντυπωσιακή επιχείρηση για την προαγωγή της ελληνομάθειας στην εκ των προτέρων καθορισμένη «επικράτεια», φανέρωσε το ακόλουθο και ελάχιστα πλέον γνωστό επεισόδιο: τον Αύγουστο του 1913, η Πρεσβευτική Διάσκεψη του Λονδίνου αποφάσισε, προκειμένου για τη χάραξη των ελληνο-αλβανικών συνόρων, να γίνει η οριοθέτηση με εθνογραφικά και γεωγραφικά κριτήρια, ως εθνογραφικό κριτήριο δε έκρινε πως έπρεπε να θεωρηθεί η μητρική γλώσσα των κατοίκων.
Η αρμόδια επιτροπή έπρεπε να αγνοήσει δημοψηφίσματα ή άλλες πολιτικές εκδηλώσεις.
Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, και ενώ η επιτροπή περιόδευε στην Ήπειρο για να χαράξει τα ελληνο-αλβανικά σύνορα με κριτήριο τη μητρική γλώσσα των κατοίκων, όπως είχε εντολή, η ελληνική κυβέρνηση απευθύνθηκε στις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης και υποστήριξε πως η γλώσσα δεν είναι αξιόπιστο στοιχείο εθνικής ταυτότητας , και πως, αντί της γλώσσας, έπρεπε να θεωρηθεί η εθνική συνείδηση των κατοίκων.
Η ελληνική πρόταση απορρίφθηκε βέβαια, αλλά η κατάσταση που επικρατούσε στην περιοχή εξέπληξε όλους τους εμπλεκόμενους στο ζήτημα: τα μέλη της διεθνούς επιτροπής που επισκέφθηκαν πλήθος χωριών της περιοχής αντιλήφθηκαν πως τα γηραιότερα μέλη των οικογενειών ομιλούσαν την αλβανική, ενώ τα νεώτερα την ελληνική, παρ’ότι η μητρική γλώσσα όλων ήταν η αλβανική.
Η λειτουργία των ελληνικών σχολείων είχε προφανώς συμβάλει στην «ανάκτηση» εδαφών της «επικράτειας» του ελληνικού έθνους που είχαν αλλοφωνήσει στο παρελθόν [17].
Με βάση τα προεκτεθέντα ιστορικά στιγμιότυπα βλέπουμε ότι οι εκάστοτε αυτοπροσδιοριστικές τάσεις υπόκεινται στην ροή του χρόνου, στην αναπόφευκτη μεταβολή και στον αναπροσδιορισμό και αποτελεί παραβίαση «ανοιχτής θύρας» η αυταπόδεικτη αναίρεση του δόγματος περί της «αναλλοιώτου εθνικής ουσίας» καθώς και της στείρας αντίληψης ότι εδώ και χιλιάδες χρόνια η ίδια κοινωνία, σε πλήρη αντίθεση με το παγκόσμιο κοινωνικό γίγνεσθαι, αυτοπροσδιορίζεται με τους όρους της νεωτερικότητας, ως συνειδητοποιημένο έθνος.
Έτσι, για τον Σαράντο Καργάκο (που ανήκει στους εθνοκεντρικούς ιστοριοδίφες) οι Αρβανίτες είναι Αλβανοί που εμπλούτισαν την ελληνική φυλή [18] (δηλαδή εξελληνισθέντες Αλβανοί).
Ο δε κ.Βερέμης (που θεωρείται φιλελεύθερος καθηγητής πολιτικής ιστορίας), ενώ σε όλο το βιβλίο του («Ελλάς η σύγχρονη συνέχεια») αναλύει έξοχα το προφανές, ότι δηλαδή η γλώσσα από μόνη της δεν αποτελεί το απόλυτο εθνοπροσδιοριστικό στοιχείο, γράφει τους Αρβανίτες ως Αλβανούς (και όχι αλβανόφωνους) που κατοικούσαν στην κεντρική Ελλάδα [19].
Ο Παπαρηγόπουλος, ο οποίος τοποθέτησε την ελληνική γλώσσα στον πυρήνα της νεοελληνικής ταυτότητας, διατρέχοντας αναδρομικά την ιστορία , θεώρησε τους Σουλιώτες ένα κράμα ελλήνων και αλβανών (σήμερα έλληνες και αλβανοί ερίζουν περί της εθνικότητας των Σουλιωτών, μόνο που οι τελευταίοι ήταν μια ιδιάζουσα περίπτωση και κάθε συζήτηση περί εθνικότητος των Σουλιωτών είναι μάταιη ) [20].
Τέλος, ο Eric Hobsbawm, είναι ο μόνος που έχει το ελαφρυντικό ότι δεν έχει εντρυφήσει στην δαιδαλώδη και λαβυρινθώδη βαλκανική ιστορία και έτσι εθνικοποιεί τους Σουλιώτες και τους θεωρεί Αλβανούς που βοήθησαν τους Έλληνες στον αγώνα τους [21]. Εδώ ο Hobsbawm πέφτει θύμα της ίδιας του της συλλογιστικής που συνοψίζεται στο ότι δεν είναι δυνατόν η γλώσσα από μόνη της να προσδιορίζει εθνικά αυτόν που την ομιλεί (ακόμη κι έτσι όμως δεν στέκει διότι οι Σουλιώτες ήταν δίγλωσσοι).
Τέλος, ο Eric Hobsbawm, είναι ο μόνος που έχει το ελαφρυντικό ότι δεν έχει εντρυφήσει στην δαιδαλώδη και λαβυρινθώδη βαλκανική ιστορία και έτσι εθνικοποιεί τους Σουλιώτες και τους θεωρεί Αλβανούς που βοήθησαν τους Έλληνες στον αγώνα τους [21]. Εδώ ο Hobsbawm πέφτει θύμα της ίδιας του της συλλογιστικής που συνοψίζεται στο ότι δεν είναι δυνατόν η γλώσσα από μόνη της να προσδιορίζει εθνικά αυτόν που την ομιλεί (ακόμη κι έτσι όμως δεν στέκει διότι οι Σουλιώτες ήταν δίγλωσσοι).
Η αλβανική εθνογένεση άργησε να έρθει και ο αλβανικός εθνικισμός ήρθε περισσότερο ως αποτέλεσμα ξένων επιρροών και παραινέσεων (με κύριο εκφραστή τον ιταλικό ιμπεριαλισμό που ήθελε ένα προτεκτοράτο στα Βαλκάνια) παρά ως –με την χερντερική ρομαντική έννοια- εθναφυπνιστική διαδικασία.
Έτσι, η πίστη των σημερινών Αλβανών ότι αποτελούν απογόνους των Ιλλυριών ή των Πελασγών, είναι τόσο αυθαίρετη όσο αυτών που εθνικοποιούν αναδρομικά τους (αλβανόφωνους) Αρβανίτες, αποδίδοντάς τους εθνικότητα σε εποχές που οι ίδιοι δεν αυτοπροσδιορίζονταν (ούτε και ποτέ αυτοπροσδιορίστηκαν) ως εθνικά Αλβανοί [22].
Κλείνω με την παράθεση κάποιων χαρακτηριστικών αποσπασμάτων του γράμματος του Αλέξανδρου Πάλλη [23] που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Σκιπερία» το 1907, με παραλήπτη τον Αποστολόπουλο:
«[…] Είναι χρόνια τώρα που έχω την ιδέα –κι ένα ταξίδι που έκανα πέρσι ως τα Γιάννενα μου τη στερέωσε- πως οι Τούρκοι, οι Αρβανίτες κι οι Έλληνες είναι αδέρφια κι ένα έθνος. Ατυχίες ιστορικές μας χώρισαν μα είναι καιρός πια να το καταλάβουμε πως είμαστε ένα αίμα. Τα περασμένα ξεχασμένα. Αν δεν το καταλάβουμε, μας είναι γραμμένο κι οι τρεις μας εθνικώς να χαθούμε. Θα μας ρουφήξουν οι Σλάβοι και θα μας ρουφήξουνε γλήγορα.
[…] Τις ιδέες μου αυτές τις είπα και τις λέω όπου μπόρεσα κι όπου μπορώ. Είναι τώρα τρία τέσσερα χρόνια, έγραψα ένα γράμμα στον «Πύρρο» όπου πρότεινα ως πρώτη αρχή πως η αρβανίτικη πρέπει να κηρυχτεί ως άλλη εθνική μας γλώσσα στην Ελλάδα και πως του Διαδόχου τα παιδιά, τα μικρά βασιλόπουλά μας, πρέπει να μάθουν αρβανίτικα. Σε πολλούς φίλους είπα και πως το Δομπόλειο το κληροδότημα έπρεπε να χρησιμευτεί στο να γίνει Αρβανίτικο Πανεπιστήμιο ή στους Κορφούς ή όπου αλλού είναι καταλληλότερο κέντρο. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έγινε τίποτα ως τώρα.
[…] Όσοι είμαστε Ρωμιοί, χρέος μας είναι με τα σκολιά μας, τα νοσοκομεία μας, τους προξένους μας, τους παπάδες μας, να βοηθήσουμε κάθε εθνική απαίτηση κι ανάγκη του Αρβανίτη. Α θέλει μάθημα στη γλώσσα του, μάθημα στη γλώσσα του πρέπει να του δώσουμε. Α θέλει εκκλησιές και παπάδες στη γλώσσα του, πρέπει να τόνε βοηθήσουμε ν’αποχτήσει. Ό,τι είναι δικό μας, ας είναι και δικό του.
[…] Εγώ είμαι Αρβανίτικης καταγωγής. ΠΑΛ φαίνεται θα πει κόπανος (δυστυχώς δεν ξέρω αρβανίτικα), είμαι ας πούμε Λέκας Κοπανάς. Όντας Αρβανίτης από αίμα μου, θεωρώ πως είμαι και Αρβανίτης και Ρωμιός και Τούρκος, το κακό καθενός τους κακό και δικό μου και το καλό καθενός τους και καλό δικό μου» [24].
doctor
_________________________
[1] Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην «Εφημερίδα» και το αναδημοσίευσε στο βιβλίο του, το 1879 ο Θ.Α. Πασχίδης με τίτλο: «Οι Αλβανοί και το μέλλον αυτών εν τω Ελληνισμώ μετά παραρτήματος περί των Ελληνοβλάχων και Βουλγάρων»,σ.8.
[2] «Οι Βαλκάνιοι Εθνικιστές […] προσπάθησαν να προικίσουν τα κράτη τους με μακρά ιστορία εθνικότητας και αισθητής εθνικής παρουσίας πριν από την επίτευξη κρατικής υπόστασης. Εξύμνησαν κατά κανόνα το μεσαιωνικό τους παρελθόν και επιδίωξαν να αποκαταστήσουν αδιάσπαστες συνέχειες εθνικής ύπαρξης από την πιο μακρινή αρχαιότητα» (Π.Μ.Κιτρομηλίδης, «Νοερές κοινότητες και οι απαρχές του εθνικού ζητήματος στα Βαλκάνια» , περιέχεται στο Εθνική Ταυτότητα και Εθνικισμός στη Νεότερη Ελλάδα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας,2003).
«Τα έθνη βασίζονται με τον δικό τους τρόπο στην μνήμη: την συντηρούν, την ανασκαλεύουν και, ενίοτε, την εφευρίσκουν. Πρόκειται ωστόσο για μνήμη αναγκαστικά επιλεκτική, μερική, δικανική, ιδεολογική –για μνήμη που δεν παρακινείται από ουδέτερες γνωστικές περιέργειες, αλλά από υποκειμενικές αντιλήψεις περί αναγκών, περί συμφερόντων (υλικών και ιδεατών), περί σκοπιμοτήτων. Τα έθνη «έχουν ανάγκη» ένα παρελθόν εθνικοποιημένο» (Π.Λέκκας, «το παιχνίδι με τον χρόνο, Εθνικισμός και νεωτερικότητα», Αθήνα 2001, σ.20).
[3]
«[…]Η σημαία μας, από το ένα μέρος το φεγγάρι και από το άλλο το Σταυρό[…]» (Θ.Κολοκοτρώνης, Απομνημονεύματα, σ.91). Το σχέδιο του Θ.Κολοκοτρώνη δεν πραγματοποιήθηκε διότι οι Άγγλοι κατέλαβαν την Ζάκυνθο, έδιωξαν τους Γάλλους, συνέλαβαν 400 έλληνες και άρχισαν να στρατολογούν άλλους για να υπηρετήσουν τον δικό τους τον στρατό. Ο Κολοκοτρώνης γράφει: «το σχέδιο εχάλασε με την παρρησία (εννοεί παρουσία) των Άγγλων» (Σ.Καργάκος, Αλβανοί-Αρβανίτες-Έλληνες, σσ.56-7).
Σχετικά με την ανεξαρτησία της Αλβανίας: «Στις 28.11.1913 η προσωρινή κυβέρνηση ανακήρυξε στον Αυλώνα την ανεξαρτησία. Διεθνής διάσκεψη, που έγινε στο Λονδίνο το Δεκέμβριο του 1912, αναγνώρισε (Ιούλιος 1913) την αλβανική ανεξαρτησία υπό την προστασία των ευρωπαϊκών δυνάμεων. Αργότερα ανακηρύχθηκε η ηγεμονία, που δόθηκε στον Γουλιέλμο του Βιντ (Απρίλιος 1914). Το εύθραυστο οικοδόμημα του Λονδίνου καταστράφηκε με την έκρηξη του Α’Παγκοσμίου Πολέμου. Με τη διακήρυξη του Αργυροκάστρου (1917), η Ιταλία φάνηκε να ενθαρρύνει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου αλβανικού κράτους. Με τη συμφωνία των Τιράνων (Αύγουστος 1920), η Ρώμη αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Αλβανίας και απέσυρε τα στρατεύματά της από τον Αυλώνα, διατηρώντας το νησί Σάσων, και στις 17 Δεκεμβρίου 1920 η διάσκεψη των πρεσβευτών στο Παρίσι επικύρωσε και πάλι την ανεξαρτησία της χώρας» (Νέος Παγκόσμιος Άτλας,εκδ.Δομή, λήμμα «Αλβανία», σ.23).
[4]
Αριθ.1387.
Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος
Ο Πρόεδρος του Εκτελεστικού
«Επειδή η Αλβανία είναι μέγα και ουσιώδες μέρος και η ένωσίς της με την Επικράτειαν της Ελλάδος ειμπορεί να φέρη τα πλέον καλά αποτελέσματα.
Επειδή το Κοινόν του Σουλίου και διά την πλησιότητα και διά τας σχέσεις τας οποίας έχει μετά των Αλβανών, είναι το αρμοδιώτερον μέσον διά να συνδεθώσι συμφωνίαι μετά των Αλβανών.
Κατά την από ιβ’ Μαΐου υπ’αρ.107 έγγραφον συγκατάθεσιν του Βουλευτικού Σώματος.
Διέταξε και διατάσσει τα ακόλουθα:
α’) Το Κοινόν του Σουλίου έχει την άδειαν να πραγματευθή συμφωνίας, όσον είναι δυνατόν ωφελιμωτέρας, μετά των Αλβανών Χριστιανών τε και Τούρκων.
β’) Αι συμφωνίαι αύται δεν θέλουν διαλαμβάνει περισσότερα προνόμια, αλλ’όσα έχουν οι ίδιοι Σουλιώται.
γ’) Το Κοινόν του Σουλίου έχει την άδειαν να διορίση ένα ή και περισσοτέρους Επιτρόπους διά την πραγματείαν αυτών των συμφωνιών.
δ’) Ο Χιλίαρχος Γεώργιος Πλεισιοβίτσας έχει ομοίως την άδειαν με την γνώμην και την συγκατάθεσιν του Κοινού του Σουλίου να πραγματευθή με τους Τσάμηδες, Χριστιανούς και Τούρκους, κατά τας αυτάς συμφωνίας.
ε’) Ο Εκλαμπρότατος Χουσεΐν-Πασάς και ο Μούρτο Τσάλης, επειδή εφάνησαν αχώριστοι και πιστά ενωμένοι με τους Σουλιώτας, και επειδή έχουν το μέσον του να συντελέσουν εις τας συμφωνίας όπου θέλουν γενή με τους Τούρκους, έχουν την άδειαν να πραγματευθούν κατά τον αυτόν τρόπον με την γνώμην και την συγκατάθεσιν του Κοινού του Σουλίου.
ς’ ) Όλαι αι μετά των ανωτέρω ρηθέντων γενόμεναι συμφωνίαι θέλουν επικυρωθή από την Διοίκησιν.
Εν Κορίνθω τη ιβ’ Μαΐου, αωκβ’.
Α.Μαυροκορδάτος, Πρόεδρος Αθανάσιος ΚανακάρηςΑναγνώστης Παπαγιαννόπουλος Ιωάννης Λογοθέτης
Ο Αρχιγραμματεύς της Επικρατείας
Μινίστρος των Εξωτερικών Υποθέσεων
(Τ.Σ.) Θ.Νέγρης
Πηγή: Λαμπρυνίδης Μιχαήλ Γ., Οι Αλβανοί κατά την κυρίως Ελλάδα και την Πελοπόννησον. Ύδρα - Σπέτσαι, εν Αθήναις 1907, σ.85.
[5] Κ.Γ.Κωνσταντινίδου, Ανέκδοτος αναφορά Τούρκου φιλέλληνος, περιοδ. «Νέα Εστία», 15 Μαρτίου 1939, αριθ.294.
[6] Κ.Μπίρης, Αρβανίτες, οι Δωριείς του νεώτερου ελληνισμού, Ε’έκδοση (2005),σ.350.
[7] "Yπάρχει έντονη διαφοροποίηση ανάμεσα στους Γκέγκηδες και τους Τόσκηδες από φυλετικής και πολιτισμικής άποψης, ενώ η τόσκικη και η γκέγκικη διάλεκτος παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές, έτσι ώστε οι Γκέγκηδες να θεωρούνται οι πραγματικοί απόγονοι των Ιλλυριών, ενώ οι Τόσκηδες να θεωρούνται απόγονοι εξαλβανισμένων ελληνικών φύλων της Ηπείρου, δηλαδή Ελλήνων οι οποίοι ζώντας ανάμεσα σε αλβανικά φύλα υιοθέτησαν και προσάρμοσαν στις ανάγκες τους την αλβανική γλώσσα, αναμειγνύοντας και στοιχεία από την ελληνική, δημιουργώντας έτσι την αρβανίτικη διάλεκτο" (Πηγή: Livepedia).
[8] Κ.Μπίρης, ό.π., σσ.355-6.
[9]Ολόκληρη η αναφορά του Σπυρομίλιου:
Εκλαμπρότατε στρατάρχα,
Ο πατήρ μου με γράφει από Χειμάρα κατά την κ’Απριλίου ότι πενηνταέξ αγάδες της Λιαπουριάς συνηνώθησαν σφικτά και ενόρκως αναμεταξύ των και τον εκοινοποίησαν τα ακόλουθα:
α’) Ότι είναι έτοιμοι να στήσουν την Ελλ.σημαίαν εις τας επαρχίας με 4.000 στράτευμα.
β’) Να παραδώσουν το φρούριον της Αυλώνος εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν.
γ’) Να καθυποτάξουν εις το Ελλ.Κράτος όλην την επαρχίαν της Αυλώνος και αυτοί να διοικούνται με τους Ελληνικούς νόμους, ζητούν δε,
α’) Θρησκευτικήν ελευθερίαν.
β’) Την διαφύλαξιν της τιμής των χαρεμίων των.
γ’) 200.000 γρ.ανά χείρας προς εξοικονόμησίν των.
Αν η Σεβαστή Κυβέρνησις εγκρίνη τας προτάσεις ταύτας των αγάδων, επιθυμούν να λάβωσιν έγγραφον επικύρωσιν από τον εξοχώτατον Κυβερνήτη και τότε δίδουν ενέχυρα τα τέκνα των και μερικούς από τους εγκρίτους αγάδες. Επειδή δε έχουν πίστην πολλήν εις εμένα ζητούν να πηγαίνω εκεί εφωδιασμένος με γράμματα της Κυβερνήσεως προς τον Ιλιάς αγάν Λέκα, Καδή-Λέκα και λοιπούς αγάδες. Ευρισκόμενος υπό την οδηγίαν σας, εκλαμπρότατε, κρίνω χρέος μου ν’αναφερθώ κατ’ευθείαν προς την εκλαμπρότητά σας, ώστε να διευθύνετε την αναφορά μου όπου ανήκει.
Δεν ηξεύρω αν η πολιτική συγχωρήσει εις την σεβαστήν Κυβέρνησιν να δεχθή τ’ανωτέρω. Δεν λανθάνει όμως εις την φρόνησίν σας, ποία και πόσα καλά μέλλουν να είναι τα επακόλουθα ενός τοιούτου αντιπερισπασμού μέσα εις το κέντρον της Αλβανίας και , μάλιστα, ενώ μετά την επανάστασιν αυτών των αγάδων, θα ευκολυνθή η Χειμάρα και όλα τα λοιπά χριστιανικά χωρία να δράξωσι τα όπλα.
Προσμένω την έγγραφον απόκρισηιν της υμετέρας υψηλότητος και μένω με όλον το σέβας.
Τη 2 Ιουνίου 1829, Τεκέ των Θηβών
Ο ευπειθής Αρχηγός της Φρουράς
Σ.Μήλιος
(Η σχετική αναφορά σώζεται στο αρχείο του Βλαχογιάννη. Ανακοίνωσις Αγγ.Ν.Παπακώστα, εφημ.Καθημερινή 26 Φεβρ.1947, όπως την παραθέτει ο Μπίρης, ό.π.σ.356).
[10] Κ.Μπίρης, ό.π. σσ.356-7.[11] Οι Λιάπηδες είναι οι κάτοικοι της Λιαπουριάς (της ορεινής περιοχής που ορίζεται από τη Χιμάρα, τον Αυλώνα, το Αργυρόκαστρο και το Δέλβινο). Ζούσαν χωρισμένοι σε φάρες και τις μεταξύ τους διαφορές έλυναν σε συνάξεις που λέγονταν «πλεκεσίες» (από την αλβανική λέξη πλιάκ=γέρος), δηλαδή γερουσίες. Στις κοινωνικές τους συνήθειες ίσχυε ο νόμος της αυτοδικίας, η δε κλοπή, μια και ζούσαν σε χώρα ορεινή και φτωχή, δεν ήταν κάτι-τουλάχιστον παλιά- ατιμωτικό. Γι’αυτό και διακρίθηκαν στη ληστεία, ακόμη και στην πειρατεία (οι φοβεροί Δουκατίνοι πειρατές ήταν Λιάπηδες). Επειδή ήταν σκληραγωγημένοι, χρησιμοποιήθηκαν συχνά ως μισθοφόροι. Ο στρατός του Αλή Πασά, κατά το αλβανικό μέρος του, απαρτιζόταν από Λιάπηδες. Πολλοί Λιάπηδες διακρίθηκαν στον τουρκικό στρατό και στην τουρκική διοίκηση. Ο Αλή Πασάς και ο Μεγάλος Βεζύρης του σουλτάνου Χαμίτ Β’, ο περίφημος Φερήτ Πασάς Βλιώρας, ήταν Λιάπηδες (Σ.Καργάκος, Αλβανοί-Αρβανίτες-Έλληνες,σσ.283-5).
[12] «Ο αριθμός των σπιτιών των επαναστατημένων περιοχών, που παρέχει στο τέλος της η αναφορά, αν λογαριασθή προς έξι ως επτά άτομα κάθε σπίτι, σημαίνει πληθυσμόν περίπου 140.000 κατοίκων. Πρόκειται βέβαια μόνον περί των μωαμεθανών Τόσκηδων, γιατί αυτοί μόνον δεν είχαν την ελληνική εθνικότητα και ζητούσαν να τους αναγνωρισθή» (Κ.Μπίρης, ό.π.σ.363). Ο Μπίρης αποδίδει την ατυχή κατάληξη αυτής της ικεσίας των μωαμεθανών Τόσκηδων προς την ελληνική πολιτεία στον αιφνίδιο και αναπάντεχο θάνατο του πρωθυπουργού Ιωάννη Κωλέττη, στις 1.9.1847, ο οποίος και θα βοηθούσε σίγουρα-κατά τον Κ.Μπίρη- ως ηπειρώτης τους Τόσκηδες, βλ. Κ.Μπίρης, ό.π. σ.363).
[13] Το κείμενο έχει ως εξής:
Εκλαμπρότατοι Πρόεδροι και πρόκριτοι εις τας Αθήνας των χωμάτων Ελλάδος, ο του Μεγαλειοτάτου Όθων ο Βασιλεύς της Ελλάδος, αδελφικώς ασπαζόμεθα και σας ειδοποιούμεν.
Οι προφερόμενοι τον ασπασμόν φέρνομεν τον παράπονόν μας εδαφιαίως, επειδή και εμείναμεν παν πτωχός λαός οι κάτωθεν καζιάδες (σ.σ.επαρχίες) επικράτειαι στον ξυρόν και πετρώδην τόπον, χωρίς καμμίαν επιστήμην, αλλά οπλοφόροι, αφού η Κωνσταντινούπολι εξουσιάστη από τους προτετηρινούς Σουλτάνους έως σήμερον εφερθήκαμεν υποταγμένοι εις τας προσταγάς το αφεντοτόπων Βεζιράδων, Πασάδων, Καϊμεκάμιδων έως Μουσελιμάδων. 33 Σουλτάνους σχεδόν 400 χρόνους εχήσαμεν το αίμα μας εις κάθε αιχμαλωσίαν, όπου τους είχον σταθεί, όμως όποιος δεν αγαπάγει Βασιλεία, αλλ’ούτε θέοτι αγαπάγει’ τα προτετηρινά ουσούλια (σ.σ. συστήματα διοικήσεως) μας έλειψαν και μας έβαλαν νέα όπου δεν υποφέρονται στους τόπους μας’ μας έβαλαν δωδεκάδα εις κάθε καζάν μας και έκριναν χατηρικώς και αδίκως όιχι διά ριζιάν (σ.σ. επιθυμία) Θεού και του προφύτου μας αλλά ζιώρλεν (σ.σ. με το ζόρι) και δυναστικώς ως εντόπιοι και όχι να κρένουν ως όλοι οι Βασιλείς του Ευρώπ. Δια τούτο εγείναμεν αποστάται εις τον Βασιλέα μας όπου τον είχαμεν Βεκύλην (σ.σ. επίτροπο) και Πατέραν των όλων ημάς Μουσουλμάνων και επαραπονεύθημεν τόσες και τόσες φοραίς με αμάν και με δάκρυά μας και δεν μας έδειναν διάστημα, αλλ’ούτε χαρτσουάλι ήγουν αναφοράν, μην ευσπαχνίζωνταν η Βασιλεία διά εμάς τους φακήρ φουκαράδες (σ.σ. η φτωχολογιά), διά τούτο στέλνομεν τον επίτηδες άνθρωπόν μας να μιλήση δια ζώσης φωνής με την εκλαμπρότητάς σας τα δέοντα, αν η Μεγαλειότης της Βασιλείας μας καμπολιέβη ήγον μας δέχεται να γινώμεθα σιούδιτοι (σ.σ.Υπήκοοι) οι κάτωθεν 5 Καζάϊδες με καπιτουλατσιόνη Νόμους (σ.σ.Capitulations, διομολογήσεις), όπου να μας δώση και να του δόσωμεν διά ησυχίαν μας’ διά ριζάν Θεού να σας κακοφανή και διά εμάς ως πλάσι Θεού όπου εγεννήθημεν γυμνοί και θα πεθάνωμεν. Εκ μέρους μεγαλοδυνάμου και αν ελπίδα σωτηρία δεν είναι διά εμάς ας πεθάνωμεν και από σπαθί ανθρώπων’ αν ήπεν ο Θεός, έτσι ας γίνη’ ικητευόμεθα οι κάτωθεν καζάϊδες Αυλώνος, Δέλβινο, Μεναχιέ, Κουρβελιέσσι, Μαλακάστρα, η άνω και η κάτω του Μπερατιού και Τεπελένι και Ντιονίστα όλα 5 καζάϊδες πρακαλούμεν να ευσπλαχνισθή η Βασιλεία σας όχι και δεν μας αγαπάγει έχε ειπεί ο Θεός να αποθάνωμεν’ δεν πλέον αγαπάμαι να ζήσωμεν απάνω εις την γην, και αν η Βασιλεία μας αγαπάγει μας ειδοποιήται να κάμωμεν και άλλες επικράτειες με την ευχαρίστησίν μας και εγγύισιν διά εμπιστοσύνην με όπως η Βασιλεία αγαπάγει.
Ο επιφερόμενος σας λέγη διά ζώσης και να μας απολογηθεήτε ταύτα και του Θεού να γείνη. Οι αγαπητοί σας Πρόεδροι σαϊμπίδες (σ.σ. γαιοκτήμονες) των 5 καζάδων επιφαινόμενοι με τα σφραγιστήρια όλα.
Έχομεν και τα έγγραφα του πρώην Μερχούμ Σανδραζεμέτα (σ.σ. του πρώην βεζύρη Ατά) προς εμάς και ποίος μας κρένη, αλλά εν ημέρα κρίσεως να απολογηθώμεν. Όχι άλλο.
(ακολουθούν 47 σφραγίδες μπέηδων και αγάδων)
Ιδού όπου τα ανωτέρω σφραγιστήρια ως σαϊμπίδες του τόπου μας να τα παρατηρήσετε καλώς και να σας αποκριθώμεν με εγγύϊσιν διά σιγουριτά σας και διά ασφάλειαν.
1847, τη 15 Αυγούστου.- Καζάϊ Κουβρελιέσι.
(Εφημ. «Αιών» 14 Ιουλίου 1880, όπως παρατίθεται από τον Κ.Μπίρη, ό.π. σσ.361-2).
[14] Θ.Α.Πασχίδης, ό.π. σ.14. Βλ.επίσης Αντ.Γεωργίου, Πολιτικόν κάτοπτρον των πολιτικών της Ελλάδος κατά τον εν έτει 1877 ρωσσοτουρκικόν πόλεμον. Οι ελεύθεροι και μη Έλληνες, οι εθνικώς συγγενείς αυτών Αλβανοί μωαμεθανοί και καθολικοί Μιρδίται εξεταζόμενοι υπό εθνικήν συγγενικήν έποψιν και υπό την έποψιν της ελληνικής επαναστάσεως του 1821, και επίκλησιν των πρώτων προς τους δευτέρους εις κοινήν σύμπραξιν προς απόσεισιν του κοινού μετ’αμφοτέρων ασιατικού ζυγού των Χαλντούπιδων, Αθήνα 1880.
[15] Χριστίνα Κουλούρη, Ιστορία και γεωγραφία στα ελληνικά σχολεία (1834-1914), Αθήνα 1988, σ.463. Πρβλ. τη σφοδρή επίθεση εναντίον του «αλβανισμού» σε εγκύκλιο του μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως Ανθίμου, του 1879, με αφορμή προσπάθεια να εισαχθεί στα ελληνικά σχολεία της Βορείου Ηπείρου η διδασκαλία της αλβανικής, «αμορφώτου και ακατασκευάστου» γλώσσας (στο Βασίλειος Μπαράς, Το Δέλβινο της Βορείου Ηπείρου και οι γειτονικές περιοχές, σσ.339-40).
[16] Θ.Βερέμης-Γ.Κολιόπουλος, Ελλάς η σύγχρονη συνέχεια, Αθήνα, 2006, β’έκδοση, σ.108. Βλ.επίσης: Ιωάννης Κολιόπουλος, Ιστορία της Ελλάδος από το 1800, τομ.Α’, σσ.73-4.
[17] Βερέμης-Κολιόπουλος, ό.π. σ.96. Για την επιτόπια έρευνα των μελών της διεθνούς επιτροπής βλ.Βασίλειος Κόντης, «Το Ηπειρώτικο ζήτημα και η διευθέτηση των συνόρων», στο «Η συνθήκη του Βουκουρεστίου και η Ελλάδα», Θεσσαλονίκη 1990, σσ.58-63,64.
[18] «Δεν πρέπει να μας ενοχλεί η ιδέα των επιμιξιών, διότι χάρη σε αυτές δημιουργείται το κράμα των ισχυρών λαών. Σημασία έχει η αφομοίωση των ξένων πληθυσμιακών στοιχείων, η δημιουργική ένταξη μέσα στον κύριο ελληνικό σώμα. Οι Αλβανοί, όπως έγραψε ο εθνικός μας ιστορικός Κων/νος Παπαρηγόπουλος, σε μια περίοδο κάμψης του ελληνικού κόσμου, εκράτυναν το μάχιμον της ελληνικής φυλής και της έδωσαν νέα αλκή» (Σ.Καργάκος, ό.π.σ.326).
[19] «Οι Αλβανοί, ακόμα και οι μουσουλμάνοι, πολύ δε περισσότερο οι χριστιανοί φυσικά, εξαιτίας της μακράς συμβίωσης με τους Έλληνες, δεν ήταν ακριβώς «ξένοι», ή όχι τόσο «ξένοι» όσο οι «άλλοι» Έλληνες των βορείων ιστορικών χωρών.Τα νησιά Άνδρος, Ύδρα, Σπέτσες και Πόρος, η Αργολίδα, η Κορινθία, η Αχαΐα, η Αρκαδία, η Μεγαρίδα, η Αττική, η Σαλαμίνα, η Βοιωτία, η Σπερχειάδα και η νότια Εύβοια ήταν τόποι όπου οι Αλβανοί κατοικούσαν σε πυκνές συστάδες χωριών και έκαναν την παρουσία τους αισθητή» (Βερέμης-Κολιόπουλος, ό.π. σ.107).
Το παραπάνω έρχεται σε καταφανή αντίθεση με το όλο πνεύμα του βιβλίου. Σε άλλο σημείο του βιβλίου αναφέρεται ότι «οι γλωσσικές κοινότητες […] δεν αποτελούσαν εθνικές κοινότητες με τη σημερινή σημασία του όρου. Δεν θα μπορούσαν επίσης να χαρακτηριστούν «εθνοτικές» κοινότητες, για τον λόγο ότι η χρήση αυτού του όρου θα περιέπλεκε, χωρίς να υπάρχει ανάγκη, ένα ζήτημα που δεν επιδέχεται ερμηνείες άλλες από τη διαπίστωση την οποία επιτρέπουν οι μαρτυρίες της εποχής, δηλαδή την κατανομή των ομιλούμενων γλωσσών της περιοχής, πριν από τις αλλαγές που προκάλεσε η διείσδυση των εθνικών σχολείων των λαών που διεκδικούσαν τμήματά της. […] Με τους όρους λοιπόν «Έλληνες», «Αλβανοί», «Βούλγαροι» και «Βλάχοι», εννοούνται εδώ εκείνοι που είχαν ως μητρική τους γλώσσα την ελληνική, την αλβανική, τη βουλγαρική ή τη βλαχική, ασχέτως της πιθανής καταγωγής αυτών που ομιλούσαν τις εν λόγω γλώσσες» (σσ.74-5). Έτσι, οι Βερέμης-Κολιόπουλος χαρακτηρίζοντας τους Αρβανίτες ως Αλβανούς, δημιουργούν παρανοήσεις διότι ο όρος «Αλβανός» σήμερα σημαίνει τον Αλβανό στο έθνος. Νομίζω ότι ο όρος «αλβανόφωνος» θα ήταν πιο δόκιμος και δεν θα δημιουργούσε παρανοήσεις.[15] Χριστίνα Κουλούρη, Ιστορία και γεωγραφία στα ελληνικά σχολεία (1834-1914), Αθήνα 1988, σ.463. Πρβλ. τη σφοδρή επίθεση εναντίον του «αλβανισμού» σε εγκύκλιο του μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως Ανθίμου, του 1879, με αφορμή προσπάθεια να εισαχθεί στα ελληνικά σχολεία της Βορείου Ηπείρου η διδασκαλία της αλβανικής, «αμορφώτου και ακατασκευάστου» γλώσσας (στο Βασίλειος Μπαράς, Το Δέλβινο της Βορείου Ηπείρου και οι γειτονικές περιοχές, σσ.339-40).
[16] Θ.Βερέμης-Γ.Κολιόπουλος, Ελλάς η σύγχρονη συνέχεια, Αθήνα, 2006, β’έκδοση, σ.108. Βλ.επίσης: Ιωάννης Κολιόπουλος, Ιστορία της Ελλάδος από το 1800, τομ.Α’, σσ.73-4.
[17] Βερέμης-Κολιόπουλος, ό.π. σ.96. Για την επιτόπια έρευνα των μελών της διεθνούς επιτροπής βλ.Βασίλειος Κόντης, «Το Ηπειρώτικο ζήτημα και η διευθέτηση των συνόρων», στο «Η συνθήκη του Βουκουρεστίου και η Ελλάδα», Θεσσαλονίκη 1990, σσ.58-63,64.
[18] «Δεν πρέπει να μας ενοχλεί η ιδέα των επιμιξιών, διότι χάρη σε αυτές δημιουργείται το κράμα των ισχυρών λαών. Σημασία έχει η αφομοίωση των ξένων πληθυσμιακών στοιχείων, η δημιουργική ένταξη μέσα στον κύριο ελληνικό σώμα. Οι Αλβανοί, όπως έγραψε ο εθνικός μας ιστορικός Κων/νος Παπαρηγόπουλος, σε μια περίοδο κάμψης του ελληνικού κόσμου, εκράτυναν το μάχιμον της ελληνικής φυλής και της έδωσαν νέα αλκή» (Σ.Καργάκος, ό.π.σ.326).
[19] «Οι Αλβανοί, ακόμα και οι μουσουλμάνοι, πολύ δε περισσότερο οι χριστιανοί φυσικά, εξαιτίας της μακράς συμβίωσης με τους Έλληνες, δεν ήταν ακριβώς «ξένοι», ή όχι τόσο «ξένοι» όσο οι «άλλοι» Έλληνες των βορείων ιστορικών χωρών.Τα νησιά Άνδρος, Ύδρα, Σπέτσες και Πόρος, η Αργολίδα, η Κορινθία, η Αχαΐα, η Αρκαδία, η Μεγαρίδα, η Αττική, η Σαλαμίνα, η Βοιωτία, η Σπερχειάδα και η νότια Εύβοια ήταν τόποι όπου οι Αλβανοί κατοικούσαν σε πυκνές συστάδες χωριών και έκαναν την παρουσία τους αισθητή» (Βερέμης-Κολιόπουλος, ό.π. σ.107).
[20] «Ήσαν δε οι Σουλιώται κράμα Ελλήνων και εξελληνισθέντων Αλβανών. Η αλβανική εκράτυνε το μάχιμον της ελληνικής πνεύμα, η δε ελληνική ενεφύσησεν εις την αλβανικήν τα ευγενέστατα αισθήματα της φιλοπατρίας, της φιλομαθείας και της ευνομίας. Τα δύο κάλλιστα προϊόντα του συνδυασμού τούτου υπήρξαν οι Σουλιώται επί της Στερεάς, οι Υδραίοι και οι Σπετσιώται, κατά θάλασσαν» (Κ.Παπαρηγόπουλος, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ.5β’, σελ.146). Για τους Σουλιώτες γράφει ο Β.Ραφαηλίδης: «Το Σούλι σε όλη την ιστορία του λειτουργούσε σαν κράτος εν κράτει, που αρνιόταν να υποταχτεί στον οποιοδήποτε, Τούρκο,Έλληνα ή εκτός Σουλίου Αρβανίτη. Οι περήφανοι και ανυπόταχτοι Σουλιώτες ήταν τέτοιοι όχι γιατί ήταν Έλληνες ή Αρβανίτες, αλλά διότι ήταν Σουλιώτες, έτσι απλά και καθαρά» (Βασίλης Ραφαηλίδης, «Οι λαοί των Βαλκανίων», σ.232).
[21] «Ο ελβετικός εθνικισμός είναι, όπως γνωρίζουμε, πολυεθνικός. Σχετικά με αυτό το θέμα, αν υποθέταμε ότι οι Έλληνες κάτοικοι των ορεινών, οι κλέφτες, που ξεσηκώθηκαν εναντίον των Τούρκων τον καιρό του Μπάϋρον ήταν εθνικιστές, πράγμα το οποίο είναι ομολογουμένως απίθανο, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε ότι μερικοί από τους πιο αξιοθαύμαστους αγωνιστές τους δεν ήταν Έλληνες αλλά Αλβανοί (Σουλιώτες)» (Eric Hobsbawm, Έθνη και Εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα, Αθήνα, 1994, σ.95). Στην σελίδα 150 γράφει κάτι το οποίο έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το προαναφερθέν απόσπασμα: «Πάντως, ακόμα κι αν περιοριστούμε στην Ευρώπη και τις γειτονικές της περιοχές, συναντούμε το 1914 πολλά κινήματα τα οποία μετά βίας υπήρχαν ή δεν υπήρχαν καθόλου το 1870: μεταξύ των Αρμενίων, των Γεωργιανών, των Λιθουανών και άλλων Βαλτικών λαών και Εβραίων (και με σιωνιστικές και με μη-σιωνιστικές απόψεις), μεταξύ των Μακεδόνων και των Αλβανών στα Βαλκάνια […]».
[22] Είναι αξιοσημείωτοι οι επαμφοτερισμοί της αλβανικής εθνικιστικής ιδεολογίας, όταν στα τέλη του 19ου αιώνα, του αιώνα των «γλωσσικών εθνικισμών», αναζητούσε ερείσματα από την μία γλωσσολογική θεωρία στην άλλη –άλλοτε υιοθετώντας την άποψη ότι τα αλβανικά είναι μια διάλεκτος της αρχαίας Ιλλυρικής κι άλλοτε ανακαλύπτοντας ακόμη αρχαιότερες Πελασγικές καταβολές στα γλωσσικά ιδιώματα των πληθυσμών που διεκδικούσε. Βλ.S.Skendi, The Albanian Awakening, σσ.114-5.
Η ιλλυρική θεωρία για την καταγωγή της αλβανικής γλώσσας στηριζόταν στις έρευνες του Αυστριακού γλωσσολόγου G.Meyer (1850-1900). Η μετέπειτα υιοθέτηση της (προγενέστερης γλωσσολογικά) Πελασγικής θεωρίας του A.Schleicher (1821-1868), που τοποθετούσε ακόμη μακρύτερα τις καταβολές των αλβανικών, άφηνε βεβαίως τους διεκδικούμενους πληθυσμούς έκθετους και σε ομόλογες αξιώσεις του ελληνικού εθνικισμού. Η έμφαση στη γλώσσα δεν είναι φυσικά άσχετη από την κυριαρχία του ρομαντισμού στον 19ο αιώνα, που οδήγησε σε αυτό που ο Arnold Toynbee αποκαλεί «δαίμονα του γλωσσικού εθνικισμού» (A.J.Toynbee, A study of History, τόμος VII, σσ.536-7).
[23] Αλέξανδρος Πάλλης,1851-1935. Ποιητής και λόγιος. Γεννήθηκε στον Πειραιά. Τελείωσε το γυμνάσιο στον Πειραιά και φοίτησε για ένα χρόνο στη Φιλοσοφική Σχολή του πανεπιστημίου Αθήνας. Σε ηλικία 18 χρονών εφυγε στην Αγγλία, όπου υπηρέτησε στον οίκο Ράλλη και στη συνέχεια για μερικά χρόνια στην Ινδία. Η κύρια διαμονή του όμως ήταν στο Λίβερπουλ της Αγγλίας. Ανέπτυξε σημαντική εμπορική και κοινωνική δράση, αλλά εκεί που υπερέχει σημαντικά είναι η φιλολογική - κριτική, μεταφραστική και πρωτότυπη δράση του. Το 1885 έκανε κριτική έκδοση της Αντιγόνης του Σοφοκλή. Υπήρξε υποστηρικτής της καθαρεύουσας. Από τη στιγμή όμως που εκδόθηκε το Ταξίδι του Ψυχάρη, τον κέρδισε η δημοτική, της οποίας αναδείχτηκε θερμός υποστηρικτής. Το 1889 εξέδωσε τα Τραγουδάκια για παιδιά που φέρουν και τον τίτλο Ταμπουράς και κόπανος. Το 1894 μετέφρασε τον Έμπορο της Βενετίας του Σαίξπηρ και το 1906 διασκεύασε τον Κύκλωπα του Ευριπίδη. Το 1910 μετέφρασε τα Ευαγγέλια, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση των εχθρών της δημοτικής γλώσσας. Μετέφρασε την Ιλιάδα, βραβεύτηκε από την Εταιρεία των Ελληνικών Σπουδών στο Παρίσι και γνώρισε μεγάλη κυκλοφορία. Δημοσίευσε πολλά άρθρα και μελέτες κυρίως στο περιοδικό Νουμάς καθώς και σε άλλα. Ο Σπύρος Μελάς τον αποκαλεί πρωτοπαλίκαρο του δημοτικού αγώνα (Πηγή: livepedia).
[24] Στο Γεράσιμος Κακλαμάνης, «Η Ελλάς ως κράτος δικαίου» , όπως παρατίθεται από τον Β.Ραφαηλίδη στο «οι λαοί των Βαλκανίων», σσ.233-4.
53 σχόλια:
πλούσιο σε πηγές, όπως οι περισσότερές από τις αναρτήσεις σου.
σχετικά με τους σουλιώτες ή τους χριστιανούς αρβανίτες που εξελληνίστηκαν πριν ή μετά το 1821 η αλβανική καταγωγή τους ούτε συνιστά εθνική κηλίδα ούτε είναι ανεξήγητη. όντας απομονωμένοι και δίχως αλφάβητο ή σημαντικό πνευματικό πολιτισμό ώς τον 19ο αι. οι αλβανοί εύκολα αφομοιώνονταν από τους κυρίαρχους ή τους πολυπληθέστερους γείτονές τους. έτσι εξηγείται και ο εξελληνισμός των αρβανιτών και η πρόσδεσή τους στην οθωμανική εξουσία, αλλά ακόμη και η συνεργασία τους με τον άξονα.
το παράδειγμα των δίθρησκων αλβανών και της αργοπορημένης, ακριβώς επειδή η θρησκεία δε θεωρήθηκε από τους ίδιους καθοριστικός εθνοποιητικός παράγοντας, ανάπτυξης του εθνικισμού σε αυτούς, καθώς και η σύγκρισή του με το αντίστοιχο νεοελληνικό παράδειγμα δείχνουν πόσο, ίσως, θα αργούσε η νεοελληνική συνειδητοποίηση, αν αντί της θρησκείας (κατά την επανάσταση) επικρατούσε η γλώσσα ή η φυλή ως εθνοτικό κριτήριο.
για την ελληνοαλβανική ομοσπονδία είχα την εντύπωση ότι, σύμφωνα με τον κολοκοτρώνη και τον μακρυγιάννη, αυτή είχε προταθεί εξαρχής με δόλιο σκοπό, τη διαίρεση τουρκαλβανών-τούρκων και αποδυνάμωση των τελευταίων. ίσως να αφορά διαφορετική περίπτωση.
Ουφ, το διάβασα. Πολύ ωραίο κείμενο, εξαιρετικό. Ας θυμηθούμε μόνο ότι οι Αλβανοί είναι μία ινδοευρωπαϊκή γλώσσα κοινής ηλικίας με την ελληνική, αλλά χωρίς συνομήλικη γραφή.
Περισσότερο από όλα μου έκανε εντύπωση η εξής φράση:
Oι Τούρκοι, οι Αρβανίτες κι οι Έλληνες είναι αδέρφια κι ένα έθνος. Ατυχίες ιστορικές μας χώρισαν μα είναι καιρός πια να το καταλάβουμε πως είμαστε ένα αίμα.
Είναι να αναρωτιέσαι πόσο από αυτό που είμαστε ή νιώθουμε ότι είμαστε, οφείλεται απλά σε κάποια ιστορική ατυχία...
Γιάννη, την κηλίδα την νιώθουν (φανερά ή κρυφά) όσοι Αρβανίτες είναι ταυτόχρονα και εθνικιστές.
Ε, τότε δεν έχουν πρόβλημα να ισχυριστούν ότι είναι απόγονοι των Πελασγών και ότι η γλώσσα τους είναι ...Πελασγική!!!
Δεν ξέρω, αλλά νιώθω ότι έρχεται η ώρα που κάποιος θα δηλώσει απόγονος του Νεάτερνταλ...
Όσο για τους χριστιανούς έλληνες ακροδεξιούς αποτελεί κατόρθωμα να λένε από τη μια ότι ανήκουν στο πιο αρχαίο έθνος του κόσμου και από την άλλη να δέχονται (ως χριστιανοί) ότι οι πρώτοι άνθρωποι ήταν εβραίοι.
Συμφωνώ ότι αν περίμεναν οι έλληνες να εθνογεννηθούν/εθναφυπνισθούν ως ελληνόφωνοι ανεξαρτήτως θρησκείας (όπως δηλαδή ισχύει σήμερα) και όχι ως χριστιανοί ανεξαρτήτως γλώσσας (όπως και έγινε τότε), ίσως να ήμασταν σήμερα... αλβανοί.
Οι Κολοκοτρωναίοι χειριζόταν με άψογο τρόπο όλες τις αλβανικές φάρες και ειδικά στην περίπτωση της αλώσεως της Τριπολιτσάς και τις διαπραγματεύσεις του Θ.Κολοκοτρώνη.
Το μόνο που έχω να πω είναι ότι ο όρος Αρβανίτης είναι πολύ μπερδεμένος. Άλλοτε εννούν τους μουσουλμάνους αλβανούς, άλλοτε τους χριστιανούς, άλλοτε τους έλληνες αρβανίτες κ.λπ.
Πολύ μπερδεμένη ιστορία, μόνο που για την τότε εποχή αυτό ήταν κάτι το φυσιολογικό.
doctor
Δείμε, για τον όρο "ινδοευρωπαϊκός" ας το αφήσουμε καλύτερα διότι αποτελεί μια γλωσσολογική θεωρία και τίποτα άλλο.
Όσο για τα αλβανικά, ναι, έχουν πολλές ελληνικές λέξεις, όμως οι κύριες γλώσσες επιρροής είναι τα λατινικά και τα τουρκικά.
***
Σοφία, τα πάντα είναι θέμα συγκυριών.
Στην ανταλλαγή των πληθυσμών, χωρίστηκαν οικογένειες επειδή κάποια αδέρφια ήταν μουσουλμάνοι (και έτσι χαρακτηρίστηκαν τούρκοι) και άλλα ήταν χριστιανοί (και έτσι χαρακτηρίστηκαν έλληνες).
doctor
Παρεξηγημένες έννοιες όντως!
Καλησπέρα
Πολύ ενδιαφέρον το άρθρο, ειδικά σε ότι αφορά της ενέργειες κάποιων Αλβανών για ένταξη στο ελληνικό κράτος. Φυσικά και αποδεχόμαστε τη συγγένεια, όπως και να το πάρουμε, των Αλβανών με τους Έλληνες. H ελληνοαλβανική φιλία πρέπει να είναι μονόδρομος. Αλλά το ότι "περί τους 2.000 μωαμεθανοί Αλβανοί έλαβαν μέρος στο πλευρό των επαναστατών" είναι κατά τη κρίση μου υπερβολικό. Μπορείτε να δώσετε πηγή; Ποιοι ήταν οι αρχηγοί τους; Που πολέμησαν; Δεν θα έμεναν τα ονόματά τους; Ο συμπολεμιστής και φίλος του Οδ.Ανδρούτσου, Μουσταφάς Γκέκας, που ήταν και μέσα στο Χάνι της Γραβιάς είναι εξαίρεση. Έξω από αυτό ήταν 9,000 Αλβανοί με τον Ομέρ Βρυώνη. Η "Οθωμανική Εκατονταρχία" του Καποδίστρια που προφανώς θα είχε μουσουλμάνους Αλβανούς πολεμιστές υπό τον Ταφίλ Μπουζ, είχε 21 στρατιώτες (δείτε Ιστορία Νέου Ελληνισμού, των Νέων, τ.3 σελ.220). Να ήταν όλοι οι μουσουλμάνοι Αλβανοί σύμμαχοι 200-300 συνολικά, το δέχομαι, σε καμία περίπτωση 2 χιλιάδες. Αντίθετα υπάρχουν δεκάδες περιπτώσεις μουσουλμάνων αλλά και χριστιανών Αλβανών που πολέμησαν για τους Τούρκους. Γιατί αυτό έλεγε η θρησκευτική συνείδησή τους ή το οικονομικό τους συμφέρον. Για κάποιους αυτό ήταν το μόνο είσόδημα, όπως για τους αρματωλούς ή τους Μανιάτες. Δεν τους κακολογούμε, μόνο που δεν χρειάζεται να υπερβάλουμε. Μια λίστα με ονόματα επίσημων Αλβανών μωαμεθανών που πολέμησαν την ελληνική επανάσταση μπορείτε να δείτε εδώ.
Doctor μου,
ωραία η ανάρτηση σου όπως πάντα. Όπως σου έχω πει και σε παλαιότερη ανάρτηση σου, ο άντρας μου είναι Αρβανίτης και ξέρω ότι νιώθει πολύ Έλληνας. Βασιλικώτερος του βασιλέως είναι, όπως και οι περισσότεροι Αρβανίτες. Τελικά η δύναμη του αυτοπροσδιορισμού είναι μεγάλη.
doctor καλησπέρα,
" {Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, και ενώ η επιτροπή περιόδευε στην Ήπειρο...Η λειτουργία των ελληνικών σχολείων είχε προφανώς συμβάλει στην «ανάκτηση» εδαφών της «επικράτειας» του ελληνικού έθνους που είχαν αλλοφωνήσει στο παρελθόν [17].} "
Θα ήθελα να σε ρωτήσω αναφερόμενος στο παραπάνω κομμάτι, πώς εφόσον η εν λόγω επιτροπή χάραξε τα σύνορα βασιζόμενη στην μητρική γλώσσα των τοπικών πληθυσμών δημιουργήθηκε το ζήτημα των Ελλήνων ελληνόφωνων Βορειοηπειρωτών δλδ ολόκληρων επαρχιών με ελληνόφωνα χωριά που μετά την χάραξη αποτέλεσαν μέρος του νεοσύστατου Αλβανικού κράτους;
Προσωπικά κατάγομαι από ένα τέτοιο χωριό (10 χιλιόμετρα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα στο αλβανικό έδαφος) και μπορώ να επιβεβαιώσω, όσον αφορά αυτά τα χωριά, με μαρτυρίες την εν ζωή γιαγιάς μου (τώρα 90 χρόνων) η οποια δεν γνωρίζει γρι αλβανικά πως και οι παππούδες της είχαν σαν μητρική γλώσσα την ελληνική και ουδέποτε γνώρισαν την αλβανική.
Κάνω αυτό το σχόλιο σε αντιπαράθεση με την φράση :
"...η κατάσταση που επικρατούσε στην περιοχή εξέπληξε όλους τους εμπλεκόμενους στο ζήτημα: τα μέλη της διεθνούς επιτροπής που επισκέφθηκαν πλήθος χωριών της περιοχής αντιλήφθηκαν πως τα γηραιότερα μέλη των οικογενειών ομιλούσαν την αλβανική, ενώ τα νεώτερα την ελληνική,..."
ΥΓ: Συγχαρητήρια για την καταπληκτική σου δουλεία, την απολαμβάνουμε συνεχώς.
kitsosmitsos, μπερδεμένες θα έλεγα, και λιγότερο παρεξηγημένες.
***
lykawn, να σου πω την αλήθεια δεν τους μέτρησα τους μωαμεθανούς αλβανούς που έλαβαν μέρος στην επανάσταση του 1821! (χαριτολογώ).
Η καταγραφή σε αριθμούς μπορεί να ποικίλλει από πηγή σε πηγή.
Τον αριθμό των 2.000 τον δίνει ο Κ.Μπίρης στο βιβλίο του "Αρβανίτες, οι Δωριείς του νεότερου Ελληνισμού".
Δυστυχώς μόλις μπαίνω στο blog σου μου εμφανίζει μήνυμα λάθους και ο Explorer μου κλείνει την σελίδα.
Ελπίζω να τα καταφέρω αργότερα.
Σε ευχαριστώ πολύ για την παρατήρηση/υπόδειξη.
***
sexpistols (God save the Queen!), η χάραξη των αλβανικών συνόρων ήταν μια μεγάλη διπλωματική μάχη που διήρκεσε πολλά χρόνια και έγινε με βάση τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων και συγκεκριμένα της Ιταλίας που ήθελε (και πέτυχε τελικά) να δημιουργήσει ένα κράτος-προτεκτοράτο.
Η μητρική γλώσσα ήταν το πρόσχημα διότι αν ίσχυε πραγματικά τότε η βόρειος Ήπειρος θα έπρεπε να δοθεί στην Ελλάδα.
Όσο για το ποια χωριά ερεύνησε η διεθνής επιτροπή, θα ψάξω στα βιβλία μου και θα προσπαθήσω να τα εντοπίσω (βασικά στο βιβλίο του Κόντη πρέπει να είναι, βλ.υποσ.17).
Αν θέλεις πες μου το χωριό της γιαγιάς σου.
Ευχαριστώ πολύ.
doctor
Φυσικά, το χωριό ονομάζεται Σχωριάδες, βρίσκεται στην επαρχία Πωγωνίου (το άνω Πωγώνι στην Αλβανία, το κάτω Πωγώνι στην Ελλάδα).
Κεφαλoχώρι της περιοχής είναι η γειτονική Πολίτσανη και τοποθετείται νοτιοανατολικά του Αργυροκάστρου.
Πάντως μη μπεις σε κανα σπουδαίο κόπο θα το ψάξω μόνος μου άλλωστε.Εγώ σ' ευχαριστώ.
Να αναφωνήσω τώρα "Ζήτω το έθνος" ή μετά ?...
(ίσως επανέλθω)
sexpistols, ΟΚ, όποιος το βρει πρώτος το αναφέρει εδώ!
***
takis, αυτή η ατάκα μου θυμίζει τον Χατζηχρήστο στο επικό "της κακομοίρας"!!!
doc
Πολύ ενδιαφέρον ποστ και πολύ κατατοπιστικός ο χάρτης στην αρχή.
Μόνο όσοι δεν γνωρίζουν την ιστορική συνέχεια του Ελληνικού χώρου δεν ξέρουν πόσο εκτεταμένη ήταν η διείσδυση των Αρβανιτών σε αυτόν.
Απλά αυτό που λέω σε όσους δεν το ξέρουν είναι ότι ο Κουντουριώτης τα παραγγέλματα τα έδινε στα αρβανίτικα!
doctor ευχαριστώ για την ειδοποίηση για το μπλογκ. Πράγματι με ΙΕ7 που δοκίμασα εμφανίζει πρόβλημα, με Firefox, Google Chrome, και Opera ανοίγει μια χαρά. Σαν αντιμαϊκροσοφτικός όμως είχα αγνοήσει τον ΙΕ. Θα προσπαθήσω να το διορθώσω, αλλά μάλλον θ'αργήσω.
Oι 2 χιλιάδες μουσουλμάνοι μάλλον δεν ταιριάζουν με την εικόνα των ελληνικών στρατοπέδων του '21 που σπάνια έφταναν τις 10 χιλιάδες άντρες. Ακόμα και αν ο Μπίρης συμπεριλαμβάνει και τους ημι-μουσουλμάνους Σαμπάνηδες της Ν.Εύβοιας που ακολουθούσαν τον Κριεζιώτη. Τους Αρβανίτες αυτούς τους αναφέρει ο Καργάκος και σε αντιδιαστολή με τους γείτονές τους ελληνόφωνους "Τουρκοκαρυστινούς" είναι μια ενδιαφέρουσα περίπτωση για την έρευνα των θεμάτων νεοελληνικής ταυτότητας. Έναν θρήνο σε άπταιστη ελληνική αυτών των "Τούρκων" για την "κατακαημένη Κάρυστο" που άφησαν, μπορείτε να δείτε εδώ.
Χαίρε doctor,
οι Αρβανίτες θαρρώ πως είναι ένα από τα μεγαλύτερα success-stories αφομοίωσης "ξένου" πληθυσμού από ένα νεόκοπο κράτος. Προς το συμφέρον μας θα ήταν να γίνει κάτι ανάλογο με τους συγγενικούς αλβανικούς πληθυσμούς που έχουν μεταναστεύσει στη χώρα τα τελευταία χρόνια και θέλουν να αισθάνονται Έλληνες (βλ. παρελάσεις)
Αθεόφοβε, η χρήση της αλβανικής κατά την ελληνική επανάσταση ήταν πολύ εκτεταμένη και ήταν και η γλώσσα των διαπραγματεύσεων μεταξύ των εμπολέμων.
Πολλές μάχες της επανάστασης των ελλήνων κατά των τούρκων έγιναν μεταξύ ορθοδόξων και μουσουλμάνων αλβανών.
***
lykawn, επειδή με ενδιαφέρει, στείλε σε παρακαλώ το συγκεκριμένο ποστ με email ή καλύτερα κόπιαρέ το εδώ σαν σχόλιο.
Σε ευχαριστώ προκαταβολικά.
Πολύ ωραία η ανάλυση του Αγτζίδη, την έχω ξαναδιαβάσει, δεν θυμάμαι που.
***
Cyverius, η συμμετοχή πλέον στο έθνος ταυτίζεται με την πολιτογράφηση στο ελληνικό κράτος και το τι λέει ο Ψωμιάδης εμένα με αφήνει αδιάφορο.
Γιατί αν το ψάξουμε το Καρά Τζαφέρ μόνο ελληνικό επίθετο δεν είναι (!!!).
doctor
Εξαιρετικό και τεκμηριωμένο κείμενο όπως πάντα.
Πλην όμως για τους Ελληναράδες πρέπει να αποδειχθεί πρώτα η καταγωγή των Αρβανιτών από τον Σείριο και μετά βλέπουμε...
Για τους Αλβαναράδες δεν ξέρω τι παίζει...
Τι σεντόν' είν' τούτο πάλι βρε παλιοΑρβανίταρε???
*Αυτός ο Γκιολέκας είναι τρισπάππος του Γκιολέκα της Ν.Δ.?
"Και συ ωρέ Γιολέκαααααααααααααααα.."
*Μάλιστα. Και η Αλβανία λοιπόν εστί ελληνικήν.....
*Απ την μια οι Αρβανίτες από την άλλη οι τουρκόσποροι, τι θα απογινομεν και ημεις οι απόγονοι των αρχαίων εις την μέσιν (εγώ και ο Άδωνις)?
*Απ την άλλη εγώ είμαι Βλάχος... άρα απόγονος Ρωμαίων :)
Η αλβανική εθνογένεση άργησε να έρθει και ο αλβανικός εθνικισμός ήρθε περισσότερο ως αποτέλεσμα ξένων επιρροών και παραινέσεων (με κύριο εκφραστή τον ιταλικό ιμπεριαλισμό που ήθελε ένα προτεκτοράτο στα Βαλκάνια) παρά ως –με την χερντερική ρομαντική έννοια- εθναφυπνιστική διαδικασία.
Δύσκολο να αποδειχθεί αυτό. Αφού τον καιρό της αλβανικής εθναφύπνισης η Ιταλία μόλις έθετε τα θεμέλια του ενωμένου κράτους δεν θα μπορούσε ταυτόχρονα να επιδιώκει αλβανικό κράτος (κάτι που δεν επιδίωκαν ούτε οι Αλβανοί). Το ότι η φλόγα βέβαια άναψε από την Ιταλία είναι γεγονός αλλά όχι από τους Ιταλούς αλλά από τους Αρμπερέσους (Αρβανίτες της Ιταλίας). Αφομειωμένοι σε μικρότερο βαθμό (οι Αρμπερέσοι) σε σχέση με τους Αρβανίτες κυρίως λόγω της θρησκείας και με το αίσθημα του εκπατρισμού νωπό απετέλεσαν τους οραματιστές του αλβανικού έθνους.
Γιατρέ μου, με το συμπάθιο, πού κολλάει ο Πανίκας και ο Καρα-ζαφέρ στα γραφόμενά μου; Αυτοί τα ακριβώς αντίθετα (περί Ελ και Αλ) υποστηρίζουν.
Εγώ λέω πως από τη στιγμή που οι Αρβανίτες (πολλοί εκ των οποίων είναι και -οποία ειρωνεία- οπαδοί των ανωτέρω) ούτε καν συζητούν το ενδεχόμενο να σχετίζονται με την Αλβανική φυλή, εκ των πραγμάτων αποτελούν ιδανικό case-study αφομοίωσης.
Συμφωνώ περί του de facto της πολιτογράφησης που αναφέρεις. Αρκεί να δοθεί αυτή η δυνατότητα λχ και στους Αλβανούς δεύτερης-τρίτης γενιάς που θα προκύψουν, όπως τόσο απλόχειρα (εκ του πονηρού) δόθηκε σε "παλλινοστούντες" ρωσοπόντιους που επίκοισαν τη Δυτική Θράκη.
Τούρκοι, Αρβανίτες και Έλληνες ένα έθνος; Κι ένα κράτος, γουστάρω!
πόλσε, οι αρβανίτες ήρθαν με διαστημόπλοιο πριν από 10.000.000 χρόνια, ένα μήνα πριν έρθουν με το επόμενο δρομολόγιο οι πρόγονοι του Μπουμπούκου!
***
salvatore1789 κοίτα να βρεις σύζυγο γνήσια ελληνίδα για να συνεχιστεί το είδος. Είσαι η τελευταία μας ελπίδα!!!
***
Tannhäuser, καλωσήρθατε. Αν θέτετε τόσο πίσω την εθνογέννεση της Αλβανίας τότε θα συμφωνήσω μαζί σας. Μόνο που δεν υπάρχει κάποιο εθνογεννετικό ΙΑΣΩ που να πιστοποιεί ημερομηνία γέννησης ενός έθνους ή να εκδίδει ανάλογα πιστοποιητικά!!!
Θα παρομοίαζα την εθνογέννεση ως την μεταμόρφωση της κάμπιας σε πεταλούδα. Οπότε μπορεί να θεωρηθεί ως αφετηρία η αρχή της μεταμόρφωσης ή κατά άλλους το τέλος αυτής.
Έτσι, η εθνογέννεση/μεταμόρφωση της ιταλικής "κάμπιας" διαρκεί αρκετές δεκαετίες:
"Italian Unification (Italian: il Risorgimento, or "The Revival") was the political and social movement that annexed different states of the Italian peninsula into the single state of Italy in the 19th century. There is a lack of consensus on the exact dates for the beginning and the end of this period, but many scholars agree that the process began with the end of Napoleonic rule and the Congress of Vienna in 1815, and approximately ended with the Franco-Prussian War in 1871, though the last città irredente did not join the Kingdom of Italy until after World War I".
Οπότε, αν βάλεις ως σημάδι της ιταλικής εθνογένεσης το απώτατο σημείο της (1871) και βάλεις ως αντίστοιχο σημάδι την δημιουργία της league of Prizren των αλβανών το 1878 (που όμως είναι η αρχή της εθνογένεσής τους) και τα ενώσεις και βάσει αυτών κρίνεις, τότε μόλις έχεις κάνει φάουλ!
The league of Prizren:
Albanian leaders formed the League of Prizren in 1878 with the backing of sultan Abdulhamid II, through which they pressed for territorial autonomy and defending their lands from the onslaught of their neighbours. After decades of unrest a major uprising exploded in the Albanian-populated Ottoman territories in 1912, on the eve of the First Balkan War. When Serbia, Montenegro, and Greece laid claim to Albanian lands during the war, the Albanians declared independence.
Οπότε, είναι (όπως προείπα) θέμα οπτικής γωνίας. Φυσικά είναι γνωστό ότι η ιταλική εθνογέννεση προηγείται αρκετές δεκαετίες αυτής των Αλβανών.
Σε ευχαριστώ πολύ πάντως για το εποικοδομητικό σου σχόλιο.
doctor
Cyverius, μα δεν έγραψα για τον Πανίκα λέγοντας ότι λέτε τα ίδια. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε ύβρη για εσάς, το ξέρω!!!
Απλώς θυμήθηκα τα αίσχη των "νευροπαθών ψευδοπατριωτών" τότε με τις παρελάσεις, τις σημαίες και τον Τσενάι.
Ζητώ συγνώμη για την παρανόηση. Αφού ξέρεις ότι σ'αγαπώ!
***
στρατολάτη, μην το πεις στον Καρά Τζαφέρ διότι ως ...γνήσιος απόγονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου θα σε κατακεραυνώσει!!!
doctor
Παραθέτω εδώ το θέμα του Lykawn, όπως μου το έστειλε με email.
Δεν έχω προλάβει να το διαβάσω, όμως θα το κάνω μέσα στο Σ/Κ:
Αλβανοί και 1821
Πέρα από την δήθεν «μεγάλη» και διαχρονική προσφορά κάθε είδους των Αλβανών στην Ελλάδα, μας έχουν ζαλίσει οι ίδιοι και οι εδώ φίλοι τους με την συνεισφορά τους στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Προφανώς εννοούν τους Αρβανίτες οπλαρχηγούς που μαζί με χιλιάδες άλλους Έλληνες από την Βιέννη και την Τεργέστη μέχρι τη Βυρητό και από την Αλεξάνδρεια μέχρι την Οδησσό με άπειρες θυσίες και αγώνες έστησαν το νεοελληνικό κράτος. Προφανώς οι κύριοι δεν λένε να εννοήσουν με τίποτε ότι οι Αρβανίτες πρόγονοι μας, δικοί μας, δεν έχουν να κάνουν τίποτε με τους δικούς τους. Οι άνθρωποι αυτοί σε όλοι την ιστορία τους εντάχθηκαν οικιοθελώς και πλήρως με την ταυτότητά τους, όπως και πλήθος άλλοι, στο σώμα του νεοελληνικού έθνους αμετάκλητα και μόνο οι απόγονοι και συμπατριώτες τους έχουν το δικαίωμα να τους επικαλούνται. Μπορεί οι ιδρυτές του ελληνικού κράτους που πήραν τις αποφάσεις τους ελεύθεροι και με τα όπλα στα χέρια να είχαν άλλη εθνική συνείδηση και να μην μετακινούνταν λίγα μέτρα πιο πέρα, να ενωθούν με τους Τούρκους όπως έκαναν τότε οι περισσότεροι Αλβανοί; Οι οποίοι πέρα από αυτά που λένε πολλοί είχαν ξεκάθαρη από τότε αλβανική εθνική συνείδηση και επιλογή να ακολουθούν τους συμπατριώτες τους Οθωμανούς αξιωματούχους. Κάτι που εξηγεί τη μέχρι σήμερα τουρκολαγνεία τους. Δηλαδή τι ήταν η Ελληνική Επανάσταση αλβανικός εμφύλιος; Έχουμε φθάσει στο εξωφρενικό σημείο να επικαλούμαστε τα αυτονόητα πλέον. Οι αλβανομανείς αποθρασυνόμενοι φτάνουν σε απερίγραπτες αρλούμπες βαφτίζοντας Αλβανούς, πέρα από τους αρβανιτόφωνους Σουλιώτες και Υδραίους καπεταναίους, ακόμα και τον Καραϊσκάκη και τον Κολοκοτρώνη. Όπου δουν μουστάκα και φουστανέλα βλέπουν Αλβανούς, άσχετα που φουστανέλα δεν φορούσαν όλες οι αλβανικές φυλές αλλά μόνο οι νότιες, ενώ την φορούσαν και πολλοί Σλάβοι της βαλκανικής.Κατά τη λογική τους επειδή ο Σαρακατσάνος Καραϊσκάκης αρχιστράτηγος των Ελλήνων στην Ρούμελη και ο Τούρκος της Κιουτάχειας Μεχμέτ Ρεσίτ πασάς βεζίρης της Ρούμελης ήταν Αλβανοί επειδή στη συνάντηση τους μίλησαν αλβανικά τη μόνη κοινή γλώσσα που τσάτρα-πάτρα μπορούσαν να χειριστούν και οι δύο για να συνεννοηθούν. Ή ήταν ο Θ. Κολοκοτρώνης Αλβανός επειδή ο παππούς του Γιάννης Μπότσικας, γιος του Δήμου Τσεργίνη, μετονομάστηκε σε Κολοκοτρώνης λόγω των δυνατών του τετρακεφάλων από έναν Αρβανίτη που είπε γι’ αυτόν αστειευόμενος: «Βρε τι Μπιθεγκούρας είναι τούτος;» και τους έμεινε από τότε σαν οικογενειακό όνομα η ελληνική μετάφραση.
Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης χιλιάδες Αλβανοί έχασαν τη ζωή τους ντύνοντας στα μαύρα όλη την Αλβανία όπως και την Ελλάδα, αλλά για άσχετους με αυτούς που φαντάζονται οι σημερινοί λόγους. Υπερασπιζόμενοι τα αξιώματα τους στην Οθωμανική αυτοκρατορία, υπερασπίζοντας την πίστη τους μερικοί, αλλά το κυριότερο υπερασπίζοντας την τσέπη τους και ελπίζοντας να αυξήσουν την περιουσία τους. Τότε στην είδηση μόνο της στρατολόγησης λουφετζήδων (μισθοφόρων) και πιθανής λεηλασίας ελληνικών χωρών κινητοποιούνταν όλο το αλβανικό έθνος μουσουλμάνοι, ορθόδοξοι και καθολικοί, Γκέκηδες, Τσάμηδες, Τόσκηδες, Λιάπηδες οι καθολικοί Μιρδίτες και Μαλισόροι, χριστιανοί Σκοδράνοι, Γαρδικιώτες, Λακκιώτες και άλλοι. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ελληνικής συνείδησης Αρβανίτες και Ηπειρώτες και αν ακόμα τύχαινε να βρεθούν κατά των Ελλήνων, πάντα ενώνονταν μαζί τους οριστικά. Για παράδειγμα ο Χιμαριώτης Σπύρο-Μήλιος με τους τρεις αδερφούς τους και 250 Χιμαραίους πολέμησε στο πλευρό των Ελλήνων, όπως και ο ηρωικός Χατζή-Μιχάλης Νταλιάνης που πολέμησε με το ιππικό και πεζικό σώμα των συμπατριωτών του Αργυροκαστριτών και Δελβινιωτών. Αντίθετα Αλβανοί μπέηδες, ντερβεναγάδες και φρούραρχοι υπήρχαν διάσπαρτοι σε όλη την Ελλάδα και τυρρανούσαν τον κόσμο υπηρετώντας τα αφεντικά τους. Το γεγονός αυτό δίνει στους σημερινούς απογόνους τους το δικαίωμα κατά την αρπαχτική κρίση τους να θεωρούν αλβανικές περιοχές την Άρτα, την Πρέβεζα, τα Γιάννενα και ότι άλλο τους κατέβει διεκδικώντας παλιά τσιφλίκια και ενδεχομένως και ραγιάδες να τα καλλιεργούν.
Οι Αλβανοί και οι Έλληνες πολεμιστές είχαν τότε φιλικές σχέσεις πολλές φορές ως συντοπίτες και κορόιδευαν τους ανατολίτες Τούρκους λέγοντάς τους Κονιάρους, Χαλδούπηδες ή Ντουντούμηδες, βέβαια στον πόλεμο ήταν αμίληκτοι μεταξύ τους, αλλά προστάτευαν κανένα παλιόφιλο αν έπεφτε στα χέρια τους. Στην αρχή οι επαναστάτες προσπάθησαν μάταια να προσεταιριστούν τους Αλβανούς για να αποδυναμώσουν τους Τούρκους παίζοντας το παιχνίδι του αρχηγού τους αποστάτη Αλή πασά, αλλά οι Αλβανοί γρήγορα τον παράτησαν συντασσόμενοι με το Σουλτάνο. Οι μισθοφόροι Αλβανοί πολλές φορές δεν ήταν πιστοί προδίδοντας τα αφεντικά τους παραδίδοντας κάστρα και τους εντός Τούρκους στους Έλληνες για να σώσουν το τομάρι τους. Σημασία έχει ότι κάθε χρόνο της Ελληνικής Επανάστασης ξεκινούσαν 2 εκστρατείες σε Δυτική και Ανατολική Στερεά Ελλάδα και μία επιπλέον από το 1825 στην Πελοπόννησο και 4 στόλοι Κωνσταντινούπολης, Αλεξάνδρειας, Τύνιδας και Αλγερίου, σύμπας ο μουσουλμανικός οθωμανικός κόσμος της Μεσογείου με τους Αλβανούς να αποτελούν σημαντική μερίδα των στρατιών, θεωρούμενους ως επίλεκτο σώμα να αντιμετωπίσει τους ορεσίβιους και σκληροτράχηλους Έλληνες. Ειδικά τα πρώτα χρόνια οι Αλβανοί ήταν η συντριπτική πλειοψηφία των τουρκικών στρατιών που οδηγούσαν και Αλβανοί πασάδες. Πρώτη φορά στην εκστρατεία του Δράμαλη το 1822 είδαν οι Έλληνες στρατό σχεδόν αποκλειστικά ανατολιτών με διαφορετική ενδυμασία από του ίδιους και τους Αλβανούς. Όλες ανεξαιρέτως οι εκστρατείες αυτές οδήγησαν σε λουτρά αίματος και με μικρό ποσοστό των εκστρατευόντων να επιστρέφει, με τους περισσότερους να αφήνουν τα κοκκαλά τους στις ελληνικές κοιλάδες και πλαγιές ή να γίνονται τροφή των ψαριών στις ελληνικές θάλασσες.
Επειδή οι Αλβανοί φαίνεται βαριούνται να διαβάσουν την ελληνική ιστορία για να βρουν τους προγόνους τους και περιορίζονται στον να «κλέβουν» τους δικούς μας, στην συνέχεια παραθέτουμε μια σειρά, όχι πλήρη, των επίσημων Αλβανών που πολέμησαν κατά των Ελλήνων μεταξύ των ετών 1821-1829. Τα περισσότερα ονόματα προέρχονται από ένα βιαστικό «σκανάρισμα» των έξι τόμων του έργου «Η Ελληνική Επανάστασις» του Διον. Κοκκίνου, του βιβλίου «Αλβανοί, Αρβανίτες, Έλληνες» του Σαρ. Καργάκου, της «Διήγησις Συμβάντων της Ελληνικής Φυλής» του Θ. Κολοκοτρώνη και άλλα από παλιά διαβάσματα που προστέθηκαν από μνήμης μετά από διασταύρωση. Ακολουθεί η λίστα:
Ιμπραήμ πασάς, ο γνωστός σχιζοφρενής που επιχείρησε ανεπιτυχώς με τους Γάλλους επιτελείς του να σβήσει την επανάσταση, γιος του αντιβασιλέα της Αιγύπτου Μωχάμετ Άλυ που ήταν Αλβανός μπέης από την Καβάλα.
Ομέρ-πασάς Βρυώνης, παλιός στρατηγός του Αλή πασά Τεπελενλή, πασάς σε διάφορες πόλεις της Ηπείρου, εκστράτευσε κατά τα έτη 1821-22 επικεφαλής χιλιάδων εναντίων των Ελλήνων επαναστατών.
Μουσταή-πασάς Σκόδρας (Μουσταφάς), εκστράτευσε το 1823 με 16000 κυρίως Αλβανούς με την πλειοψηφία τους να είναι χριστιανοί και είχε σώματα ακόμα και Κροατών. Το στράτευμά του ήταν ειδικό για ορεινές μάχες και ξεκίνησε με πολλές ελπίδες που του της έκοψε ο Μάρκος Μπότσαρης κυρίως και οι άλλοι οπλαρχηγοί της Δυτικής Στερεάς που ανάγκασαν το στρατό του στη διάλυση και τον ίδιο στην εξευτελιστική φυγή και στο να μην επιχειρήσει νέα εκστρατεία.
Ισμαήλ-πασάς Πλιάσσας, Αλβανός πασάς που εκστράτευσε αρκετές φορές κατά των επαναστατημένων Ελλήνων (μέχρι και στα Ψαρά το 1824).
Αχμέτ-πασάς Βρυώνης, εκστράτευσε στις αρχές της επανάσταση κατά των Ελλήνων.
Ισούφ-πασάς Περκόφτσαλης, Αλβανός πασάς που εκστράτευσε αρκετές φορές κατά των επαναστατημένων Ελλήνων.
Μουστά-μπεης, στρατηγός του Κιουταχή (Μεχμέτ Ρεσίτ πασά, Ρούμελη Βαλεσι) είχε στήσει ενέδρα κατά την έξοδο των Μεσολογγιτών σκοτώνοντας 500, σκοτώθηκε από τον Καραϊσκάκη στην Αράχωβα το 1826 και το κεφάλι του καρφώθηκε σε παλούκι μαζί με του Κεχαγιάμπεη του Κιουταχή. Χαρακτηριστικά λέγαν γι’ αυτόν ότι ήταν τότε: «το μεγαλύτερο οτζάκι της Αλβανίας και η ψυχή του Κιουταχή και των Αλβανών». Μαζί του στην Αράχωβα σκοτώθηκαν και 1300 επίλεκτοι Αλβανοί «ο ανθός της Αλβανίας», μόνο 100 γλύτωσαν από την ενέδρα των Ελλήνων του Καραϊσκάκη. Οι τότε Αλβανοί θρήνησαν το θάνατό του με τραγούδι που σώθηκε:
«Τσσε ντ’ Αθίνe ντ’ Αλαμάνe σούμε καπετάνeρ γιάνε
σσούμε καπετάνeρ γιάνe πο, Μουσταμπεΐ ε βράνe
Κουσσ ε βράου Μουσταμπεΐν τσσ’ ισσ νιε ιλλ γκα γκιάκου ίνε;
Πο εβράου Καραϊσκάκη φακιεζίου, μουστάκ; ιγκλιάτε.
«...μπερτeκόσα Λιβαδίσe βράου, ασσλάν é σσκιπeρίσe».
Στα ελληνικά:
«Απ’ την Αθήνα ως την Αλαμάνα πολλοί είναι καπεταναίοι
Πολλοί είναι καπεταναίοι μα, σκοτώσαν τον Μουσταμπέη!
Ποιος σκότωσε το Μουσταμπέη που απ’ το αίμα μας ήταν ένα αστέρι;
Μα τον σκότωσε ο Καραϊσκάκης ο μαυροπρόσωπος, ο μακρυμουστάκης.
«..ο βάτραχος της Λειβαδιάς σκότωσε το λιοντάρι της Αρβανιτιάς!...»
Καρεφίλ-μπέης, αδερφός του Μουστά-μπεη σκοτώθηκε και αυτός στην Αράχωβα
Αδερφός του Μπανούζη Σέβλιανη: σκοτώθηκε μαζί με τους υπόλοιπους στην Αράχωβα
Ταχήρ Αμπάζης, στρατηγός του Αλή πασά Τεπελενλή πολέμησε από το 1821 τους Έλληνες. Τα πρώτα χρόνια της επανάστασης ήταν πολύ σημαντικός Αλβανός και για κάποιο διάστημα κατά την ανταρσία του Αλή είχε συνεργασία με τους Έλληνες.
Άγο Βασιάρης, σημαντικό στέλεχος του Αλή Πασά και του Ομέρ Βρυώνη στη συνέχεια, τον συνέλαβαν αιχμάλωτο οι Σουλιώτες του Μάρκου Μπότσαρη και τον έσφαξαν μετά για να εκδικηθούν το θάνατο του Μάρκου στο Καρπενήσι το 1823.
Μελεκ-πασάς Γκέκας, έδρασε στη Λαμία το 1821.
Τελεχά-μπέης Φέζον, αρχηγός Γκέκηδων ιππέων του Ομέρ Βρυώνη στην Αλαμάνα και τη Γραβιά το 1821.
Μουσταφά-μπεης Καφεζέζης, αρχηγός Τσάμηδων ιππέων του Ομέρ Βρυώνη στην Αλαμάνα και τη Γραβιά το 1821.
Σιλιχτάρ Μπόδας, σημαντικός Αλβανός στρατηγός των Τούρκων σε όλη τη διάρκεια της επανάστασης.
Άγο Μουχουρδάρης, Αλβανός στρατηγός των Τούρκων πολέμησε στη μάχη του Πέτα το 1821.
Νούρκας Σέρβανης, ντερβέναγας και μουτασελίμης Καρλελίου στο Βραχώρι το 1821, φρούραρχος Άρτας μετά, σκοτώθηκε στο Τρίκερι Μαγνησίας το 1827.
Ταχήρ Παπούλιας, ντερβέναγας Κραβάρων και Αποκούρου το 1821.
Μουσταφά-μπεης, Κεχαγιάμπεης (επιτελάρχης του Χουρσίτ πασά), αρχηγός των πολιορκημένων Τούρκων και Αλβανών στην Τριπολιτσά το 1821
Αλή-μπεης, αδελφός του Μουσταφάμπεη, σκοτώθηκε στη μάχη της Γράνας το 1821, έξω από την Τριπολιτσά
Ισμαήλ-μπεης Βλιόρης, τουρκαλβανός μπίμπασης (χιλίαρχος) του Κιουταχή.
Βελή-μπεης Γιάτζης, τουρκαλβανός μπίμπασης (χιλίαρχος) του Κιουταχή.
Τζάνε Μαρτολάτζης, τουρκαλβανός μπίμπασης (χιλίαρχος) του Κιουταχή.
Μουσταφά Μαρτίνης, τουρκαλβανός μπίμπασης (χιλίαρχος) του Κιουταχή.
Ασλάν Ντέμτζης, τουρκαλβανός μπίμπασης (χιλίαρχος) του Κιουταχή.
Χασάν Μπιλούσης, τουρκαλβανός μπίμπασης (χιλίαρχος) του Κιουταχή.
Μπανούζ Σέβρανης, τουρκαλβανός μπίμπασης (χιλίαρχος) του Κιουταχή.
Γιος Σούλτζε Κόρτσα, τουρκαλβανός μπίμπασης (χιλίαρχος) του Κιουταχή.
Κεχριμάν-μπεης Γάτζης, τουρκαλβανός μπίμπασης (χιλίαρχος) του Κιουταχή.
Ζαβαλιάνη Πρόκος, τουρκαλβανός μπίμπασης (χιλίαρχος) του Κιουταχή.
Λιούλιο Τζαπάρης, τουρκαλβανός μπίμπασης (χιλίαρχος) του Κιουταχή.
Χασάν-πασάς Γκέκας, σκοτώθηκε σε νυχτερινή επιδρομή στο στρατόπεδο του Κιουταχή το 1825.
Ελμάζ Μέτζος, έδρασε το 1821 στην Ήπειρο.
Μπεκήρ -αγας Τζογαδούρος, διοικητης Πρέβεζας το 1821, είχε και άλλες συμμετοχές.
Σούλτζε Κόρτζας, ντερβέναγας Τρικάλων το 1822 και αλλού έδρασε.
Σουλεϊμάν Μέτος, τουρκαλβανός οπλαρχηγός έδρασε στην Ήπειρο το 1821.
Χασά-μπεης Βρυώνης, τουρκαλβανός οπλαρχηγός έδρασε στην Ήπειρο το 1821.
Μούρτο Τζάλιος, τουρκαλβανός οπλαρχηγός έδρασε στην Ήπειρο το 1821.
Ισλάμ-μπέη Κόκκα, τουρκαλβανός οπλαρχηγός έδρασε στην Ήπειρο το 1821.
Μωχάμετ Νταλιάνης, τουρκαλβανός οπλαρχηγός από την Κονίσπολη, έδρασε στην Ήπειρο το 1821.
Ισλάμ Πρόνιος, τουρκαλβανός οπλαρχηγός από την Παραμυθιά, έδρασε στην Ήπειρο το 1821.
Μπάλιο Χούσος, τουρκαλβανός οπλαρχηγός από το Μαργαρίτι, έδρασε στην Ήπειρο το 1821.
Χασάν Χούσος, τουρκαλβανός οπλαρχηγός από το Μαργαρίτι, έδρασε στην Ήπειρο το 1821.
Ισμαήλ Μπένι Κόνιτζα, τουρκαλβανός μπέης έδρασε στην Ήπειρο το 1821.
Τζελαλεδίν μπέης, διοικητής Οχρίδος, έπεσε μαχόμενος το 1823 στο Κεφαλόβρυσο της Ευρυτανίας από τον Μάρκο Μπότσαρη.
Τζαφέρ-μπεης Φράσαρης, αρχηγός εμπροσθοφυλακής του Ισμαήλ-πασά Πλιάσσα έπεσε στο Κομπότι της Άρτας το 1821.
Φράσαρης (άλλος), αιχμαλωτίστηκε στα Βασιλικά για δεύτερη φορά ενώ είχε ορκιστεί ότι δεν θα ξαναπολεμήσει τους Έλληνες και εγδάρει ζωντανός από τους Αγοργιανίτες.
Ιμπραήμ Πρεμέτης, επιτέθηκε στους Καλαρρύτες της Ηπείρου το 1821.
Χουσεΐν-μπεης, γιος του Μουσταφά πασά του Δελβίνου, ήταν φρούραρχος Πάργας το 1821.
Ζενές Τσάπαρης, αλβανοτσάμης οπλαρχηγός έδρασε στην Πάργα το 1821.
Ντελή Χαβέζος, φρούραρχος Πατρατσικίου το1821.
Τζίνκο Χαμέτζης, τουρκαλβανός οπλαρχηγός πολέμησε στη μάχη του Πέτα το 1821.
Βεκούτ Γαρδίκης, τουρκαλβανός οπλαρχηγός πολέμησε στην Πλάκα της Ηπείρου το 1821.
Ταχήρ Μουρτοτζάλης, τουρκαλβανός οπλαρχηγός έδρασε στην Ήπερο το 1821.
Τσεγκό-μπεης, τουρκαλβανός οπλαρχηγός έδρασε στην Ήπειρο το 1821.
Ματός αγάς Λατίφης, τουρκαλβανός οπλαρχηγός έδρασε στην Ήπερο το 1821.
Μαξούτ Σρόπουλης, Αλβανός αξιωματικός του Αμπτούλ Αμπούδ πασά της Θεσσαλονίκης, επιτέθηκε κατά των κατοίκων του Ολύμπου το 1821.
Ταχήρ Τσαπάρης, οπλαρχηγός του Ομέρ Βρυώνη επιτέθηκε στους Σουλιώτες το 1822.
Ιμπραήμ Ντέμος, οπλαρχηγός του Ομέρ Βρυώνη επιτέθηκε στους Σουλιώτες το 1822.
Ισμαήλ Πρόνιος, οπλαρχηγός του Ομέρ Βρυώνη επιτέθηκε στους Σουλιώτες το 1822.
Άγο Μπέντος, αξιωματικός του Ισμαήλ πασά Πλιάσσα.
Χατζή Μπέντος, αξιωματικός του Ισμαήλ πασά Πλιάσσα.
Ισούφ-μπέης, αξιωματικός του Μαχμούτ-πασά Δράμαλη διασώθηκε στην Ακράτα το 1822.
Ταμάζ Μπίμπασης, αξιωματικός του Μαχμούτ-πασά Δράμαλη διασώθηκε στην Ακράτα το 1822.
Αβδουλάχ-μπέης, αρχηγός Αλβανών στην επίθεση κατά του Αιτωλικού το 1823 όπου και τραυματίστηκε.
Πράχο Πρεβίστας, αρχηγός Αλβανών στη μάχη της Άμπλιανης το1824.
Τσέλιο Πίτσαρης, Αλβανός οπλαρχηγός ενίσχυσε τον Περκόφτσαλη πασά στη μάχη της Άμπλιανης το1824.
Μάνε Λουζάτης, Αλβανός οπλαρχηγός πολιορκήθηκε στην Γόστιτσα το 1824.
Καλέμ Τεπελένης, Αλβανός οπλαρχηγός πολιορκήθηκε στην Γόστιτσα το 1824.
Χασάν Τσάπαρης, αλβανοτσάμης οπλαρχηγός από το Φανάρι της Ηπείρου έδρασε το 1821.
Χότο Πρόνιος, αλβανοτσάμης οπλαρχηγός έδρασε το 1821.
Ασλανάκης, αρχηγός των Αλβανών του Μουσταφάμπεη όταν αυτός μπήκε στην πολιορκούμενη Τριπολιτσά, όπου κλείστηκε και αυτός με τους υπόλοιπους
Αχμέτ-μπεης Δέμος, από τους Φιλιάτες, Αλβανός μισθοφόρος στην Τριπολιτσά το 1821 είχε στο σώμα του και 800 χριστιανούς Αλβανούς, πέθανε κατά τη διάρκεια της πολιορκίας
Λιμά-μπεης Κογιάτσας, αρχηγός Αλβανών στην πολιορκία της Τριπολιτσάς το 1821
Βελή-μπεης Κογιάτσας, αρχηγός Αλβανών στην πολιορκία της Τριπολιτσάς το 1821
Καλιό-μπεης Μπόνος, ο γιος του Μήτσα Μπόνου, αρχηγός Αλβανών στην πολιορκία της Τριπολιτσάς το 1821
Ιμπραήμ Λαλαίος, πελοποννήσιος τουρκαλβανός έδρασε στο Λάλα και την Πάτρα
Χάντζος Λαλαίος, πελοποννήσιος τουρκαλβανός έδρασε στο Λάλα την Πάτρα
Τζαφέρ Φειδάς, Λαλαίος τουρκαλβανός έδρασε το 1821.
Ρουμπής Βαρδουνιώτης, πελοποννήσιος τουρκαλβανός έδρασε στην πολιορκία της Τριπολιτσάς.
Αβδούλ-μπέης Αρναούτογλου, σημαίνων Τούρκος της Τριπολιτσάς το 1821.
Ιμπραήμ Αρναούτογλου, διοικητής Καλαβρύτων μεταξύ των ετών 1820-1821.
Σουλεϊμάν Αρναούτογλου, βοεβόδας της Καλαμάτας κατά το 1821.
Νεφέζης Καραχούσος, Λαλαίος τουρκαλβανός σκοτώθηκε το 1821.
Μουσταφάς Χάτζος, Λαλαίος τουρκαλβανός σκοτώθηκε το 1821.
Μπέικος Κεχαγιάς, τουρκαλβανός διαπραγματευτής των Λαλαίων.
Κουτσοραίπ-αγας, λαλαιος τουρκαλβανός έδρασε το 1821.
Μουστά-μπεης Κιάφα Ζέζας, τουρκαλβανός αξιωματικός του Αμπάζ πασά κατά την εκστρατεία του στην Ανατολική Στερεά το 1825 (ίσως έχει προαναφερθεί).
Χοτά-μπεης Αργυροκάστρης, τουρκαλβανός αξιωματικός του Αμπάζ πασά κατά την εκστρατεία του στην Ανατολική Στερεά το 1825.
Βελή-αγας Γρεβενού, τουρκαλβανός αξιωματικός του Αμπάζ πασά κατά την εκστρατεία του στην Ανατολική Στερεά το 1825.
Μαχμούτ-μπεης Κοστούρι, τουρκαλβανός αξιωματικός του Αμπάζ πασά κατά την εκστρατεία του στην Ανατολική Στερεά το 1825.
Ιμπραήμ Κοστρέτζης, τουρκαλβανός αξιωματικός του Αμπάζ πασά κατά την εκστρατεία του στην Ανατολική Στερεά το 1825.
Μουχτάρ-μπεης Κιαφτίσης, τουρκαλβανός αξιωματικός του Κιουταχή στην Αθήνα το 1827.
Ισούφ Διβένης, Αλβανός διοικητής Λιδορικίου πριν την επανάσταση, ήταν ήπιος και αγαθός, αλλά βασανίστηκε και κρεμάστηκε από τα τείχη της ακρόπολης των Αθηνών το 1827 με άλλους 17, για αντεκδίκηση όταν σούβλισαν οι πολιορκητές Τούρκοι 2 Έλληνες αιχμαλώτους.
Μουσταφ-άγας Σουγκαρίνης, στρατηγός Γκέγκηδων του Κιουταχή κατά την πολιορκία της ακρόπολης των Αθηνών το 1827.
Μαγδαρής, αρχηγός Αλβανών στην Χίο το 1828 αιχμαλωτίστηκε από το στράτευμα του Φαβιέρου.
Μουσά-μπεης, αρχηγός τουρκαλβανών της φρουράς της Κορώνης που συνθηκολόγησε το 1828.
Μουσταφά-μπεης, αρχηγός τουρκαλβανών της φρουράς της Κορώνης που συνθηκολόγησε το 1828.
Βελή-μπεης, αρχηγός τουρκαλβανών της φρουράς της Κορώνης που συνθηκολόγησε το 1828.
Μεχμέτ Δεβόλης, φρούραρχος Σαλώνων το1828.
Ορχάν Κιαφαξίσης, αρχηγός τουρκαλβανών στην Κορακόβρυση Βοιωτίας το1828 όπου και συνελήφθει.
Κιορ Ιμπραήμ, φρούραρχος που παρέδωσε τη Ναύπακτο το 1828.
Φετά Τούκοφλης, συνυπέγραψε παράδοση Μεσολογγίου το 1829.
Νουρή Τζόπης, συνυπέγραψε παράδοση Μεσολογγίου το 1829
Μάρτζο Τσουριγούνης, συνυπέγραψε παράδοση Μεσολογγίου το 1829
Αχμέτ Πρεβίστας ή Ντεπριβιστάνη: ντερβέναγας των Κραβάρων το 1828, είχε ενδιαφέρουσα αλληλογραφία με τον Κίτσο Τζαβέλα περί αλβανικής καταγωγής, ο οποίος μόλις τον συνέλαβε τον στάμπαρε μαζί με τους άντρες του με πυρωμένη σφραγίδα σχηματίζωντας στο σώμα τους τον φοίνικα, ελληνικό εθνόσημο επί Καποδίστρια, για να τον θυμούνται.
Νουρεδίν-αγας Μπελούκμπασης, πολέμησε στην Πέτρα Βοιωτίας.
Ασλά-μπεης Μουχουρδάρης, πολέμησε με 1500 τουρκαλβανούς στη τελευταία μάχη του αγώνα στην Πέτρα Βοιωτίας. Οπότε οι Αλβανοί ήταν παρόντες και συνεπείς σε όλη τη διάρκεια και τις φάσεις της Ελληνικής Επανάστασης.
Η τύχη των τουρκαλβανών μπέηδων, αγάδων και οπλαρχηγών όταν πήγαν να ζητήσουν τους μισθούς τους από τον Κιουταχή:
«Ο Μέγας Βεζύρης Ρεσίτ Πασάς εκάλεσεν εις Μοναστήριον της Πελαγονίας τους αρχηγούς
των πολεμησάντων κατά της Ελλάδος Αλβανών διά να πληρώσει εις αυτούς μισθούς και
έξοδα. Προσήλθαν περίπου 400-500 φύλαρχοι και άλλοι Αλβανοί πρόκριτοι. Αφού τους
υπεδέχθη ο Ρεσίτ καλώς και προσέφερεν εις αυτούς γεύμα, διέταξε κατά τινα παράταξιν
του στρατού να τουφεκίσωσι τους θεωμένους Αλβανούς. Τοιαύτη περίπου ήτο πάντοτε η
αμοιβή των Αλβανών διά τας υπηρεσίας προς τους Τούρκους».
Κλείνουμε την λίστα με τους Αλβανούς συμπρωταγωνιστές στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 με τον Αλβανό ανέκδοτο τον Ταφίλ Πούζη.
… το τέλος του Ταφήλ Μπούζ. Αυτός ήταν Αλβανός οπλαρχηγός στην
υπηρεσία του Αλή πασά. Όταν όμως ο Αλής κυκλώθηκε από τον Χουρσίτ, ο Ταφήλ δεν είχε
κανένα δισταγμό να τον προδώσει και να μπει στην υπηρεσία του Ομέρ Βρυώνη. Στη
διάρκεια του Ελληνικού Αγώνα αυτομόλησε και προσεχώρησε στους Έλληνες. Μετά την
απελευθέρωση διοικούσε σώμα Αλβανών που το μισθοδοτούσε η ελληνική κυβέρνηση. Το
σώμα αυτό διαλύθηκε, με εισήγηση του Θεοδ. Κολοκοτρώνη. Ο Ταφήλ τότε πήγε να
συναντήσει τον Κιουταχή, ο οποίος τον σκότωσε το 1832.
Ο Θ. Κολοκοτρώνης για τον Ταφιλπούζη:
…τὸν Ταφιλπούζη μὲ τὸ τάγμα του τὸν ἀπεφάσισαν νὰ περάσει ἀπὸ τὴν Καρύταινα καὶ νὰ πάει στὴν Γαστούνη μὲ σημαία Ὀθωμανική, μὲ παντιέρες Ὀθωμανικές, μὲ τὴν χέρα τοῦ Μωάμεθ. Ἀκούοντας ἐγώ ἔστειλα καὶ τὸν ἔβγαλα μὲ καταισχύνη, καὶ ἂν εἶχα τὴν ἔχθρα ποὺ ἔλαβα ἔπειτα, θὰ τοὺς σκοτώναμε. Καὶ τοῦ ἔστειλα (τοῦ Ταφιλπούζη) καὶ ἐμάζωξε τὲς μπαντιέρες, καὶ τοῦ εἶπα ἂν περάσει καμμιὰ φορὰ μὲ ἀνοικτὲς μπαντιέρες, οἱ γυναῖκες οἱ χηρευάμενες θὰ τὸν σκοτώσουν: «Ποῦ ἀνοίγεις τὴν σημαία τὴν Τούρκικη, εἰς τὰ χώματα τὰ Ἑλληνικά;». - «Τί φταῖμε ἐμεῖς;» Ὁ Κωλέττης μᾶς εἶπε: «Δουλειὰ νὰ κάμετε καὶ ὅ,τι σημαία θέλετε. Μᾶς ἔδωσεν ὀφίκια, ἐγέλασε Τούρκους καὶ Ρωμαίους».
Τώρα ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του, όπου βλέπει πασάς ας σκεφτεί άλλους 3-4 χιλιάδες, όπου μπέης 1-2 χιλιάδες και από 500-1000 για τους υπόλοιπους για να δει τη συνεισφορά των Αλβανών στην Ελληνική Επανάσταση. Αν είχαν προσφέρει όπως λένε οι Αλβανοί θα υπήρχε ελληνικό αλλά και αλβανικό κράτος από το 1822-23.
Πηγή: http://lykawn.blogspot.com/2009/01/1821.html
Ακόμα ένα πλούσιο και μεστό άρθρο που τράβηξε σαν μαγνήτης εξίσου ουσιαστικά σχόλια!
Στη περιοχή μου, ορεινή Ολυμπία, Αλβανούς έλεγαν μάλλον τους ορθοδόξους εξ Ηπείρου με ελληνική γλώσσα και συνείδηση. Αυτοί μετά τα ορλωφικά μετοίκησαν και ίδρυσαν το ομώνυμο χωριό Άλβαινα, σήμερα Μίνθη (γιατί;), από το οποίο και κτίστηκε η σημερινή Ζαχάρω, λίγο πριν την Επανάσταση...
Σε παρακαλώ να μη ξεχάσεις άλλες δύο κατηγορίες αρβανιτών: τους θαλασσόλυκους των γνωστών νησιών με ναυτική παράδοση που φτάνει από την Επανάσταση ως τον Κουντουριώτη, όπως και τους μετοικήσαντες κατά καιρούς στην Ιταλία, που πολλοί είναι ελληνόγλωσσοι (βλ και Tannhauser παραπάνω....)
Τέλος θα επανέλθω στη γνωστή απορία μου: Ως που θα φτάσει η δίψα των νεοελλήνων για ένδοξα αρχαία ονόματα που έπαψαν να υπάρχουν εδώ και 2500 χρόνια; Γιατί να ψάχνουμε στον Παυσανία για να βρούμε ονόματα σε περιοχές, που ήδη από την εποχή του ανήκαν στη προϊστορία και σώζονταν μόνο ερείπια; Γιατί το Ίλιον είναι πιο γκλαμουράτο από τα Λιόσια; Λίγη ιστορία μεταφέρουν τα αρβανιτοχώρια της Αττικής; Σε λίγο δεν θα ξέρουμε που έδρασε ο Γκούρας και ο Ανδρούτσος και θα μείνουμε μόνο με τον Μεγαλέξαντρο...Άλλωστε όπως φάνηκε και από τη ψηφοφορία του Σκάι, η λερή φουστανέλα δεν πουλάει...
((Ζητώ συγγνώμη, γιατί το σχόλιο αυτό είχε καταλάθος αναρτηθεί στον προηγούμενο άρθρο σου περί "εθνικισμού". Έκανα κόπι-πέιστ και το έβαλα και εδώ. Φαντάζομαι να μη παραξηγηθώ...))
Χείμαρρος γι άλλη μια φορά γιατρέ μου κι εσύ και οι σχολιαστές σου...
Ποσο απολαμβάνω κάθε φορά τα γραφόμενά σου δεν λεγεται...
ειναι πολυ σημαντικό να γκρεμίζεις τείχη που κάποιοι υψώνουν ανάμεσα σε λαούς τονίζοντας τα δήθεν σπουδαία χαρακτηριστικά της
"φυλής" μας!!!
btw ΧΡΟΝΙΑ ΣΟΥ ΠΟΛΛΑ να'σαι γερός και τυχερός και να σε χαίρονται οι γυναίκες της ζωής σου!!!
DOKTOR
THELO I DEN THELO EGO ISTE GOTZA
``EPIPEDO..GNOSTIS KAI MELETIS TOY THEMATOS...ARA TA KSERETE OLA KAI THELETE KAI PERNETE AFTES TIS THESIS.KANETE MIA POLITISMENI PSEMA SE LIGOSTA ALLA SIMANTIKA PRAGMATA.TI SAS EMBODIZI NA ISTE TELIKA DEKTOS APO OLOUS EPISTIMONAS, THA MENI MISTIRIO GIA MENA.TIS ANTIDRASIS META APO LEPTOMERI MELETI...PROKATABOLI..MEKRI 1913 DEN MILLAME GIA ALBANIA ALLA...ARBANITIA (XORA ARBANITON)
argosxolos, αυτό με το Ίλιον είναι όντως παλιομοδίτικο.
Πάνε να ξηλώσουν κάθε σημάδι του παρελθόντος. Έτσι, ο τούρκικος καφές έγινε ελληνικός, το τουρκολίμανο έγινε μικρολίμανο και απορώ πως τα Τουρκοβούνια στην γειτονιά μου στο Γαλάτσι δεν έχουν γίνει π.χ. Καραμανλοβούνια ή Παπανδεροβούνια!!!
doctor
Μαρία σ'ευχαριστώ για τις ευχές σου. Θυμάσαι ρε θηρίο ότι έχω γενέθλια ...την ημέρα της γυναίκας; Εγώ δεν το πολυλέω για ...ευνόητους λόγους!!!
Όχι, δεν γκρεμίζω τείχη, το κέφι μου κάνω. Ερασιτέχνης είμαι και ...περίεργος που ψάχνει μια ζωή!
doctor
Καλέ μου A. XHAFAJ Μ/Kastra, έχεις κάνει κι άλλα σχόλια στο blog μου όμως δεν μπορώ να καταλάβω τι γράφεις.
Δυστυχώς δεν βγάζω νόημα από όσα γράφεις και πραγματικά θα ήθελα να μάθω την γνώμη σου.
Είσαι από την Αλβανία;
Είσαι Έλληνας;
Δεν ξέρω αν θέλεις να μου πεις ότι κάνω λάθος ή θέλεις να μου πεις ότι γράφω σωστά.
Τέλος πάντων να είσαι καλά!
doctor
Χρόνια πολλά για προχτές!!!!!
(Μην πάει το μυαλό σας στο πονηρό, γενέθλια είχε το αγόρι!)
"Πάλλης" βγαίνει από το Παύλος (ο Παύλος στα αρβανίτικα).
Πάλλας είναι παραλλαγή του Πάλλης.
Το αρβανίτικο επίθετο Πάλλης απαντά στα Μέθανα και την Αττική, το Πάλλας στη Σαλαμίνα.
Στο Μενίδι υπάρχει και το εξελληνισμένο Παύλου.
Οταν λες doctor κύριες γλώσσες επιρροής στα αλβανικά τα λατινικά και τα τούρκικα, πρέπει να το διευκρινίσουμε.
Μιλάμε για τη μεσαιωνική αλβανική, που σώζεται κυρίως στα αρβανίτικα; Εκεί έχουμε ελαχιστότατες τούρκικες λέξεις, στα δάχτυλα του 1 χεριού.
Oι τουρκικές λέξεις υφίστανται ουσιαστικά μόνο στη σύγχρονη αλβανική. Σε σημείο που το πράσινο χρώμα να λέγεται συνήθως jeshillë, από τα τούρκικα, και όχι i gjelbër, όπως λέγεται και στα αρβανίτικα. Στα λεξικά φυσικά απαντούν και οι δύο λέξεις, αλλά στον προφορικό λόγο υπερισχύει σαφώς η πρώτη (η τουρκική).
Η ελληνική επιρροή στην αλβανική -στη διαχρονία της - τεκμηριώνεται πρώτα σε λέξεις από την αρχαία ελληνική, συχνά από την ομηρική (είτε τις πήραν οι Ιλλυριοί από τους Έλληνες, είτε αντανακλούν ένα κοινό γλωσσικό υπόστρωμα) και δεύτερον σε λέξεις-δάνεια της μεσαιωνικής-νέας ελληνικής. Το δεύτερο συμβαίνει στην νότια αλβανική διάλεκτο (τοσκική), κλάδος της οποίας είναι τα αρβανίτικα.
Σκοπεύω στο μπλογκ μου πάντως να αναρτήσω θέμα για την αλβανική στη διαχρονία της. Ήδη έχω αναρτήσει κάποια μικρά κείμενα, κυρίως τραγούδια, στα αρβανίτικα. Και όπως θα καταλάβατε, είμαι Αρβανίτης.
patsiouri, ευχαριστώ, να'σαι καλά.
doctor
Μάρκο Τ, ευχαριστώ για τις γλωσσολογικές/ετυμολογικές παρατηρήσεις.
Ναι, την σύγχρονη αλβανική εννοώ. Πως αλλιώς θα επηρεαζόταν στην αρχαιότητα από τους ... τούρκους;
doctor
Έξοχο άρθρο, όπως πάντα.
Θα κάνω μερικές παρατηρήσεις.
1) Οι Αλβανοί είναι το μόνο έθνος των Βαλκανίων στους οποίους το θρήσκευμα δεν είναι "όρος" συμμετοχής στο έθνος μιας και στην Αλβανία υπάρχουν 3 θρησκείες: Καθολικοί στον Βορρά (10% του πλυθησμού), Μουσουλμάνοι στο κέντρο (60% του πληθυσμού), Ορθόδοξοι (οι υπόλοιποι) στον νότο. Όμως έχουν τα παραμύθια για την τρισχιλιετή ιστορία.
2) Ο Γκέκας ο διεθνής ποδοσφαιριστής έχει συγγένια με τον Γκέκα που αναφέρεις;
3) Λιάπηδες; άρα και ο πολιτικός Λιάπης είναι Αρβανίτης, φυσικά μιας και ανήκει στην ΝΔ δεν πρόκειται να το παραδεχτεί ποτέ.
Σου πρωτείνω να εκδόσεις τα κείμενα σου σε βιβλίο.
Γιάννη, ο Λιάπης μόνο;
ο Καρά Τζαφέρ;;;;; λολ
Για το βιβλίο που λες, σκέφτομαι να τα μαζέψω σε ένα word, μετά να το κάνω σε pdf και να το δημοσιεύσω ηλεκτρονικά (εννοείται δωρεάν!!!).
Θέλει δουλειά πάντως και πολύ μα πολύ χρόνο.
Εσύ βρε Βρούτε γιατί δεν δημοσιεύεις το δικό σου που είναι και έτοιμο;;;
doctor
Εδω Χαρρυ.
Με ενοχλει το μπερδεψομπουτιασμα
του εγκεφαλου...
Πιθανον Ιλλυριοι & (αρχαιοι) Ελ να ηταν συγγενεις ή ομογενεις.
Οι Ελ ομως εσβησαν.
Εμειναν τα λοιπα Βαλκανικα γενη που εφτιαξαν τους ελληνοφωνους Βυζαντινους.
Μετα πλακωσαν οι Τουρκοι,εκτουρκισαν τα βυζαντινα κουρελια & οι νεες μετακινησεις Βαλκανικων λαων ,μαζι με τη γραικοφωνια της Εκκλησιας & το παραμυθι των Μεγαλων Δυναμενων για "μεγαλο " αρχαιο πολιτισμο,εφτιαξαν τη τερατογενεση των Βαλκανιων,τους Γραικους.
Αυτοι,ενω ειναι γραικοφωνοι Βαλκανιοι,νομιζουν οτι ειναι αδελφες του 323 π.Χ.
Εχουν μια ψευτικη εθνικη ταυτοτητα,ομοια με των Γερμανων ναζιστων,περι ¨Αρειας Φυλης".
Αντι να εχουν εθνικο συμβολο τον Καραγκιοζη,εχουν μια αδελφη που εσφαζε το κοσμο.
Αυτα τα λιγα. Μη το κουραζετε.
Αντε να ξανανοιξει ο Δημου γιατι γιναμε περιπλανωμενα χαρμανια...
Ντοκτόρ, θα μου κάνεις μια χάρη να μου πεις από που ξεσήκωσες την εικόνα στην αρχή του άρθρου (Jirecek - Sufflay); Ελπίζω να μην αναφέρεται κάπου και μου ξέφυγε...Ευχαριστώ προκαταβολικά!
Που είσαι Χάρυ; Τώρα είδα το σχόλιό σου. The usual βλέπω από το σχόλιό σου, on the rocks ε?
***
Turngray ο χάρτης βρίσκεται στο βιβλίο του Κ.Μπίρη (Αρβανίτες, οι Δωριείς του νεώτερου ελληνισμού) και λίγο πριν την σκανάρω, την βρήκα στο διαδίκτυο έτοιμη!
Ειναι αλήθεια πως η πολυθρησκευτικότητα έβλαψε ολοκληρωτικά την αλβανική εθνογένεση. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αυτές οι ανωμαλίες στη δημιουργία των βαλκανικών εθνών ήταν κατά πολύ απότελεσμα της τουρκικής δίοικησης (π.χ. οι Αλβανοί άνηκαν πλεον σε τέσσερις θρησκείες -Μουσουλμάνους, Ορθόδοξους, Καθολικούς και Μπεκτασήδες- τέσσερα βιλαέτια, δυο πασαλίκια και σε αμετρητα αυτόνομα σχήματα κατά καιρούς).
Από την άλλη όμως θα ήταν επικίνδυνο να αφαιρέσουμε απο αυτούς τους πληθυσμούς κάθε αίσθημα του συμμερίζεσθαι μεταξύ τους.
Οι Αλβανοί ήδη απο τον 14 αιώνα ανήκαν στο ενιαίο βασίλειο του Αρβάνου (άλλη ονομασία του ήταν "πτιγγκηπάτο της Ηπείρου" που προέκηψε μετά απο τη διάλυση της Σερβικής Αυτοκρατορίας και του Δεσποτάτου της Ηπείρου) υπό τους Μπάλσαϊ και Τοπίαϊ και στον 15ο αιώνα είχαν ενωθεί υπό τον θρυληκό Σκεντερμπέη (στον οποίο αφείλουν και την αλλαγή της ονομασίας τους σε Σκιπεταρ -δλδ. αετοφόρος).
΄Οταν διαλύθηκε αυτή η "μεγάλη Αλβανία" του Σκεντεμπέη βγήκαν στην επιφάνεια οι διάφορες αριστοκρατικές οικογένειες της φεουδαρχικής εποχής που μετέτρεψαν την Αλβανία και τους Αλβανούς σε ένα αντίγραφο της Ελλάδας (που από το 1204 είχε γίνει θύμα εσωτερικών διμαχών).
Μονο που οι Αλβανοί, σε αντίθεση με τους Έλληνες, δε θα μπορούσαν ποτέ να βγουν απο αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων καθώς τους έλειπε ο πιο σημαντικός θεσμός που είχε σωθεί απο τον Μεσαιώνα (η Εκκλησία).
Όπως και να'χει όταν τους συνέφερε οι Αρβανίτες φεουδάρχες, οπλαρχηγοί οι επαναστάτες δεν ξεχνούσαν να ζητήσουν ένα αδελφικό χέρι βοήθειας από τους ομόγλωσσους τους στην Ήπειρο και την Αλβανία (ανεξαρτήτως θρησκεύματος).
Έτσι κανείς δεν αμφιβάλλει στην ελληνικότητα των Αρβανιτών αλλά δε μπορούμε να τα ισοπεδώσουμε όλα ούτε να απορρίψουμε αυτά που μας ενώνουν σε μια εποχή που απο τη διεθνή συνεργασία δεν εξαρτάται μόνο το εμπόριο αλλά η ίδια η επιβίωση του ανθρώπινου γένους (και στις καινουργιες καταστροφές κανένας λαός δεν είναι σίγουρος αν θα είναι ο τελευταίος η ο πρώτος στη σειρά).
Τέλος πριν κλείσω θα ήθελα να δώσω δυο παραδείγματα για να δείξω πόσο σχετικά είναι μερικά πράγματα.
1) το χωριό της ορθόδοξης γιαγιάς μου δεν απέχει ουτε 30 χμ. από τα ελληνικά σύνορα, λοιπόν αν τα ελληνικά σύνορα περίλαμβαναν και αυό το χωριό ποια η πιθανότητα η γιαγιά μου να συνέχιζε να νοιώθει υπερήφανη Αλβανήδα?
2) ξέρουμε πολλούς Αρβανίτες που κατείχαν μεγάλα αξιώματα στην Ελλάδα, υπάρχει όμως και ένας Αρβανίτης από τη Θράκη που έγινε πρωθυποθργός της Αλβανίας και δούλεψε μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του για το αλβανικό ζήτημα (Θεοφάνης Στυλιανός Νόλης).... είμαι σίγουρος πως οι συγγενείς του στη Θράκη δε θα θέλουν καμία σχέση με την Αλβανία και με τους Αλβανούς.
Ευχαριστώ από τη Νέα Υόρκη
Erius, μισέρδε και ευχαριστώ για τη συμμετοχή σου στη συζήτηση.
Θα ήθελα και με ενδιαφέρει πάρα πολύ να παραθέσεις ιστορικές πηγές και αναφορές στις οποίες οι αλβανοί να νιώθουν αδελφοί ανεξαρτήτως θρησκείας, μόνο που αυτές οι πηγές να είναι από την εποχή του Σκεντέρμπεη.
Επίσης θα ήθελα κάποια πηγή της εποχής του Σκεντέρμπεη στην οποία να αναφέρεται ότι ο Σκεντέρμπεης ήταν αρχηγός των Αλβανών.
Με ενδιαφέρει πραγματικά και αν έχεις κάτι υπ' όψιν σου θα το εκτιμούσα απεριόριστα αν το παρέθετες εδώ.
Όσο για τον Στυλιανό Μαυρομάτη ή Φαν Νόλι, είμαστε συγχωριανοί, μιας κι εγώ κατάγομαι από το Ibrik Tepe. Συγγενείς του ζούνε στο χωριό μου, στο Τυχερό Έβρου και σχεδόν όλοι αγνοούν την ύπαρξή του.
Εγώ σέβομαι το έργο του, τους αγώνες του και υποκλίνομαι στην τεράστια μόρφωση και την γνώση των πολλών ξένων γλωσσών.
Εγώ φίλε Erius αγαπώ τους Αλβανούς, όπως και όλους τους βαλκάνιους (βούλγαρους, σέρβους, τούρκους κ.λπ.). Λίγο πολύ όλοι έχουμε κοινές ρίζες και κοινά βιώματα και το "χώρισμά" μας είναι πρόσφατο και δυστυχώς ποτισμένο με το αίμα εκατομμυρίων ανθρώπων.
Χαίρομαι επίσης, αφάνταστα, που ένας αλβανός γράφει τόσο προσεκτικά και τόσο ευγενικά όσον αφορά το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό μας.
Χαίρομαι που δεν γράφεις ότι ο Φαν Νόλι κατάγεται από το αλβανικό χωριό Ibrik Tepe ή ότι είναι αλβανός, αλλά γράφεις ότι είναι αρβανίτης!
Δυστυχώς δεν ισχύει το ίδιο με τους αλβανούς οι οποίοι -επίσης δυστυχώς- δεν σέβονται το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό των αρβανιτών καιτους εξοργίζουν βαφτίζοντάς τους με το ζόρι αλβανούς και με τέτοιες συμπεριφορές τους κάνουν να μην θέλουν ν'ακούνε για Αλβανία.
Σκέψου να έλεγαν τα ίδια οι ιταλοί στους ιταλόφωνους ελβετούς.
Σ'ευχαριστώ και πάλι.
Δημήτρης
Υ.Γ. Η γιαγιά σου θα ήταν σήμερα ελληνίδα και εγώ αν δεν έφευγαν οι πρόγονοί μου από το Vithkuq τον 18ο αιώνα θα ήμουν σήμερα αλβανός και Φλαμουρτάρι!
Οι Αρβανίτες είναι Έλληνες της Αλβανίας, οι οποίοι ήσαν υποτελείς (σκλαβωμένοι) στον Δεσπότη (τύρανο) του Δυρραχίου, με τον οποίο ήσαν σε συνεχείς συγκρούσεις.
Η κατάληξη της λέξης, είτε το θέλουν μερικοί είτε όχι, σημαίνει κάποιους που προέρχονται από συγκεκριμένο τόπο. Επομένως αν κάποιος καλοπροαίρετος θέλει να βρει τις ρίζες, πρέπει να αναζητήσει, τόπο, με ονομασία τέτοια που να παράγει τη λέξη "Αρβανίται" όπως αποκλείθηκαν ακόμα και με Αλβανική προφορά.
Στη νότια Αλβανία, ΔΗΛΑΔΗ στη Βόρεια Ήπειρο, υπήρχαν Δυτικά, Νοτιοδυτικά της λίμνης Οχρίδας (Αχρίδας) μια μεγάλη ορεινή περιοχή, που ονομάζονταν ΑΡΒΑΝΑ ΟΡΗ. Σε αυτά τα βουνά υπήρχε και ένας οικισμός με το αντίστοιχο όνομα ΑΡΒΑΝΟΝ ή ΑRVANUM.
Για ν' αποφύγουν τη σκλαβιά, και τη τυραννία του Δεσπότη (του Δεσποτάτου) του Δυρραχίου, αυτοί οι ΕΛΛΗΝΕΣ, κατέφευγαν στα ΑΡΒΑΝΑ όρη (των οποίων οι Αλβανοί έχουν εξαφανίσει την ονομασία τους, με την ίδια λογική που και εδώ, θερμοκέφαλοι αγράμματοι Έλληνες, εξαφάνισαν σχεδόν το Σούλι).
Κυριες απασχολήσεις των κατοίκων των βουνών Αρβάνων (και όχι του Αρβάνου αποκλειστικά) ήταν η κτηνοτροφεία, η παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων και η καρποσυλλογή καρυδιών, κερασιών, κάστανων, κυδωνιών κλπ. Δευτερευόντως, παρήγαγαν κυρίως για ενδοοικογενειακή χρήση (λόγω της ιδιομορφιας του ορεινού εδάφους) και τα αναγκαία αγροτικά προϊόντα.
Πριν από το 1.100, δεν υπάρχει καμία απολύτως αναφορά σε "Αρβανίτες" σαν πληθυσμιακή ομάδα με οποιονδήποτε επιθετικό χαρακτηρισμό. Μεταξύ 1.100-1.450 υπάρχουν λιγοστά στοιχεία αναφοράς, με το αξιοπερίεργο, ότι η ονομασία "Αρβανίτες" λειτουργούσε διαφορετικά και παράλληλα, με την ονομασία "Αλβανοί", που σημαίνει ότι εξ αρχής ήσαν ονομασίες διαφορετικές και ΣΥΧΝΟΤΑΤΑ ΣΥΓΚΡΟΥΟΜΕΝΕΣ. Όποιος λέει οτιδήποτε άλλο λέει μπούρδες
Στα ΑΡΒΑΝΑ βουνά οι Αρβανίτες, θέλοντας και μη, είχαν υπεράριστη φυσική κατάσταση και εκεί διαπλάσθηκε και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας τους.....
ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ.
Τα "Αρβανίτικα" είναι μια γλώσσα ανάγκης, που φτιάχτηκε κάτω από ορισμένες ιδιόμορφες συνθήκες δυναστικού καθεστώτος.
Οι Έλληνες κάτοικοι των βουνών ΑΡΒΑΝΩΝ, ήξεραν φαρσί Ελληνικά και ήταν η μητρική τους γλώσσα και υπάρχουν καταγραφές του 1.400 περίπου, που μιλούν για τους Ελληνόγλωσσους "Αρβανίτες στρατιώτες" που ήσαν μισθοφόροι πότε στον έναν και πότε στον άλλο πολέμαρχο. Όποιος δεν το καταλαβαίνει αυτό, όταν μιλάει ή γράφει για κατοίκους του μεγαλύτερου μέρους της ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ, επιεικώς τον χαρακτηρίζω κόπανο.
Σαφώς και από αυτούς τους κατοίκους των βουνών Αρβάνων, διαμορφώθηκε και ΜΙΑ ΝΕΑ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ, η οποία πήρε το όνομά της (ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΑ) από αυτούς τους κατοίκους.
Γιατί άραγε να δημιουργήθηκε???
ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ Η ΝΕΑ ΓΛΩΣΣΑ, για τις ανάγκες συνεννόησης διαφορετικών ομάδων, οι οποίες περιφέρονταν σε μεγάλες εκτάσεις, είτε σαν καραβάνια με εμπορεύσιμα φορτία, είτε για μετακινήσεις των κοπαδιών, είτε για ανεύρεση συμπληρωματικής εργασίας (καρποσυλλογή). Οι πολυεθνική επαφή δημιούργησε την ανάγκη κατασκευής της Αρβανίτικης γλώσσας. Έλληνες, Αλβανοί, Βλάχοι, Σλαύοι, είχαν σχεδόν καθημερινή επαφή και ανάγκη συνεννόησης για τις συναλλαγές τους που ήσαν κατ' εξοχήν ανταλλακτικές. Άρχισε λοιπόν η μιά πληθυσμιακή ομάδα να δανείζει λέξεις στην άλλη για να μπορούν να βγάζουν άκρη.
Κάποια γλώσσα από τις αρχικές προελεύσεις, θα φαινόταν να έχει περισσότερα στοιχεία στη νέα γλώσσα ανάγκης, τα ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΑ. Η νέα γλώσσα διαμορφώθηκε αντός Αλβανοκρατούμενης περιοχής. Η εξουσία σε καθεστώς αυξημένης αυτονομίας, τόσο επί Βυζαντινής αυτοκρατορίας, όσο και επί Τουρκοκρατίας, ήταν Αλβανική στη περιοχή της Ηπείρου. Επομένως η Αλβανική γλώσσα, είχε συγκριτικό πλεονέκτημα, έναντι των γλωσσών άλλων εθνοτικών ομάδων, για τον επηρεσμό σχηματισμού-κατασκευής της ΝΕΑΣ ΓΛΩΣΣΑΣ και να σταματήσουν οι διάφοροι μπουρδολόγοι να ψάχνουν να βρουν την αρχαία ...Πελασγική, όταν είναι ανίκανοι να κατανοήσουν πιο πρόσφατα γεγονότα.
Έχει λοιπόν η νέα γλώσσα ανάγκης, ένα κράμα λέξεων, 50% αλβανικής, 30% Ελληνικής, 10% σλαυικής και 10% Βλάχικης, αλλά δεν είναι ούτε Αλβανοτίτσκικη, ούτε Αλβανογκέκικη. Είναι ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΗ, γιατί αυτοί που κυρίως τη διαμόρφωσαν και τη χρειάζονταν για να συνεννοούνται με άλλες εθνοτικές ομάδες και με την Αλβανική εξουσία, ήσαν οι κάτοικοι των βουνών "Άρβανα", οι ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ.
Αναμείχθηκαν οι ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ με Αλβανούς???
Αναμείχθηκαν οι ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ με Αλβανούς???
ΝΑΙ, ΜΟΝΟΝ ΑΝ ΕΠΡΟΚΕΙΤΟ ΓΙΑ ΓΑΜΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΒΑΝΙΤΩΝ ΜΕ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ ΑΛΒΑΝΟΥΣ.
Ο εποικισμός των βουνών του Σουλίου, από αυτούς τους ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ πληθυσμούς των Αρβάνων βουνών της Αλβανίας προήλθε και έγινε σταδιακά και η επαφή των δύο ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΩΝ περιοχών κράτησε πολλά χρόνια.
Εδώ να τονίσουμε, ότι και το Σούλι σαν χωριό, (όπως και το Άρβανο) από μόνο του δεν εντυπωσιάζει. Αν όμως το δούμε σαν συμπολιτεία πολλών χωριών με κοινή οργάνωση και διοίκηση, το πράγμα σημαίνει δύναμη. Η μητρική γλώσσα των ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΒΑΝΙΤΩΝ ΤΟΥ ΣΟΥΛΙΟΥ, ΗΤΑΝ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ και βεβαίως, για την ιδιαιτερότητα των αναγκών επικοινωνίας της εποχής, μιλούσαν και ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΑ και .....Αλβανικά.
Πολύ μετά την επανάσταση του 1821, στη προσπάθεια εξυπηρέτησης των προσωπικών φιλοδοξιών των ξενόφερτων βασιλέων, για αύξηση του οικοπέδου "ΕΛΛΑΣ", έγιναν πολλές μαλακίες που έμπλεξαν τα πράγματα, αντί να τα απλοποιήσουν και αυτό το μπλέξιμο συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
"Όποιος δεν το καταλαβαίνει αυτό, όταν μιλάει ή γράφει για κατοίκους του μεγαλύτερου μέρους της ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ, επιεικώς τον χαρακτηρίζω κόπανο".
_____
Μπαρμπανίκο με τέτοιες εκφράσεις που χρησιμοποιείς αποδεικνύεις πόσο πολύ "πιστεύεις" στον διάλογο. Προφανώς τις αερολογίες που γράφεις τις έχεις καταστήσει αδιαμφισβήτητο δόγμα.
Συνεπώς, μόνο ένας ...κόπανος θα άνοιγε διάλογο μαζί σου. Καληνύχτα και αν σου είναι εύκολο το κουβαδάκι σου και σε άλλη παραλία. Αρκετά έχω στο κεφάλι μου, εσύ μου έλειπες τώρα με τις περίφημες θεωρίες σου. Είχα τον Αντριάνο με τις παπαριές του, έχω κι εσένα τώρα...
Δοκτορρ !Θα μπορούσε να ύπαρξη λύση στις σχέσης Αλβανών-Ellinon .Μπορουμαi να ζήσούμαi ιρiνiκα ,omos με φανερή ελευτεριά στην συνιδηση , με διαφανια στο μέλλον tou ανταγωνισμόou τον δηο λλαων .Νομίζω ότι ο έλληνας δεν έχει κανένα λόγο να προτίμηση να πολέμηση τους albanous .Etsi ipo auto το klima mporoume να proxorisoume .Dioti έχουμε κάνη οψτεν .
Μία σειρά επιστημόνων -ορισμένοι από τους οποίους είναι Αλβανοί αλλά οι περισσότεροι τους ξένοι- που υποστηρίζουν την Ιλλυρική καταγωγή της αλβανικής γλώσσας, μαζί με τα έργα τους και τη χρονολογία εκδόσεως των είναι οι εξείς:
• 1705: Leibniz, Gottfried Wilhelm. Albaner – Brife. Hanover.
• 1774: Thunmann, Johann. Untersuchungen über die Geschichte der östlichen europäischen Völker. Laipzig.
• 1829: Kopitar, B. J. Albanische, walachische und bulgarische Sprache. Wien.
• 1853: Hahn, Georg von. Albanesische Studien. Wien.
• 1855: Bopp, Franz. Über das Albanesische in seinen verwandtschaftlichen Beziehungen. Berlin.
• 1864: Camarda, Demetrio. Saggio di grammatologia comparata sulla lingua albanese. Livorno.
• 1866: Camarda, Demetrio. Appendice al Saggio di grammatologia sulla lingua albanese. Prato.
• 1870: Miklosich, Franz. Albanische Forschungen. I: Die slavischen Elemente im Albanischen; Albanische Forschugen, II: Die romanischen Elemente im Albanischen. Wien.
• 1883-1892: Meyer, Gustav. Albanesische Studien. Wien.
• 1894: Pedersen, Holger. Bidrag til den albanesiske sproghistorie. (Festskrift til Vilhelm Thomsen). Kobenhavn.
• 1896: Kretschmer, Paul. Einleitung in die Geschichte der griechischen Sprache (Hyrje në historinë e gjuhës greke). Göttingen.
• 1905: Pedersen, Holger. "Albanesisch", Rom. Jb., 9.
• 1926: Thumb, Albert. "Altgriechische Elemente des Albanesischen". Indogerm. Forschungen, 26.
• 1930: Sandfeld, Kristian. Linguistique balkanique, problemes et resultats. Paris.
• 1935: Kretschmer, Paul. Sprachliche Vorgeschichte des Balkans (Parahistoria gjuhësore e Ballkanit). Revue Internationale des e'tudes balkaniquee, Volume II.
• 1950: Cimochowski, Waclaw. "Recherches sur l'histoire du sandhi dans la langue albanaise". Lingua Posnaniensis, 2, pp. 220-255.
• 1950: Pisani, Vittore. "L'albanais et les autres langues indoeuropéennes",Annuaire de l'Institut de philologie et d'histoire orientales et slaves, 10.
• 1954: Çabej, Eqrem. "Rreth disa Çështjeve të historisë së gjuhës shqipe".BUSHT, SSHSH, 3.
• 1954: Lambertz, Maximilian. Lehrgang des Albanischen – Teil I: Albanisch-Deutsches Wörterbuch. Berlin.
• 1955: Lambertz, Maximilian. Lehrgang des Albanischen – Teil II: Albanische Chrestomathie. Berlin.
• 1956: Lambertz, Maximilian. Lehrgang des Albanischen – Teil III: Grammatik der albanischen Sprache. Saale.
• 1959: Mayer, Antun. Die Sprache der alten Illyrier. Wien.
....
..............
• 1960: Cimochowski, Waclaw. "Des recherches sur la toponomastique de l'Albanie". Lingua Posnaniensis, 8, pp. 133-145.
• 1962: Çabej, Eqrem. "Disa probleme themelore të historisë së vjetër të gjuhës shqipe". BUSHT, SSHSH, 4.
• 1964: Pisani, Vittore. "Les origines de la langue albanaise". Stud. alban., 1.
• 1965: Tagliavini, Carlo. La stratificazione del lessico albanese. Elementi indoeuropei. Bologna.
• 1966: Mihaescu, Haralambie. "Les elements latins de la langue albanaise".Revue des études sud-est européennes, 4.
• 1968: Desnickaja, A. V. Albanskij jazyk i ego dialekty. Leningrad.
• 1968: Ajeti, Idriz. "La presence de l'albanais dans les parlers des populations slaves de la Peninsule Balkanique а la lumiere de la langue et de la toponymie". Stud. alban., 2.
• 1968: Gjinari, Jorgji. "Për historinë e dialekteve të gjuhës shqipe". Studime filologjike, 4.
• 1969: Gjinari, Jorgji. "Mbi vazhdimësinë e ilirishtes në gjuhën shqipe". Studime filologjike, 3.
• 1970: Çabej, Eqrem. "Mbi disa rregulla të fonetikës historike të shqipes".Studime filologjike, 1970, 2.
• 1972: Ajeti, Idriz. "Për historinë e marrëdhënieve të hershme gjuhësore shqiptare-sllave". Studime filologjike, 4.
• 1972: Çabej, Eqrem. "L'ancien nom national des albanais". Stud. alban., 9(1), pp. 31-40.
• 1972: Çabej, Eqrem. "Problemi i vendit të formimit të gjuhës shqipe". Studime filologjike, 4, pp. 5-23.
• 1972: Ölberg, Hermann. "Einige Uberlegungen zur Autochtonie der Albaner auf der Balkanhalbinsel". Akten Innsbruck.
• 1972: Pisani, Vittore. "Sulla genesi dell'albanese". Akten Innsbruck.
• 1973: Cimochowski, Waclaw. "Pozicioni gjuhësor i ilirishtes ballkanike në rrethin e gjuhëve indoevropiane". Studime filologjike, 2.
• 1973: Desnickaja, A. V. "Language Interferences and Historical Dialectology Linguistics", Linguistics, 113, pp. 41-52.
• 1974: Çabej, Eqrem. "Karakteristikat e huazimeve latine të gjuhës shqipe".Studime filologjike, 2.
• 1976: Çabej, Eqrem. Studime etimologjike në fushë të shqipes. Tiranë.
• 1974: Domi, Mahir. "Prapashtesa ilire dhe shqipe, përkime dhe paralelizma".Studime filologjike, 4.
• 1975: Domi, Mahir. "Considerations sur les traits communs ou paralleles de l'albanais avec les autres langues balkaniques et sur leur etude". Stud. alban.,1.
• 1976: Gjinari, Jorgji. "Struktura dialektore e shqipes e parë në lidhje me historinë e popullit". Studime filologjike, 3.
• 1976: Katičić, Radoslav. Ancient Languages of the Balkans (Trends in Linguistics). The Hague and Paris: Mouton.
• 1977: Mann, Stuart E. An Albanian Historical Grammar. Hamburg: Helmut Buske Verlag.
• 1978: Mihaescu, Haralambie. La langue latine dans le sud-est de l’Europe. Bucuresti-Paris: Editura Academiei-Les Belles Lettres.
• 1979: Riza, Selman. Studime albanistike. Pristina.
....
• 1980: Pellegrini, Giovan Battista. "Rapporti linguistici interadriatici e l’elemento latino dell’albanese", Abruzzo, 19.
• 1980: Reiter, M. "Leibnizen's Albanel – Briefe". Zeitschrift fur Balkanologie, 16.
• 1981: Hamp, Eric P. "On Leibniz's Third Albanian Letter". Zeitschrift fur Balkanologie, 16.
• 1982: Çabej, Eqrem. Studime etimologjike në fushë të shqipes. Tiranë.
• 1982: Gjinari, Jorgji. "Dëshmi të historisë së gjuhës shqipe për kohën dhe vendin e formimit të popullit shqiptar". Studime filologjike, 3.
• 1982: Ölberg, Hermann. "Kontributi i gjuhësisë për çështjen e atdheut ballkanik të shqiptarëve". Studime filologjike, 3.
• 1982: Pellegrini, Giovan Battista. "Disa vëzhgime mbi elementin latin të shqipes", Studime filologjike, 3.
• 1984: Huld, Martin E. Basic Albanian Etymologies. Columbus, OH: Slavica Publishers.
• 1985: Banfi, Emanuele. Linguistica Balcanica. Bologna.
• 1986: De Simone, Carlo. "Gli illiri del Sud. Tentativo di una definizione". Iliria(Tiranë), 1.
• 1987: Buchholz, Oda; Fiedler, Wilfried. Albanische Grammatik, Leipzig: VEB Verlag Enzyklopädie.
• 1990: Desnickaja, A. V. Osnovy balkanskogo jazykoznanija, Cast 1. Leningrad: Nauka Press.
• 1991: Banfi, Emanuele. Storia linguistica del sud-est europeo. Milano.
• 1996: Demiraj, Shaban. Fonologjia historike e gjuhës shqipe. Akademia e Shkencave e Shqiperise. Instituti i Gjuhesise dhe i Letersise. Tirane: TOENA.
• 1997: Pellegrini, Giovan Battista. Avviamento alla linguistica albanese.
• 1998: Demiraj, Shaban. Gjuha shqipe dhe historia e saj. Tirane: Shtëpia botuese e librit universitar.
• 1999: Demiraj, Shaban. Prejardhja e shqiptarëve në dritën e dëshmive të gjuhës shqipe. Tirane: Shkenca.
• 2002: Demiraj, Shaban. Gramatikë historike e gjuhës shqipe. Akademia e Shkencave e Shqiperise. Instituti i Gjuhesise dhe i Letersise.
• 2004: Demiraj, Shaban. Gjuhësi Ballkanike. Akademia e Shkencave e Shqiperise. Instituti i Gjuhesise dhe i Letersise.
Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος (πέθανε το 160-168 μ.Χ.) αναφέρει μια φυλή στην Ιλλυρία με το όνομα Άλβανες, που ζούσε στο χώρο μεταξύ Δυρραχίου και Δίβρης. Είναι φανερό ότι πρόκειται για ένωση πατριών που συγκροτήθηκε για αυτοάμυνα (και ενδεχομένως όχι συγκεκριμένη φυλή). Αυτή η ένωση ενισχύεται πολύ την εποχή των μεγάλων βαρβαρικών επιδρομών του 4ου-7ου μ.Χ. αιώνα. Άλλοι αναφέρουν ότι οι Άλβανες ήταν ρωμαίοι λεγεωνάριοι οι οποίοι μετοίκησαν στην περιοχή της Αλβανόπολης. Άλλες Ιλλυρικές φυλές ήταν οι Εγχελοί, οι Ταυλάντιοι/Ταουλάντιοι ή όπως αποκαλούνταν από τους Έλληνες Χελιδόνιοι, οι Βιλιόνοι, οι Δασσαρέτες, οι Αρδιαίοι, οι Παρθίνοι, οι Λαβεάτες, οι Γραβαίοι, οι Σκιρτάροι, οι Ατιντάνες, οι δίγλωσσοι Κάονοι ή Χάονες κ.α.).
Ο Νίκος Καράμπελας στο βιβλίο του «Ο Άγγλος θεολόγος Thomas S. Hughes στην Πρέβεζα και στη Νικόπολη» λέει: «Οι βυζαντινοί συγγραφείς φαίνεται να έχουν πάρει το όνομα ‘Αλβανοί’ από τον Πτολεμαίο. Οι βυζαντινοί ιστορικοί αναφέρονται σε αυτούς με τα επίθετα ‘Αλβάνοι’, ‘Αρβάνοι’, ‘Αλβανίτες’, ‘Αρβανίτες’ κ.τ.λ.».
Ορισμένοι συσχετίζουν το όνομα «Άλβα» ή «Άρβα» με την πόλη «Άρβα» (σημερινό ‘Ραμπ’ της Κροατίας) που κατοικήθηκε από τους ημι-Ιλλιριούς Λιβούρνιους (πρωτοαναφέρονται από το 360 μ.Χ.). Ενδέχεται όμως το «αλβ» («Αλβανία») να έχει κοινή ινδο-ευρωπαϊκή ρίζα με το «αλπ» (Άλπεις κ.τ.λ)’ δηλαδή Αλβανία=ορεινή χώρα, χώρα των βράχων, λευκή χώρα (στα λατινικά albus=λευκός) κ.τ.λ.
Άλλοι πάλι λένε ότι το όνομα «Αλβανία» προέρχεται από την περιοχή Άρβανο [χωριό με το όνομα Arbanë υπάρχει σήμερα κοντά στα Τίρανα], δηλαδή Άρβανο/Αρβανία/Αλβανία/Αρβανιτιά κ.α.
Η Αλβανία λέγεται και «Αρμπερία» (Arbëria). Είναι μηδενικής σημασίας η διαφορά ανάμεσα στο «λ» και στο «ρ» (π.χ. Αλβανοί/Αρβανίτες, Άρβανο/Arbanë κ.α.). Ακόμα, και άλλες περιοχές της Αλβανίας (και όχι μόνο) αποκαλούνται συνήθως με ονόματα προερχόμενα από τις Αλβανικές φυλές/φάρες που τις κατοικούν' π.χ. Λιάπηδες~Λαμπερία (Labë~Labëria), Τσάμηδες~Τσαμερία (Çamë~Çamëria), Τόσκοι~Τοσκαρία (Toskë-Toskëria) κ.α. Στο λεξικό Στέφανου Βυζαντίου διαβάζουμε: «Άρβων ή Αρβών ην Ιλλυρίας πόλις, ης κάτοικος Αρβωνίτης. Το εθνικόν Αρβώνιος και Αρβωνίτης». Ότι υπήρχε τέτοιο τοπωνύμιο στην αρχαιότητα αποδεικνύεται από τον Πολύβιο, ο οποίος γράφει: «Οι δ’ άλλοι πάντες έφυγον εις τον Άρβωνα σκεδασθέντες».
Από όλα αυτά γίνεται πρόδηλο ότι όλα αυτά τα ονόματα και τοπωνύμια (Αλβανοί, Άλβανα, Αρβανίτες, Άρβανον, Αρβωνίτες, Άρβων) έχουν κοινή ρίζα. Το ότι αυτοί οι Αρβανίτες/Αλβανίτες σχετίζονταν με τους Ιλλυριούς φαίνεται και από τους βυζαντινούς συγγραφείς. Ο Φραντζής γράφει: «Τω αυτώ δε φθινοπώρω του s&ηβ έτους (6962 ήτοι 1454 μ.Χ.) δηλονότι επανεστάτησαν οι της Πελοποννήσου Αλβανίται κατά των Δεσποτών και των Αυθεντών αυτών». Ο Κριτόβουλος γράφει: «Οι γαρ της Πελοποννήσου Δεσπόται, της Βυζαντίδος αλούσης, ευθύς νεωτερισάντων των εν Πελοποννήσω Ιλλυριών και επαναστάντων αυτοίς…» (Κριτοβούλου, Ιστορία των πράξεων του Μωάμεθ, Β’-Γ’, 1). Άρα οι Αλβανίτες της Πελοποννήσου ταυτίζονταν κατά τις μεσαιωνικές πηγές με τους Ιλλυριούς.
Ο Martin-Leake είχε πει: «Aλβανίτης-Αρβανίτης-Αλβανός-Σκιπετάρ» (William Martin-Leake, 1814).
έχω ακούσει ότι ειπαρχει ένας θρακοϊλλιρικος κλαδος γλωσσών στον οποίο ανήκει ή αλβανικη γλωσσα μοιάζει αρκετά με την ελληνική γλώσσα αν ισχύει αυτό περί κοινής πελασγικης καταγωγης των δύο φύλων λαων τοτε ησως και οι δύο γλώσσες καταγωντε απο μία κοινή ελληνοπελασγικη γλωσσα ή πελασγικη γλώσσα
تركيب جبس بالرياض
Δημοσίευση σχολίου